Teşviksiz enflasyon... Temmuzda yüzde 1.36 arttı, yıllık enflasyon yüzde 16.65 oldu

ENFLASYON, temmuzda KDV ve ÖTV indirimlerinin sona ermesi, elektrik zammının etkisiyle yüzde 1.36 ile yüzde 1.6 olan beklentilerin altında arttı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre yıllık enflasyon hazirandaki yüzde 15.72 seviyesinden yüzde 16.65’e yükseldi. Beyaz eşya, mobilya ve otomobilde vergi indirimleri 30 Haziran’da sona ermişti. Bu gruplarda vergi indirimlerinin bitmesiyle zamlar başladı. Gıda grubunda fiyat düşüşleri enflasyonu dengeledi. Enflasyon verilerinde geçen yılki yüksek aylık artışlar nedeniyle baz etkisi ağustos, eylül ve ekim aylarında görülecek. Bu aylarda enflasyonda düşüşün sürmesi bekleniyor.

MEYVE DESTEĞİ

Gıdada özellikle taze sebze ve meyvede yaşanan fiyat düşüşleri bu grupta hazirana göre fiyatların yüzde 1.17 düşmesini sağladı. Bu da aylık enflasyonu 0.27 puan geriletti. Ancak, domates ve çarliston biberde mevsimi olmasına rağmen yaşanan fiyat artışları dikkat çekti. Domates hazirana göre yüzde 8 çarliston biber yüzde 6.85 fiyat artışı yaşadı. Irak’a yumurta ithalatındaki sorunlar tavuk eti fiyatının ucuzlaması sonucunu doğurdu. Tavuk eti fiyatı yüzde 7 geriledi. En fazla fiyat düşüşleri ise yüzde 25.8 ile patlıcan, yüzde 28 ile karpuz, yüzde 27 ile erikte oldu. Kuru soğan ve patates fiyatları da sırasıyla yüzde 11 ve 7 düştü. Şeker ve çaydaki zam da enflasyon sepetindeki ağırlıklarının düşük olması nedeniyle gıda grubunda artış etkisi yaratmadı.

Haziran enflasyonunun ardından temmuz başında vergi artışıyla içkilere zam gelmişti. İçki ve sigara grubunda yüzde 11 ile en fazla fiyat artışı birada yaşanırken ağustos enflasyonunda ise sigara zammının etkisini göreceğiz. Sigara fiyatları ağustos başında 3 liraya yakın yükseldi. İçki ve sigara grubunda içki payı çok düşük olduğu için manşet enflasyona çok etki etmiyor. Ancak sigaranın enflasyon sepetindeki ağırlığı yüksek olduğu için etkisi büyük oluyor.

ELEKTRİK ZAMMI

Konut grubunda aylık artış yüze 3.10 ve bunun enflasyona etkisi 0.44 puan. Elektrik fiyatlarına yapılan yüzde 15 zam bu gruptaki artışın sorumlusu. Ağustos ayı başında da doğalgaza yüzde 15 fiyat artışı yapıldı. Ağustos enflasyonunda konut grubunda doğalgaz zammının etkisini göreceğiz.  Ev eşyası grubunda biten vergi teşvikinin etkisi gözlendi. Bu grupta hemen hemen her ürünün fiyatı arttı. Masadan oturma grubuna, beyaz eşyaya, yatak odasına fiyatlar yükseldi. Böylece ev eşyası grubunda aylık artış yüzde 4.24 ve genel enflasyona etkisi de 0.34 puan oldu. Ağustosta bu grupta fiyatların bu denli yükselmesi beklenmiyor.

OTOMOBİLİN ETKİSİ BÜYÜK

- OTOMOBİLDE ÖTV teşviklerinin bitmesi ulaştırma grubunu temmuz ayında yüzde 4.46 ile en yüksek artış yaşanan grup yaptı. Benzinli otomobiller yüzde 10.88, dizel otomobiller yüzde 10.55 fiyat artışı gördü. Bu artışlarla bu grup manşet enflasyonu 0.75 puan arttırdı.  Lokanta ve oteller grubunda aylık artış yüzde 1.42 ve bunun etkisi 0.11 puan oldu. Lokanta ve otellerde erken rezervasyon döneminin sona ermesi ve son dakika tatilcilerinin yüksek yurt içi tur fiyatlarıyla karşı karşıya kalmasının etkisi büyük. Yurt içi turlar yüzde 29.18 artışla temmuz ayının da zam şampiyonu oldu.

İNDİRİM SEZONU

- GİYİM ve ayakkabı grubu yaz sezonu indirimlerine hız verdi. Bu indirimler sayesinde bu grupta aylık düşüş yüzde 3.20 oldu ve ana enflasyona etkisi de 0.21 puanlık düşüş şeklinde gerçekleşti. Giyim ve ayakkabı ağustos ayında da indirimlerini sürdürecek. Bu grubun düşürücü etkisi eylülde yeni sezona kadar devam edecek. TÜİK verilerine göre yurt içi üretici fiyatları endeksi (Yİ-ÜFE) temmuzda yüzde 0.99 gerilerken, yıllık üretici enflasyonu yüzde 21.66’ya indi.

BAZ ETKİSİ GÖRÜLECEK

- MERKEZ Bankası son enflasyon raporunda elektrik zammı ve vergi indirimlerinin sona ermesine dikkat çekmiş enflasyonda geçici bir yükseliş olacağını belirtmişti. Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 13.9. Ve alkol ve sigara zamlarının yıl sonu enflasyon beklentisini de 0.2 puan yükselttiğini açıklamıştı. Tüketici enflasyonunda geçen yıl ağustosta yüzde 2.3, eylülde yüzde 6.3, ekimde ise yüzde 2.67 artmıştı. Bu nedenle önümüzdeki üç ay baz etkisi enflasyonda düşüş sağlayacak.