Tekel'de hayal kırıklığı

Güncelleme Tarihi:

Tekelde hayal kırıklığı
Oluşturulma Tarihi: Kasım 06, 2003 02:12

Hükümet, Tekel özelleştirmesinde hayal kırıklığı yaşandı. 3 milyar dolarlık gelir beklenen Tekel'in sigara bölümü için en yüksek teklif 1 milyar 150 milyon dolar ile JTI verdi. İçki bölümüne en yüksek teklif 292 milyon dolarla Nurol-Limak-Özaltın-TÜTSAB konsorsiyumundan geldi.

TEKEL'in sigara ve içki bölümünün özelleştirilmesi için açılan ihalede teklifler, hükümeti hayal kırıklığına uğrattı. Tekel'in sadece sigara bölümü için ihale şartnamesinde belirlenen 30 milyon dolarlık teminata bakıldığında 3 milyar dolara yakın gelir bekleyen Hükümet, dün Tekel'in sigara bölümü için en fazla 1 milyar 150 milyon dolarlık bir teklifle karşılaştı. Camel, Winston ve Salem'i üreten Japan Tobacco International (JTI), Tekel'in sigara bölümü için 1 milyar 150 milyon liralık bir teklif verdi.

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nda (ÖİB), dün Tekel'e bağlı Sigara Sanayii İşletmeleri ve Ticareti A.Ş ile Alkollü İçkiler Ticaret ve Sanayi A.Ş'nin özelleştirilmesinde nihai teklifler açıldı.

ÖİB Başkan Yardımcısı Hasan Köktaş'ın komisyon başkanlığını yaptığı ihalede, Tekel'e bağlı Sigara Sanayii İşletmeleri ve Ticareti A.Ş için JTI ile British American Tobacco (BAT) teklif verdi.

Komisyon Başkanı Köktaş, Sigara Şirketi için en yüksek teklifi 1 milyar 150 milyon dolar ile JTI'ın verdiğini bildirirken, BAT'ın verdiği teklif miktarını ise açıklamadı.

Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Ş'nin özelleştirilmesine ilişkin ihaleye ise Hacı Ömer Sabancı Holding, Tahincioğlu Holding ve Nurol-Limak-Özaltın-Tekel Ürünleri Toptan Satıcıları Birliği A.Ş (TÜTSAB) ortak girişim grubu teklif verdi. Köktaş, bu ihalede ise en yüksek teklifin 292 milyon dolar ile Nurol-Limak-Özaltın-TÜTSAB ortak girişim grubundan geldiğini açıkladı. Öte yandan, her iki ihalede de Komisyon uygun bulması halinde ihale sonuçlarını ÖYK'ya sunacak.

HEPSİ 1.4 MİLYAR DOLAR

Böylece, dün açıklanan tekliflere göre Tekel'in sigara ve içki bölümü için verilen toplam teklif 1 milyar 442 milyon lira oldu.

Tekel'in sigara bölümü için Altadis, Imperyal, Galloher, JTI ve British American Tobacco (BAT) teklif vermişti. Dün açıklanan nihai teklif bölümünde ise sadece JTI ve BAT'nin teklifleri geçerli kabul edildi.

Tekel'e bağlı Sigara Sanayii İşletmeleri ve Ticareti A.Ş için, 1 milyar 150 milyon dolar ile en yüksek teklifi veren Japon Tobacco International'ın (JTI) temsilcisi Hayemi Chi San, ‘‘Bu bizim için çok iyi haber’’ dedi.

San, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'ndan ayrılırken, gazetecilerin sorularını yanıtladı. San, hükümetin özelleştirme konusundaki çabalarını takdirle karşıladıklarını vurgularken, ‘‘Bu tamamlanmamış bir prosedür, tamamlandığında hep beraber göreceğiz’’ dedi.

Tekel ihalesinin gerçekleştiği Özelleştirme İdaresi binası önünde ihalenin başladığı saatte Türkiye Komünist Partisi (TKP) tarafından satışın protesto edildiği bir eylem de gerçekleşti. TKP'liler, ‘‘Tekel halkındır satılamaz, sattırmayız’’ sloganları atarken, ‘‘Gizli satış açık ihale yapıldığı’’ eleştirisinde bulundular.

TELEFONLA CANLI YAYIN

ÖİB'in aldığı kararla ihale sırasında canlı yayın yapılmasına izin verilmedi. Görüntü alınmasına yalnızca başlangıç öncesi izin verilen ihalede buna karşın telefonlarla canlı yayın gerçekleştirildi. Ajans ve TV'lerin muhabirleri ihaledeki gelişmeleri saniyesi saniyesine içeride yaptıkları telefon görüşmesiyle kuruluşlarına aktardı. İdarenin kapalı devre yayını ile ihale başkan Kilci'nin odasında da izlendi.

