Tekstilde karanlık tablo

Referans Gazetesi'ne göre, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından hazırlanan tekstil ve hazırgiyim raporu, sektörün 2020 yılına kadar ciddi bir küçülme geçireceğini ortaya koydu. Kotaların 2020 yılına kadar kademeli olarak kalkmasının ardından Türkiye'deki tekstil ihracatı yüzde 20, hazırgiyim ihracatı yüzde 47 azalacak. Tekstil üretimi yüzde 23,1, hazırgiyim üretimi de yüzde 33 küçülecek. Bunlara paralel olarak, 2018 yılına kadar 600 bin kişi işini kaybedecek. 2008'den sonra sektörün Çin rekabetinden daha da fazla etkileneceği belirtilen raporda, sektörün en büyük sorununun yüzde 40 düzeyindeki kayıtdışılık olduğu belirtildi.

DPT uzmanı Emrah Öngüt tarafından hazırlanan "Türk Tekstil ve Hazırgiyim Sanayiinin Değişen Dünya Rekabet Şartlarına Uyumu" isimli çalışma DPT tarafından yayımlandı. Sektörün bugünü ve geleceğine ilişkin saptamaların yer aldığı raporda; şu anda Türkiye'deki tekstil sektörünün olgunluk düzeyine geldiğine dikkat çekildi. Tekstil ve hazırgiyimde geçiş döneminin en iyi şekilde yönetilmesi ve değişen dünya rekabet şartlarına uyumun sağlanmasının Türkiye'de bu sektörün geleceğini ve aynı zamanda tüm ekonomiyi etkileyeceği vurgulanan raporda Çin, AB ülkeleri, Türkiye, Meksika ve Hindistan'ın şu anda en büyük hazırgiyim ihracatçısı ülkeler olduğu kaydedildi.
 
ÇİN VE HİNDİSTAN'IN ÜRETİMİ ARTACAK

Dünya Ticaret Örgütü'nün aldığı kotaların kaldırılması kararının 2005 yılı itibariyle uygulanmaya başladığına dikkat çekilen raporda, bu kararın etkilerinin önümüzdeki yıllarda daha net görüleceği vurgulandı. Rapora göre kotaların kaldırılması Türkiye açısından önemli bir dezavantaj olacak. Çin ve Hindistan ise kotaların kaldırılmasıyla avantaj elde edecek. Kotalar 2020 yılına kadar kademeli olarak kaldırılacak. Raporda bu durumun ülkelere etkileri hesaplandı. Buna göre Çin ve Hindistan'ın tekstil ve hazırgiyimde elde edeceği avantaja bağlı olarak, Türkiye'nin tekstil ihracatında yüzde 20, hazırgiyim ihracatında ise yüzde 47 azalma yaşanabilecek. Kotaların kaldırılmasıyla üretimde de değişim yaşanacak ve Türkiye'nin tekstil üretimi yüzde 23,1, hazırgiyim üretimi de yüzde 33,4 azalacak. Üretim ve ihracat kaybının yaratacağı refah kaybı ucuz ithalat yoluyla bir ölçüde telafi edilebilse bile toplam ülke refahında azalma yaşanacak. Tüm bu gelişmelere bağlı olarak, 2018'e kadar Türkiye'deki tekstil istihdamında yüzde 23, hazırgiyim istihdamında ise yüzde 33 azalma olabilecek. Toplamda 600 bin kişilik istihdam kaybı yaşanırken tüm sektördeki istihdam kaybı da yüzde 30 düzeyinde olacak.

Buna karşın Çin ve Hindistan hem üretimlerini hem de istihdamlarını artıracak. Rapora göre Çin tekstilde yüzde 12,4'lük, hazırgiyimde ise yüzde 31,3'lük üretim artışı yaşayabilecek. Hindistan'ın tekstilde üretim artışı 0,7, hazırgiyimde ise yüzde 4,6 olacak. Çin'de istihdam 2018 yılına gelindiğinde tekstilde yüzde 12,2, hazırgiyimde yüzde 30,4 yükselecek. Hindistan'da 2018 yılında tekstildeki istihdam artışı yüzde 0,8, hazırgiyimde ise yüzde 4,8 olarak bekleniyor.

