Tekstilden bir ‘Sapmaz’ geçti

1950'li yıllarda Adana'da Hacı Ömer Sabancı ile birlikte kurduğu çırçır fabrikası ile tekstil sektörüne giren Ahmat Sapmaz vefat etti. Sabancılar'la birlikte Akbank ve Sasa'yı da kuran Sapmaz, tekstil sektörüne de Güney Sanayii'ni kazandırmıştı.

Türk tekstil sanayinin en eski isimlerinden 90 yaşındaki Ahmet Sapmaz vefat etti. Hacı Ömer Sabancı ile birlikte Adana'da kurdukları çırçır fabrikası ile işhayatına giren Ahmet Sapmaz, tekstil sektörüne bir dönem sektörünün en büyük kuruluşu olan Güney Sanayii'i kazandırmıştı. Sapmaz, hemşerisi Sabancılar ile Sasa ve Akbank'ı da kurmuştu. Sapmaz, bugün Adana'da düzenlenecek tören ile toprağa verilecek.

Ahmet Sapmaz için bu sabah Güney Sanayi İşletmeleri'nde ve Bekir Sapmaz Öğrenci Yurdu'nda iki ayrı tören düzenlenecek. Sapmaz'ın cenazesi, öğrenci yurdundaki törenden sonra Adana Asri Mezarlık'taki aile kabristanında toprağa verilecek.

SAPMAZ'IN ÖYKÜSÜ

Sapmaz'ın tekstile beraber girdiği Sabancı Ailesi bugün dünya devleri arasında yer alırken, Sapmaz Ailesi'nden ise geriye acılar ve çıkarılacak dersler kaldı. Ahmet Sapmaz ve Güney Sanayii'nin öyküsü aynı zamanda Türk ekonomisinin ve tekstil sanayiinin de tarihini yansıtıyor.

Adana'nın önde gelen ailelerinden Sapmaz Ailesi'nden Bekir Sapmaz ve kardeşi Ahmet Sapmaz, imparatorluğun temellerini Adana-Mersin karayolu üzerinde 35 dönüm arazide kurdukları fabrika ile attılar. Fabrikanın temelini ise 1952 yılında dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar attı. Dönemin iktidarı Demokrat Parti tarafından da desteklenen Güney Sanayi, büyük miktarlı krediler kullanarak 1953 yılında faaliyete geçti. O günlerde 20 bin iğ ve 400 dokuma tezgahı ile yola çıkan Güney Sanayii için Sınai Kalkınma Bankası 3 milyon lira kredi verdi. Kredi kullanarak ve sürekli yeni yatırım yaparak büyüyen Güney Sanayii, 1980'li yıllara gelindiğinde 125 bin metrekarelik alanda faaliyet gösteren bir imparatorluk haline gelmişti. Sektörde tekel konumuna gelen Güney Sanayii'nin mal varlığının toplamının ise o yıllarda 50 milyar lirayı bulduğu söyleniyordu.

KUR FARKI DARBESİ

Ancak Ahmet Sapmaz'ın kurduğu Güney Sanayi imparatorluğu için 1980'li yıllar uğursuz geldi. Borçları 38 milyar lirayı bulan ve hızla büyüyen Güney Sanayii için artık kredi muslukları birbir kapandı. Hükümet kur garantisini kaldırınca borçla alınan makinaların kur farkları 2.5 milyar lirayı aştı. Bu farkı ödeyemeyen Sapmaz Ailesi'ine esen liberalleşme rüzgarları yaramamıştı. Borçlar ise 4 milyar lirayı bulmuştu.

Bu arada Sapmaz Ailesi'nin içinde fabrikanın nasıl yönetileceği konusunda da görüş ayrılığı yaşanıyordu. Ahmet Sapmaz yedi kızının eşlerini yönetime getirdi. Damatlar başarılı olamayınca pasif görevlere alınarak, üç oğul Güney Sanayii'nin başına getirildi. Hasan Sapmaz, Güney ve Coşkun Sapmaz artık fabrikanın tepe yöneticileri olmuştu. Hızlı yaşantıları da basının ve kamuoyunun dilinden düşmüyordu.

SABANCI'YLA AYRILIK

Sonradan kurulan halı fabrikası da Sapmaz Ailesi'ni kurtarmaya yetmedi. Gittikçe zarar eden Sapmazlar sonunda ortak oldukları Sasa ve Akbank'tan Sabancılar tarafından hisselerinin satın alınmasıyla ayrıldılar. Ama bu da 38 milyara ulaşan borçların tasfiyesine yetmedi.

Güney Sanayii şimdi Başer'in

Zora giren Güney Sanayii'inin kurtarılması için dönemin Başbakanı Bülend Ulusu ve Turgut Özal da zaman zaman devreye girdi. Güney Sanayii'nin sermayesi 200 milyondan 1 milyar liraya çıkartıldı. Ziraat Bankası yüzde 20, Sümerbank yüzde 10 oranında Güney Sanayii'ne ortak oldu. ENKA ve İş Bankası da hisseleri alınca Sapmaz Ailesi Güney Sanayii'nden koptu. Böylece Güney Sanayii'nde Ahmet Sapmaz dönemi tamamen sona erdi. Oğullar Coşkun ve Hasan Sapmaz, Sapmaz Tekstil Sanayi ve Dış Ticareti kurdular ama sonları tıpkı babalarının gibi oldu. Güney Sanayii, 1998 yılbaşında 3.6 trilyon liraya Başer Holding tarafından satın alındı. Adanalı Başer Ailesi kadın, erkek ve çocuk giyimine yönelik üretim yaparak Güney Sanayii'yi eski parlak günlerine taşımak istiyorlar.