Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan önemli adım! Kayıt altına alınıyor...

Tarım ve Orman Bakanlığınca, ülkedeki yerel bitki çeşitleri kayıt altına alınarak, denetim için Yerel Çeşit Kayıt Komitesi oluşturulacak. Hazırlanacak Yerel Çeşit Kayıt Listesi'ne alınan çeşitlerin ve tohumlukların çoğaltımı ve ticareti yapılabilecek.

Tarım ve Orman Bakanlığının Yerel Çeşitlerin Kayıt Altına Alınması, Üretilmesi ve Pazarlamasına Dair Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Tebliğ ile tarla bitkileri, bağ-bahçe bitkileri ve diğer bitki türlerine ait yerel çeşitlerin genetik erozyonlarını engellemek amacıyla tohumluklarının çoğaltımı, pazarlanması, yerinde idamesi ve sürdürülebilir kullanımıyla ilgili kurallar getirerek, ticareti yapılacak yerel çeşitlerin kayıt altına alınması, tohumluk üretimi ve tohumluklarının piyasaya arzı ve bu konudaki denetimlere ilişkin usul ve esaslar belirlendi.

Bakanlıkça ülkedeki yerel bitki çeşitlerinin kayıt altına alınarak denetimi için Yerel Çeşit Kayıt Komitesi oluşturulacak. Bu çeşitlerin tohumluklarının çoğaltımı ve ticareti Yerel Çeşit Kayıt Listesi'ne kaydedilerek yapılabilecek.

Kayıt listelerinde yer alan ve başvuru tarihinden itibaren 3 yıldan daha yakın zamanda bu listeden çıkarılan çeşitler ve koruma altına alınan veya koruma altına alınması için başvurusu yapılan çeşitler için Yerel Çeşit Kayıt Listesi'ne kaydettirme başvurusu yapılamayacak.

Yerel çeşidin menşe bölgesinde korunması ve idamesi için gerekli tedbirler başvuru sahibi tarafından alınacak.

İlgili olmak kaydıyla, meslek kuruluşları, sivil toplum örgütleri, kamu araştırma kuruluşları, yerel idareler ve üniversiteler, yerel çeşitlerin kayıt altına alınması için il müdürlüğüne başvuru yapabilecekler.

İl müdürlüğünce incelenen başvurular ön kabul incelemesine tabi tutulacak. Ön kabule uygun görülmeyenler gerekçeleriyle birlikte başvuru sahibine iade edilecek.

Ön kabule uygun görülen başvurular ocakta il müdürlüğünce Yerel Çeşit Kayıt Komitesine iletilmek üzere Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğüne (TTSM) gönderilecek. TTSM bu dosyayı şubat sonuna kadar komiteye iletecek. Martta komite toplantısı düzenlenecek. Gerekli hallerde TTSM de ek toplantı düzenleyebilecek.

Başvuru dosyasında, bakanlıkça yayımlanan başvuru formu, menşe bölgesine ait sınırları gösterir liste veya harita, TTSM tarafından başvurular için oluşturulmuş teknik soru anketleri veya başvuru sahibi tarafından yapılmış tanımlamalar, ön kabul aşamasında yeterli görülmeyen yerel çeşitle ilgili tanımlamalar için Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenecek çeşit tanımlama bilgileri, çeşidin bitki, tohum, yaprak gibi kısımlarını detaylı biçimde gösteren fotoğraflar yer alacak.

Yerel çeşitlere, kayıt altına alınan çeşitler için verilmiş isimlerle karıştırılmayacak şekilde isim verilebilecek. İsimlendirmede doğru bilgi vermesi koşuluyla yer ve coğrafi bölge isimleri kullanılabilecek.

YEREL ÇEŞİT KAYIT KOMİTESİ VE GÖREVLERİ

Sekretaryası TTSM'ce yürütülecek Yerel Çeşit Kayıt Komitesi, Genel Müdürlük, TTSM, ilgili il müdürlüğü, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünü, Türkiye Tohumcular Birliği, ilgili alt birlik, Türk Patent ve Marka Kurumu ve üniversitenin ilgili bölümünden birer uzmanın katılımıyla oluşacak. Komitede başvuru sahibi ve danışman üyeler bulunabilecek ancak bunların oy hakkı olmayacak.

Komite, oy hakkı olan en az 5 üyenin katılımıyla toplanabilecek. Toplantıların planlaması ve raportörlüğü TTSM'ce yapılacak. Kararlar oy çokluğuyla kabul edilecek ancak eşitlik halinde komite başkanının oyu yönünde karar alınacak.

