Tencere-tava el yakıyor

Son dönemlerde özellikle gıda ürünlerinde yükselişler yaşanıyor. Artan talep, girdi maliyetlerinin yükselmesi, küresel ısınma ve dünyayı etkisi altına alan pandemi süreci gibi sebepler, gıda ürünlerine zam olarak yansımış durumda. Fiyat yükselişleri sadece gıda ürünleri ile de sınırlı kalmadı. Türkiye’nin ihtiyacının büyük bir kısmının ithalat yapılarak karşılandığı, plastik, sac, çelik, alüminyum ve porselen hammaddelerinde de fiyatlar yüzde 40 ile yüzde 100 arasında arttı.

Hammadde üreticilerinin arzı kısarak fiyatların yükselmesine neden olduğunu söyleyen sektör temsilcileri, söz konusu hammaddelerden elde edilen, saklama kapları, küçük ev aletleri, tencereler, ütü masaları, kurutmalıklar, demlikler ve yemek takımları gibi ürün gruplarında hammadde fiyatlarında yaşanan yükseliş sebebiyle yüzde 25 ile yüzde 50 arasında zam yapıldığına dikkat çekti. Yaşanan problemin nedenlerini ve çözüm önerilerini ise sektör temsilcilerine sorduk.

‘KATMA DEĞERLİ İHRACAT YAPILMALI’

Dünya genelinde hammadde problemi yaşandığına dikkat çeken Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Burak Önder, “Plastik, sac, çelik, alüminyum ve porselen hammaddelerinde yüzde 40 ile 100’e varan artışlar oldu. Hatta bazı ürünlerde yükseliş yüzde 100’ü aştı. Geçmişte bin 400 dolara aldığımız ürünün fiyatı 3 bin dolara çıktı. Türkiye, söz konusu hammaddelerin büyük bir kısmını ithal ediyor. Yerli üreticiyi korumak için hammadde ithalatında ek vergiler de uygulanıyor.

Yerli üreticinin korunması doğru olsa da, hammaddeyi ithal edip, ürün elde ederek, yani katma değer yaratıp, üretiğini ihraç eden firmalar büyük zorluk yaşıyor. Yerli üretim de ihtiyaca yetmiyor. Eğer bu dönem için ek vergiler kaldırılır ve yerli hammadde üreticilerinin ürettikleri hammaddeyi iç piyasaya vermesi sağlanırsa sorun aşılabilir. Böylece hammaddenin ihraç edilmesinin önüne geçilerek, bu hammadelerinin işlenip, bitmiş ürün olarak yani katma değer yaratılmış ihracatın yapılması sağlanabilir. Türkiye’de bu alanlarda üretilen ürünün yarısı ihraç ediliyor, yarısı da iç piyasada kullanılıyor” bilgisini verdi.

‘KATMA DEĞERLİ İHRACAT YAPILMALI’

Dünya genelinde hammadde problemi yaşandığına dikkat çeken Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Burak Önder, “Plastik, sac, çelik, alüminyum ve porselen hammaddelerinde yüzde 40 ile 100’e varan artışlar oldu. Hatta bazı ürünlerde yükseliş yüzde 100’ü aştı. Geçmişte bin 400 dolara aldığımız ürünün fiyatı 3 bin dolara çıktı. Türkiye, söz konusu hammaddelerin büyük bir kısmını ithal ediyor.

Yerli üreticiyi korumak için hammadde ithalatında ek vergiler de uygulanıyor. Yerli üreticinin korunması doğru olsa da, hammaddeyi ithal edip, ürün elde ederek, yani katma değer yaratıp, üretiğini ihraç eden firmalar büyük zorluk yaşıyor. Yerli üretim de ihtiyaca yetmiyor. Eğer bu dönem için ek vergiler kaldırılır ve yerli hammadde üreticilerinin ürettikleri hammaddeyi iç piyasaya vermesi sağlanırsa sorun aşılabilir. Böylece hammaddenin ihraç edilmesinin önüne geçilerek, bu hammadelerinin işlenip, bitmiş ürün olarak yani katma değer yaratılmış ihracatın yapılması sağlanabilir. Türkiye’de bu alanlarda üretilen ürünün yarısı ihraç ediliyor, yarısı da iç piyasada kullanılıyor” bilgisini verdi.

‘SATIŞLARIMIZIN AZALMASINA NEDEN OLDU’

Petrol fiyatlarının yerinde seyretmesine rağmen plastik hammaddesine anlam veremedikleri yükselişler yaşandığına vurgu yapan Titiz Plastik Yönetim Kurulu Başkanı Oğuzhan Durmuş, “Aslında ürünlere olan talepte de bir yükseliş yaşanmıyor. Fiyatlarda 7-8 yılda görülmeyen artışlar oldu. Plastik hammaddelerinde ürünlere göre yüzde 50 ile yüzde 100 arasında fiyat artışları yaşandı. Sektörde kârlılık neredeyse sıfırlandı. Zarar etmeye başladık. 100 tonuna 130 bin dolar ödediğimiz ürünün fiyatı 200 bin dolara çıktı. Bu finansman sorununu da beraberinde getirdi. Kredi faizleri de yükselince üretici iyice zor duruma düştü. Tüm bu gelişmeler neticesinde iç piyasaya verdiğimiz ürünlere yüzde 50 zam yapmak zorunda kaldık. Bu da satışların azalmasına neden oldu” ifadelerini kullandı.

FİYAT ARTIŞLARI ENFLASYONU DA ETKİLEYECEK

Sac hammadesini kullanarak ürün elde ettiklerini ifade eden Avşar Emaye Genel Müdürü Murat Tabak, “Demir ve sac hammaddelerinde global çapta bir fiyat artışı yaşanıyor. Üreticilerin özellikle üretimi kıstığını tahmin ediyoruz. Ürünlerin tedarikinde de sorunlar yaşanıyor. Şu anda hammadde sipariş etsek ancak mart ayında teslim edebileceklerini söylüyorlar. Hem fiyat artışları hem de tedarik sıkıntısı nedeniyle mutfak eşyaları ve pişirme grubu ürünlerine yüzde 30 zam geldi. Eğer hammadde sıkıntısı devam ederse birçok üretici üretimini durdurmak zorunda kalacak. Bu ihracat rakamlarına da yansıyacak. Hammadde olmadığı için ihracat da yapamayacağız. Yaşanan durum enflasyonun yükselmesine de neden olacak” diye konuştu.

‘EK VERGİLERİN KALDIRILMASINI TALEP EDİYORUZ’

Hammadde fiyatlarında çok ciddi yükselişler yaşandığını söyleyen OMS Paslanmaz Mutfak Araçları Yönetim Kurulu Üyesi Talha Özger, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu durum üreticilerin hem iç piyasada hem ihracatta rekabetçi olmasını engelliyor. Dünyada bir emtia sıkıntısı yaşanıyor. Hammaddelere uygulanan ek gümrük vergilerinin en azından bu dönem için kaldırılmasını talep ediyoruz. Hammadde fiyatlarındaki yükseliş ve ek vergiler nedeniyle ürünlerimizde fiyatları arttırmak zorunda kaldık. Biz de ürünlerimize yüze 40-50 zam yapmak zorunda kaldık. Bu enflasyonu da etkileyecek. Verilecek destekler sanayiciye ve ülkemize katkı sağlayacak.”