Tekel'de hayal kırıklığı

Hükümet, Tekel özelleÅŸtirmesinde hayal kırıklığı yaÅŸandı. 3 milyar dolarlık gelir beklenen Tekel'in sigara bölümü için en yüksek teklif 1 milyar 150 milyon dolar ile JTI verdi. İçki bölümüne en yüksek teklif 292 milyon dolarla Nurol-Limak-Özaltın-TÃœTSAB konsorsiyumundan geldi.TEKEL'in sigara ve içki bölümünün özelleÅŸtirilmesi için açılan ihalede teklifler, hükümeti hayal kırıklığına uÄŸrattı. Tekel'in sadece sigara bölümü için ihale ÅŸartnamesinde belirlenen 30 milyon dolarlık teminata bakıldığında 3 milyar dolara yakın gelir bekleyen Hükümet, dün Tekel'in sigara bölümü için en fazla 1 milyar 150 milyon dolarlık bir teklifle karşılaÅŸtı. Camel, Winston ve Salem'i üreten Japan Tobacco International (JTI), Tekel'in sigara bölümü için 1 milyar 150 milyon liralık bir teklif verdi.ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi BaÅŸkanlığı'nda (ÖİB), dün Tekel'e baÄŸlı Sigara Sanayii Ä°ÅŸletmeleri ve Ticareti A.Åž ile Alkollü İçkiler Ticaret ve Sanayi A.Åž'nin özelleÅŸtirilmesinde nihai teklifler açıldı.ÖİB BaÅŸkan Yardımcısı Hasan KöktaÅŸ'ın komisyon baÅŸkanlığını yaptığı ihalede, Tekel'e baÄŸlı Sigara Sanayii Ä°ÅŸletmeleri ve Ticareti A.Åž için JTI ile British American Tobacco (BAT) teklif verdi.Komisyon BaÅŸkanı KöktaÅŸ, Sigara Åžirketi için en yüksek teklifi 1 milyar 150 milyon dolar ile JTI'ın verdiÄŸini bildirirken, BAT'ın verdiÄŸi teklif miktarını ise açıklamadı.Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Åž'nin özelleÅŸtirilmesine iliÅŸkin ihaleye ise Hacı Ömer Sabancı Holding, TahincioÄŸlu Holding ve Nurol-Limak-Özaltın-Tekel Ãœrünleri Toptan Satıcıları BirliÄŸi A.Åž (TÃœTSAB) ortak giriÅŸim grubu teklif verdi. KöktaÅŸ, bu ihalede ise en yüksek teklifin 292 milyon dolar ile Nurol-Limak-Özaltın-TÃœTSAB ortak giriÅŸim grubundan geldiÄŸini açıkladı. Öte yandan, her iki ihalede de Komisyon uygun bulması halinde ihale sonuçlarını ÖYK'ya sunacak. HEPSÄ° 1.4 MÄ°LYAR DOLARBöylece, dün açıklanan tekliflere göre Tekel'in sigara ve içki bölümü için verilen toplam teklif 1 milyar 442 milyon lira oldu. Tekel'in sigara bölümü için Altadis, Imperyal, Galloher, JTI ve British American Tobacco (BAT) teklif vermiÅŸti. Dün açıklanan nihai teklif bölümünde ise sadece JTI ve BAT'nin teklifleri geçerli kabul edildi. Tekel'e baÄŸlı Sigara Sanayii Ä°ÅŸletmeleri ve Ticareti A.Åž için, 1 milyar 150 milyon dolar ile en yüksek teklifi veren Japon Tobacco International'ın (JTI) temsilcisi Hayemi Chi San, ‘‘Bu bizim için çok iyi haber’’ dedi. San, ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi BaÅŸkanlığı'ndan ayrılırken, gazetecilerin sorularını yanıtladı. San, hükümetin özelleÅŸtirme konusundaki çabalarını takdirle karşıladıklarını vurgularken, ‘‘Bu tamamlanmamış bir prosedür, tamamlandığında hep beraber göreceÄŸiz’’ dedi.Tekel ihalesinin gerçekleÅŸtiÄŸi ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi binası önünde ihalenin baÅŸladığı saatte Türkiye Komünist Partisi (TKP) tarafından satışın protesto edildiÄŸi bir eylem de gerçekleÅŸti. TKP'liler, ‘‘Tekel halkındır satılamaz, sattırmayız’’ sloganları atarken, ‘‘Gizli satış açık ihale yapıldığı’’ eleÅŸtirisinde bulundular.TELEFONLA CANLI YAYINÖİB'in aldığı kararla ihale sırasında canlı yayın yapılmasına izin verilmedi. Görüntü alınmasına yalnızca baÅŸlangıç öncesi izin verilen ihalede buna karşın telefonlarla canlı yayın gerçekleÅŸtirildi. Ajans ve TV'lerin muhabirleri ihaledeki geliÅŸmeleri saniyesi saniyesine içeride yaptıkları telefon görüşmesiyle kuruluÅŸlarına aktardı. Ä°darenin kapalı devre yayını ile ihale baÅŸkan Kilci'nin odasında da izlendi. ÖzelleÅŸtirme BaÅŸkanı ‘iptal sinyali’ verdiÖZELLEÅžTÄ°RME Ä°daresi BaÅŸkanı (ÖİB) Metin Kilci, Tekel Sigara Sanayii Ä°ÅŸletmeleri ve Ticareti A.