Özelleştirme Başkanı ‘iptal sinyali’ verdi

ÖZELLEŞTİRME İdaresi Başkanı (ÖİB) Metin Kilci, Tekel Sigara Sanayii İşletmeleri ve Ticareti A.Ş için verilen teklif konusunda, ‘‘Beklentilerimizi karşılayacak düzeyde değil’’ dedi. Kilci, Özelleştirme İdaresi'nde tekliflerin açılmasından sonra yaptığı değerlendirmede, şirketin hak ettiği değerin çok daha yüksek olduğunu, ancak kararı yine de komisyonun vereceğine işaret etti.

TÜPRAŞ YASA BEKLİYOR

Tüpraş'ın özelleştirilmesi sürecinde de hiç bir sorun bulunmadığını vurgulayan Kilci, ‘‘Tüpraş'a yeterli teklif alındı. Spekülasyonlara anlam veremiyorum’’ diye konuştu.

Petrol Piyasası Yasası'nın çıkmasını beklediklerini, yasanın çıkmasının Tüpraş'ın değerini artıracağını ifade ederek, bu yüzde 2-3 haftalık bir gecikme olabileceğini bildirdi. Hiç bir kuruluşu ne pahasına olursa olsun değerinin altında satmayacaklarını kaydeden Kilci, ‘‘Umarım ihale komisyonu da bu yönde karar verir. Ben komisyonda olsam öyle karar verirdim’’ dedi. Kilci, gazetecilerin ‘‘Söyledikleriniz komisyonu etkiler mi?’’ sorusuna karşılık, ‘‘Hayır. Komisyon kararını ne olursa olsun sunar. Komisyonun kendini bağlayan kuralları vardır. Değer tespiti gibi’’ diye konuştu.

Verdiğimiz teklif aslında çok bile

TEKEL'e bağlı Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Ş için, 292 milyon dolar ile en yüksek teklifi veren Nurol-Limak-Özaltın-TÜTSAB ortak girişim grubu temsilcileri de, şu aşamada ihaleyle ilgili yorum yapmak istemekdiklerini söylediler. Bir gazetecinin, ‘‘Ucuza alacağınız için mi yorum yapmak istemiyorsunuz’’ şeklindeki ifadesi üzerine konsorsiyum yetkilileri, ‘‘Hayır, bizce yüksek teklif verdik. Bizim ardımızda verilen teklifi bilmiyoruz’’ dediler.

Financial Times da ‘3 milyar dolar’ diyordu

SİGARA pazarının boyutu 120 milyar adet olan Türkiye'de miktar bazında yüzde 57.5 paya sahip olan Tekel'in sigara birimi için verilen teklif danışmanlardan idareye kadar tüm çevrelerin beklentilerinin çok altında gerçekleşti.

İhaleden kısa bir süre önce Financial Times'ta 3 milyar dolara kadar çıkılabileceği öne sürülen, Özelleştirme İdaresi'ne başka ihalelerde danışmanlık yapan firmaların iki milyar dolar hesabı yaptığı, bazı alıcı firmaların ise 2-3 milyar doları ceplerine koydukları yönünde açıklamalar yaptığı Tekel sigara bölümü için en yüksek teklif1 milyar 150 milyon dolarda kaldı. Miktar bazlı pazar yapı hesabında 2003'ün ilk altı ayında Tekel yüzde 57.5, Philip Morris yüzde 31.4, JTI yüzde 10.7, BAT yüzde 0.5 paya sahip bulunuyor. Hasılat bazlı pazar payı hesabında ise Tekel yüzde 47, PMI yüzde 41, JTI yüzde 11.5, BAT 0.4 paya sahip.
Tekel Türkiye'deki tek şark tütünü (oryantal) üreticisi durumunda bulunurken, yüzde 47'lik pazar yapının yüzde 19'u oryantal sigaradan geliyor. Tekel'in yüzde 28'lik Amerikan harmanı payını ise Tekel 2001 sigarası yüzde 16, Tekel 2000 sigarası ise yüzde 12 ile oluşturuyor.

Philip Morris pazar payının kurbanı oldu

MARLBORO'nun üreticisi Philip Morris International (PMI), pazar payının yüksek olmasının kurbanı oldu. PMI, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) ile yaptığı görüşmede, Tekel'in sigara bölümünü satın alması halinde piyasada yüzde 90'na ulaşan bir pazar payına sahip olacağı için sorun yaşamıştı. ÖİB yetkilileri, PMI'dan Tekel'e teklif vermelerini ancak bu teklifte ihaleyi kazanmaları halinde belli bir süre içinde Tekel'in bazı markalarını bir başka kuruluşa satmayı taahhüt etmelerini istedi. PMI bu konuda yaptığı temaslarda, ihaleyi kazanması halinde satış yapabileceği girişimci bulamayınca Tekel'in sigara bölümü için teklif veremedi.
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!