Komitenin teknik inceleme yapılmasına karar vermesi durumunda yerel çeşitler TTSM ve TTSM organizasyonunda Tohum Sertifikasyon Test Müdürlükleri (TSTM), kamu ve özel sektör tarımsal araştırma kuruluşlarınca 1 yıl süreyle farklılık ve tekdüzelik testlerine alınacak.

Kayıt altına alınmaya hak kazanan yerel çeşit tohum örneklerinin birer seti Ulusal Tohum Gen Bankası'nda ve Türkiye Tohum Gen Bankası'nda uzun süreli muhafazaya alınmak üzere pasaport bilgileriyle gönderildikten sonra TTSM'nin internet sayfasında yayımlanacak.

Kayıt altına alınan yerel çeşidin menşe bölgesi, başvuru sahibi ve idamecisi Yerel Çeşit Kayıt Listesi'nde belirtilecek.

Yerel Çeşit Kayıt Listesi'nin ilanından sonra 30 gün içinde, üçüncü kişiler tarafından, yeni yapılan kayıt işlemlerine karşı itirazda bulunulabilecek.
Kayda itiraz edenler itiraza ait başvuru dilekçesi, itirazını destekleyici bilgi ve belgeleri TTSM'ye vermek zorunda olacak.

Bir menşe bölge için kayıt altına alınmış yerel çeşide ait tohumluklar ancak o bölgede üretilebilecek. Olumsuz üretim koşulları ve diğer çevresel sorunlar nedeniyle menşe bölgesinde üretim imkanı olmayan tohumlukların menşe bölgesi dışında üretiminin yapılması ancak komite tarafından verilecek izinle mümkün olacak. Verilecek bu izinle bu bölge yeni menşe bölgesi olarak belirlenecek, üretilen tohumluklar yalnızca menşe bölgesinde ticarete sunulabilecek ve tohumluk üretimi amacıyla ekilip dikilebilecek.

ÜRETİCİLER ÜRETİM İÇİN TOHUMLUK BEYANNAMESİ VERECEK

Bu çeşitlerin üretimini yapacak kişilerin, üretici ya da yetiştirici belgesi alması zorunlu olacak, üreticiler her yıl yapacakları üretime ait Tohumluk Beyannamesi'ni üretimin yapılacağı il müdürlüğüne verecekler.

Üretici tarafından partilendirilen ve numunesi tohumluk kontrolörlerince alınan numuneler kamu sertifikasyon kuruluşlarına gönderilerek analize tabi tutulacak. Bu numunelerden standartları karşılayan partiler için yerel çeşit tohumluk belgesi düzenlenecek ve bu belgeyle pazarlanacak.
Bu çeşitlere ait tohumlukların üretimine ait bilgi ve belge istenildiğinde sunulmak üzere üretici tarafından kayıt altına alınacak.

Listede yer alan çeşitlere ait tohumluklar kapalı ambalajlarda, fide, fidan ve fidan üretim materyali demetleri halinde etiketli pazarlanacak.

Paketlenen tohumlukların ambalajlarında, paketlenmeyen tohumlukların etiketlerinde, 'Bu çeşit yerel çeşittir' ibaresi veya Bakanlıkça tasarlanan logo bulunacak.

Yerel çeşitlere ait fide, fidan ve fidan üretim materyali açık köklü veya tüplü halde etiketlenerek pazarlanacak.

Etiketler ambalajlara veya fide, fidan ve fidan üretim materyali demetlerine, TR kodu, üreticinin adı veya adresi ya da tanıtıcı logosu, türü, çeşidin ismi, fidanda varsa anaç ismi, menşe bölgesi, tohum üretim bölgesinin menşe bölgesinden farklı olduğu durumlarda, tohum üretim bölgesi gibi bilgiler takılacak.

Listede yer alan her bir çeşit için üretilebilecek yıllık toplam tohumluk miktarı ilgili çeşidin ait olduğu türün sertifikalı üretim miktarı dikkate alınarak Bakanlıkça belirlenecek miktardan fazla olmayacak.

Üretilen çeşitlerin, kayıt listelerinde yer alan bir çeşit olduğundan şüphelenilmesi durumunda numuneler TTSM'ce kontrollere tabi tutulacak. Bu kontrollerde çeşidin kayıt altında olduğunun belirlenmesi halinde üreticiye cezai işlem uygulanacak.

Kabul edilen başvurularda veya kayıt altına alınan çeşitlerde, başvuran kişiyle üçüncü kişiler arasındaki her türlü hukuki sorunda sorumluluk başvuran kişiye ait olacak.