Temmuzda tüketici enflasyonu yüzde 0.55, üretici enflasyonu yüzde 1.77 arttı: TÜFE % 15.85, ÜFE % 25

ENFLASYON, Türkiye ekonomisinin son dönemde en kritik verisi haline geldi. Döviz kurlarındaki rekorlar artan maliyet ve mevsimsel sorunlarla her ay yeni bir rekor kıran enflasyon (TÜFE) temmuzda haziran ayına göre yüzde 0.55 ile beklentilerin altında arttı. Ama bu beklentinin altında artış bile 2003 yılından beri hesaplanan en yüksek yıllık enflasyona erişilmesini engelleyemedi. Yıllık enflasyon hazirandaki yüzde 15.39 seviyesinden temmuzda yüzde 15.85’e yükseldi. Bu da yıllık enflasyonda son 15 yılın yeni rekoru anlamına geliyor. Enflasyonda yüzde 1 civarında olan beklentilerin altında gelen aylık enflasyon doları sınırlı da olsa geriletti. Veri öncesi 5.11 seviyelerinde olan dolar 5.07’nin altına indi. Ancak her ne kadar enflasyon temmuzda beklentinin altında yükselse de gelecek aylar için sıkıntı sürecek gibi görünüyor. Yurtiçi üretici fiyatları (Yİ-ÜFE) endeksi aylık yüzde 1.77 arttı ve yıllık üretici enflasyonu tüketici enflasyonunu baskılamaya devam ediyor.

GIDA SÜRPRİZİ

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı verilere göre hem tüketici hem de üretici enflasyonunda yükseliş sürüyor. Beklentinin altında gelen artışın nedeni ise gıda grubunda yükseliş değil düşüş olması. Haziranda patates ve soğandaki sert yükseliş gıda grubunun enflasyona olumsuz etkisini artırmıştı. Gıdada dana, kuzu ve tavuk etinde yüzde 1’e gelen fiyat düşüşleri, kayısı, kiraz ve domates hariç biber, karpuz, taze fasulye gibi mevsim sebze meyvelerindeki ucuzlama gıda grubunda aylık enflasyonu yüzde 0.28 düşürdü. Bu da aylık tüketici enflasyonunun yüzde 0.07 puan daha az gelmesini sağladı.  Giyim ve ayakkabı grubu enflasyonun kurtarıcısı. Yaz sezonu indirimi sayesinde bu grupta fiyatlar yüzde 3.07 düştü ve enflasyonun artışını 0.21 puan azalttı. İçki zamlarının temmuzda aylık enflasyona etkisi olacaktı ve bu etki 0.04 puan olarak ortaya çıktı. Özel Tüketim Vergisi’nde yapılan artışla rakı yüzde 12.35, bira yüzde 10.59, viski yüzde 7.90 zamlandı. Bu zamlar içki ve sigara grubunda aylık enflasyonu yüzde 0.76 artırdı. Suya ve kiralara gelen zam da konut grubunda aylık yüzde 1.10 artış yarattı bu da aylık enflasyonu 0.16 puan arttırdı.

DOLAR SIKINTISI

Enflasyonu yükselten gruplarda dolardaki değişime hassasiyet önemli yer tutuyor. Ulaştırma grubunda devlet benzin ve motorin zammını ÖTV değişimiyle tüketiciye yansıtmıyor olsa da dizel ve benzinli otomobillerdeki zamların önüne geçemiyor. Döviz kurundaki değişim otomobile direkt zam olarak yansıyor. Nitekim ulaştırma grubunda yüzde 1.09’luk artış aylık tüketici enflasyonunu 0.19 puan etkiledi. 

GIDA GRUBUNUN ÜRETİCİ ETKİSİ

- TÜKETİCİ enflasyonu piyasaları daha çok meşgul etse de üretici fiyatlarındaki yükseliş hızı dikkat çekici. Yurtiçi üretici fiyatları (Yİ-ÜFE), temmuzda yüzde 1.77 arttı ve yıllık üretici enflasyonu yüzde 25’e çıktı. Üretici enflasyonuna aylık olarak en büyük etkiyi gıda grubu yaptı. Temmuzda yüzde 1.27 artan gıda grubunun etkisi 0.26 puan. Bu gıdada bir maliyet enflasyonun yolda olduğunu gösteriyor. Üreticinin dövizle ithal ettiği üretim girdileri gıdada enflasyonu artırıyor. Bu da tüketici enflasyonuna etki yapacak.

ÇEKİRDEK ENFLASYON YÜZDE 15’İ AŞTI

- MERKEZ Bankası para politikası için enflasyonda bazı mevsimsel ve fiyatları kontrol edilen ürünlerin değişimi gözardı edilerek hesaplanan çekirdek enflasyon verisine bakıyor. Temmuzda bu verilerde de bozulma sürdü. TÜİK’in işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç hesapladığı B çekirdek enflasyonu hazirandaki yüzde 14.58 seviyesinden temmuzda yüzde 15.01’e çıktı. Yine TÜİK’in enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç TÜFE fiyatlarındaki değişimi dikkate almayarak hesapladığı C çekirdek enflasyonu ise yüzde 14.60’tan yüzde 15.10’a yükseldi. Çekirdek enflasyondaki bu seyir Merkez Bankası’nı da bunaltacak gibi görünüyor.