Tedirgin bekleyiş

İSTANBUL Şişli’de 6 mahalle için alınan koruma kararı çok sayıda binada kentsel dönüşüm sürecinin önünü kapadı. İstanbul 2 no’lu Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, İnönü, Ergenekon, Halaskargazi, Meşrutiyet, Teşvikiye ve Harbiye mahallerini kapsayan alan için ‘tarihi ve kentsel sit alanı’ kararı aldı. Bölgede yüzlerce yapı da tescillendi. Hürriyet’in gündeme getirdiği karar şu anlama geliyor; Artık bu bölgede kimse mevcut imar planlarıyla işlem yapılamaz. Yeni imar planı yapılana kadar bu bölgede tüm yetki Bölge Koruma Kurulu’na geçti. Bölgenin tarihi ve kültürel dokusunun korunması kararı olumlu karşılansa da kimi yapılarda oturan vatandaş zor durumda kaldı. Eski binası için tescil kararı alınan vatandaşlar evini kentsel dönüşüm kapsamına sokamıyor. Binaları için riskli yapı raporu olan vatandaşlar ‘tedirginiz, korkuyoruz’ diyor.

ESKİ Mİ, TARİHİ Mİ

Riskli binada yaşayan vatandaşlarla bir araya geldik ve sorunlarını dinledik. İstanbul Teşvikiye’de aynı apartmanda oturan Nurcan Eren, Güler Gürbüz ve Fazıla Sulter, riskli bina raporu alsalar da dönüşüm konusunda yol alamadıklarını söyledi. Binalarında yaşayan bir hak sahibinin ‘bu bina tarihi’ ısrarı nedeniyle yıllardır hukuk mücadelesi verdiklerini belirten Gürbüz, “Binamız 1937’de yapılmış. Bir mimarı yok, mühendis ve kalfalar o günün şartlarıyla yapmış. Biz alınan koruma kararına karşı değiliz ama şu ayrım olmalı, binalar eski mi tarihi mi? Bizim binamız eski, artık dokunduğumuz yer dökülüyor. Her an başımıza yıkılacak diye bekliyoruz. Bir kişi ısrarla tarihi dediği için zaman kaybediyoruz. Kamudan talebimiz şu, bu bölgede gerçek bir inceleme yapılsın. Bina bina bakılsın ve ona göre karar verilsin” dedi.

EVİN İÇİNE SU AKIYOR

81 yaşındaki Nurcan Eren ise 5 katlı binanın en üst katında yaşıyor. Eren, bizi evine davet etti ve yaşadığı zorlukları anlattı. Evin yatak odası ve salonunda çok sayıda leğen var. Yağmurlu günlerde evin içine su akıyor. Asansörün olmadığı binada 5 kat çıkmakta zorlandığını belirten Eren, “Dam akıyor, evdeki rutubetten nefes alamıyorum. Duvarlarda her yer çatlak. Kartal’daki gibi binanın üzerimize çökmesini mi bekliyorlar. Her gün korkuyla bekliyoruz” dedi. Aynı bina sakini Fazıla Sulter ise binada parçaların yola düştüğünü, sokakta yürüyen insanları dahi tehdit ettiğini ifade etti. Riskli raporu aldıkları için belediyeden binayı yıkın uyarısı aldıklarını belirten Sulter, tescil kararı nedeniyle dönüşüm sürecini başlatamadıklarını dile getirdi.

Teşvikiye’de başka bir binada yaşayan Ünsal Ersoy da aynı konudan şikayetçi. Temmuz ayında riski yapı kararı çıktığını, aralık ayında da binanın tescillendiğini belirten Ersoy, “Binada elimizi neye atsak elde kalıyor. Bir tadilat yapsak bina sallanıyor. Elbette mahallemiz korunsun. Biz de cam, yüksek bina istemeyiz. Bölgenin ruhuna uygun yeni sağlam binalar yapılmalı. Ancak bu tescil kararı nedeniyle firmalarla anlaşma yapamıyoruz” dedi.

VATANDAŞ İTİRAZ EDEBİLİR

İstanbul 2 No’lu Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından verilen tescil kararına vatandaşın itiraz hakkı var. Önce Anıtlar Yüksek Kurulu’na itiraz edileceğini belirten Güngör, “Anıtlar Kurulu başvurunuzu geri çevirirse, İdare Mahkemesi’nde dava açabilirsiniz. Bu da red edilirse bu defa vatandaş restorasyon projesi hazırlayarak ve Koruma Kurulu’ndan onay alarak evini yenileyebilir. Bizim tescil kararı kaldırdığımız yapılar var” dedi.

HEM RİSKLİ HEM TESCİLLİ

ŞİŞLİ’de yüzlerce binanın 2863 sayısı yasa kapsamında korumaya alındığını belirten Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Hikmet Güngör, “Hatta riskli yapı ilan edilen taşınmazlarda riskli yapı kararından sonra tescil kararı verildi. Bu durum 6306 sayılı yasa kapsamında kentsel dönüşümün uygulanmasına engel oluyor. Söz gelimi 5 katlı bir bina yıkılıp 6 kat yapılacak ve 1 kat sayesinde müteahhit bu işi alacak. Şimdi tescil kararı ya da sit alanı kararı varken kimse bu işe yanaşmaz. Çünkü Bölge Koruma Kurulu’nun mevcut imar şartlarını aynısını vereceği kesin değil. 5 kata tekrar 5 kat derse bu defa o iş kitlenir. İşlemlerin uzun sürmesi de başka bir dezavantaj. Şişli’de birçok binada dönüşüm çalışmaları durdu” dedi. Bölgede korunması gereken değerli yapılar olduğunu ve bu kararın bu yapılar ve bölge adına sevindirici olduğunu belirten Güngör, kimi yapılarda ise gerekli çalışma yapılmadan tescil işlemi uygulandığı görüşünde. Tarihi ve kentsel sit alanı ilanı sonrası altyapı işlemlerinde de sorunların yaşanacağını belirten Güngör şunları söyledi: “Mesela yağmurda yol çöktü veya kanalizasyon patladı yolu kazmak gerekti. İşlem yapılmadan önce bölge kurulunun onayı alınması bekleneceğinden bu durum mağduriyet yaratacak. Bölge kurulunun yapması gereken zorunlu olmayan altyapı çalışmaları diye karar almaktı. Bu yanlışlığın acil olarak değiştirilmesi gerekiyor.”

SON 24 SAATTE YAŞANANLAR