 
TEMEL SORUN KAYITDIŞI

Tekstil sektörünün tüm dünyada yeniden yapılandığına dikkat çekilen raporda, geçmişte elde edilen kârlılıkların yeni dönemde elde edilemeyeceği "ne üretsen, kaça üretsen satılır ve para kazanılır" devrinin yaşanmayacağına dikkat çekildi. YTL'nin aşırı değerli olmasının sektörün ihracatını olumsuz etkilediği ancak makro dengelerin en temel husus olduğuna vurgu yapılan raporda, bunun için artık sektörün maliyet dışı rekabet unsurlarında değişime açık olması gerektiği belirtildi. Sektörün en temel sorununun kayıtdışılık olduğu vurgulanan raporda tüm sektörde firmaların yüzde 40'ının kayıtdışı olduğu belirtildi.

FİRMA KAPATANA DESTEK VERİLMELİ

Raporda, Türkiye'de tekstil ve hazırgiyim sektöründeki yeniden yapılanmada firma sahipliğinin değişmesinin şirketlerin hayatta kalmasında faydalı olacağı vurgulandı. Raporda üretimin her parçasının Türkiye'de sürdürülmesi yerine bazı parçaların üretimin daha avantajlı olduğu ülkelere kaydırılması istenildi. Rapora göre böylelikle katma değerin ve belli bir istihdamın Türkiye'de kalması sağlanabilecek. Bu süreç 2008'den önce tamamlanmalı. Raporda, bazı firmaların sektörden çıkmasına da destek verildi. Ayrıca raporda finansal kapasitesi, üretim ve yönetim becerileri yetersiz, rekabet güçlüğü içindeki başta KOBİ'ler olmak üzere bazı firmaların sektörden çıkması gerektiği kaydedildi.

MARKALAŞMA YARATILIP ESNEK ÜRETİME GEÇİLMELİ

Raporda, Türkiye'nin İspanya örneğinde olduğu gibi hızlı ve tasarıma dayalı üretim yapabilen markalar oluşturması gerektiği belirtildi. Rapora göre İspanyolların Zara isimli markası gibi markalar oluşturulmalı. Raporda üç tane firmaya 5 yıllık sürede firma başına 50 milyon dolar markalaşma teşviki verilmesinin bütçeye getireceği yıllık yükün 40.5 milyon YTL olacağı vurgulandı. Raporda, esnek üretime geçilmesi gerektiği belirtilirken rapora göre sektörde teknolojiye dayalı rekabetçi yapının sağlanması şart. Bunun için tekstil makineleri ve tekstil kimyası alanındaki çalışmalar desteklenmeli. Bu çalışmalar yapıldığında üretim ve istihdam azalsa da ihracat ve yaratılan katma değer sürdürülebilecek.

SEKTÖR TEMSİLCİLERİ NE DİYOR?

Şenol Şankaya / Uludağ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı

İhracatçı pazar kaybetmemek için para kaybediyor

Yeni kurulacak olan hükümet sektörün sorunlarına çözüm bulmalı. Uygulanan yüksek faiz politikası aşırı değerli YTL yarattı. Maalesef bu şekilde ihracatçının kârı ve emeği faize yönlendiriliyor. İhracatçı pazar kaybetmemek için para kaybediyor. Uzakdoğu’da, gelişmekte olan ülkelerde inanılmaz ihracat patlaması yaşıyor. İstihdam üzerindeki yükün azaltılması gibi iyileştirmelerin yapılması durumunda, ihracatçının performansı artacak.

Süleyman Orakçıoğlu / İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı

Son üç yılda ihracatımız yüzde 40 arttı

Sektör şu anda tüm dünyanın dikkatini çekerken, bu tür açıklama ve çalışmalar talihsizliktir. Moda basını şu anda Türkiye'deki gelişmeleri konuşuyor. Bugün Türkiye'deki gelişim son derece çarpıcı biçimde dünyada görülüyor. Bizim temmuz ihracat rakamlarımız en güzel yanıttır. Kotaların kalktığı son 3 yılda bizim ihracatımız yüzde 40 arttı. Temennimiz bizim moralimizi bozacak açıklamaların yapılmamasıdır.

Aynur Bektaş / Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği eski Başkanı

Yeniden yapılanıyoruz iyi yoldayız

Kotaların kalkmasından sonra böyle bir durumun yaşanmasından korkuluyordu. Ancak son temmuz rakamlarımız ihracatımızın yüzde 15,2 arttığını gösteriyor. Sektör hızla yapılanıyor, ihracat artışı da gösteriyor ki tekstil ve hazır giyimde iyi yoldayız. Türkiye İtalya'nın yerini almaya başladı. Kumaşta, işgücünde, dizaynda başarılıyız. Teknolojik yatırım gerekli, işgücüne de yatırım yapılmalı.