Åž için verilen teklif konusunda, ‘‘Beklentilerimizi karşılayacak düzeyde deÄŸil’’ dedi. Kilci, ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi'nde tekliflerin açılmasından sonra yaptığı deÄŸerlendirmede, ÅŸirketin hak ettiÄŸi deÄŸerin çok daha yüksek olduÄŸunu, ancak kararı yine de komisyonun vereceÄŸine iÅŸaret etti. TÃœPRAÅž YASA BEKLÄ°YORTüpraÅŸ'ın özelleÅŸtirilmesi sürecinde de hiç bir sorun bulunmadığını vurgulayan Kilci, ‘‘TüpraÅŸ'a yeterli teklif alındı. Spekülasyonlara anlam veremiyorum’’ diye konuÅŸtu. Petrol Piyasası Yasası'nın çıkmasını beklediklerini, yasanın çıkmasının TüpraÅŸ'ın deÄŸerini artıracağını ifade ederek, bu yüzde 2-3 haftalık bir gecikme olabileceÄŸini bildirdi. Hiç bir kuruluÅŸu ne pahasına olursa olsun deÄŸerinin altında satmayacaklarını kaydeden Kilci, ‘‘Umarım ihale komisyonu da bu yönde karar verir. Ben komisyonda olsam öyle karar verirdim’’ dedi. Kilci, gazetecilerin ‘‘Söyledikleriniz komisyonu etkiler mi?’’ sorusuna karşılık, ‘‘Hayır. Komisyon kararını ne olursa olsun sunar. Komisyonun kendini baÄŸlayan kuralları vardır. DeÄŸer tespiti gibi’’ diye konuÅŸtu. VerdiÄŸimiz teklif aslında çok bileTEKEL'e baÄŸlı Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Åž için, 292 milyon dolar ile en yüksek teklifi veren Nurol-Limak-Özaltın-TÃœTSAB ortak giriÅŸim grubu temsilcileri de, ÅŸu aÅŸamada ihaleyle ilgili yorum yapmak istemekdiklerini söylediler. Bir gazetecinin, ‘‘Ucuza alacağınız için mi yorum yapmak istemiyorsunuz’’ ÅŸeklindeki ifadesi üzerine konsorsiyum yetkilileri, ‘‘Hayır, bizce yüksek teklif verdik. Bizim ardımızda verilen teklifi bilmiyoruz’’ dediler.Financial Times da ‘3 milyar dolar’ diyorduSÄ°GARA pazarının boyutu 120 milyar adet olan Türkiye'de miktar bazında yüzde 57.5 paya sahip olan Tekel'in sigara birimi için verilen teklif danışmanlardan idareye kadar tüm çevrelerin beklentilerinin çok altında gerçekleÅŸti.Ä°haleden kısa bir süre önce Financial Times'ta 3 milyar dolara kadar çıkılabileceÄŸi öne sürülen, ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi'ne baÅŸka ihalelerde danışmanlık yapan firmaların iki milyar dolar hesabı yaptığı, bazı alıcı firmaların ise 2-3 milyar doları ceplerine koydukları yönünde açıklamalar yaptığı Tekel sigara bölümü için en yüksek teklif1 milyar 150 milyon dolarda kaldı. Miktar bazlı pazar yapı hesabında 2003'ün ilk altı ayında Tekel yüzde 57.5, Philip Morris yüzde 31.4, JTI yüzde 10.7, BAT yüzde 0.5 paya sahip bulunuyor. Hasılat bazlı pazar payı hesabında ise Tekel yüzde 47, PMI yüzde 41, JTI yüzde 11.5, BAT 0.4 paya sahip.Tekel Türkiye'deki tek ÅŸark tütünü (oryantal) üreticisi durumunda bulunurken, yüzde 47'lik pazar yapının yüzde 19'u oryantal sigaradan geliyor. Tekel'in yüzde 28'lik Amerikan harmanı payını ise Tekel 2001 sigarası yüzde 16, Tekel 2000 sigarası ise yüzde 12 ile oluÅŸturuyor.Philip Morris pazar payının kurbanı oldu MARLBORO'nun üreticisi Philip Morris International (PMI), pazar payının yüksek olmasının kurbanı oldu. PMI, ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi BaÅŸkanlığı (ÖİB) ile yaptığı görüşmede, Tekel'in sigara bölümünü satın alması halinde piyasada yüzde 90'na ulaÅŸan bir pazar payına sahip olacağı için sorun yaÅŸamıştı. ÖİB yetkilileri, PMI'dan Tekel'e teklif vermelerini ancak bu teklifte ihaleyi kazanmaları halinde belli bir süre içinde Tekel'in bazı markalarını bir baÅŸka kuruluÅŸa satmayı taahhüt etmelerini istedi. PMI bu konuda yaptığı temaslarda, ihaleyi kazanması halinde satış yapabileceÄŸi giriÅŸimci bulamayınca Tekel'in sigara bölümü için teklif veremedi. Â