Stoklar bitince fiyatlar yükselecek

- Otomotiv pazarında ekim ayında görülen sert düşüşle başlayalım... Bunu bekliyor muydunuz?

Bizim pazarımız aslında sadece ekimde düşüşe geçmedi. Otomobil ve hafif ticari sınıfı birbirinden ayrı hareket ediyor. Hafif ticari araç ekonomideki gelişmelere karşı daha duyarlı. Dolayısıyla biz nisandan itibaren hafif ticaride düşüş görmeye başlamıştık.

Otomobilde ise temmuz ayından itibaren geçen senenin altında seyretmeye başladık. Ekimde de beklenmedik bir şekilde çok sert düştü.

- Ne oldu ekimde?

Â

Otomotiv pazarındaki bu daralmayı konuşmak üzere Toyotasa Genel Müdürü İbrahim Orhon ile buluştuk. Satışlardaki düşüşte bankaların krediyi azaltmasının önemli bir payı olduğunu söyleyen Orhon ile ayrıca otomobil fiyatlarını, önümüzdeki dönemi ve Toyota'nın Türkiye'deki yeni hedeflerini konuşma fırsatı da bulduk. Röportaj üç gün boyunca devam edecek...

Çok büyük bir çalkantı oldu piyasada. Krizi henüz hissetmesek bile psikolojik bir kriz algısı oluştu. Döviz yükseldi, bankalar gardlarını aldı, krediler sıkıştı ve şok bir düşüş oldu.

- En çok hangisi etkili oldu?
 
En etkilisi kredilerdeki azalma oldu. Normalde araç alımlarında banka kredili alımların payı yüzde 70-75 iken birden yüzde 30-35'lere düştü.

- Bankalar kredi vermeyi mi kesti? 
 
Bankalar artık çok seçici davranıyor ve kredi şartlarını daralttılar. Faizleri yükselttiler, vadeyi düşürdüler, peşin ödeme miktarını artırdılar. Bunlar da potansiyel müşterilerimizi çok etkiledi. Showroom'lara gelip kredi çıkaramadığı için geri dönen müşteriler oldu.
 
Bankalar şu sıralar likit kalmaya özen gösteriyor. Ama bu yavaş yavaş yerini bankacılık yapmaya bırakacak. Şu anda bankacılığı biraz limitli yapıyorlar.

- Satışlardaki daralma devam eder mi? 
 

Dünyadaki gelişmelere çok bağlı. Ama dünyadan olumlu sinyaller gelirse Türkiye'ye hemen yansır, ondan hiç şüphe yok.
 
Bir de muazzam fırsatlar var. Bundan belirli bir zaman sonra borsalar da çıkacak emtilar da yükselecek... Dolayısıyla bugün önünü görebilen yatırımcılar kısa bir süre içinde bu fırsatları değerlendirmeye başlayacak. Bu kez de kartopu gibi ters yönde bir hareket başlayacak.

- Ne zaman?
 
Bir kere ABD'de daha yeni bir hükümet oluşacak. Orada bir bekleme süresi var. Yeni bir kabine oluşturup stratejilerini ortaya koymaları mart ayını bulur.

Dolayısıyla marta kadar bekleme hali olabilir.
 
- Hükümetten bir önlem bekliyor musunuz? Bir ara ÖTV indirimi gündeme gelmişti...

Bence ÖTV indirimi gibi birşeyi yazmak doğru değil. Çünkü beklenti yaratıyor ve talebi etkiliyor. Zaten Maliye de bu konuda pek olumlu düşünmüyor. Eğer iç pazarı canlandırmak için herhangi bir şekilde bir teşvik veya bir paket çıkacaksa, bunu ben bile uygulamaya geçtiği anda bilmeyi tercih ederim ki önceden bir beklenti oluşmasın...
 
- Bir umut var mı peki?
 
Olabilir tabi. Çünkü geçmişte yaşanmış bir tecrübe var. 2001 krizinin ardından otomotiv piyasası 2002'de çok kötüydü. 2003 de kötü başladı ve ağustosta hurda teşviği yürürlüğe girdi. Onun piyasaya yansıması 2-3 ay aldı, ondan sonra son çeyrekte ve 2004 ilk çeyrekte çok kuvvetli bir talep geldi. Ondan sonra da ekonomi rayına oturduğu için ivme 3-4 sene daha devam etti.
 
Eğer yetkililer bunun analizini yaparsa, buna benzer ama belki daha pratik ve daha çevreyi düşünen, çevreye salınan karbondiokist ile paralel bir vergi teşviği getirebilirler.
 
- Piyasadaki dalgalanma otomotiv pazarında hedefleri ne kadar değiştirdi?

Toplam pazar olarak 700 bini geçer diye bekliyorduk. Ama krizle birlikte 500 binin biraz altında pazar bekliyoruz.

- Otomobil fiyatlarında nasıl bir seyir bekliyorsunuz?

Kurlar böyle devam ederse muhakkak fiyatlar yukarı gidecek. Ama şu anda yukarıya gitmediği gibi geriye de gitti. Çünkü düşen satış hızı stoklarda birikim yarattı. Bunlar daha düşük kurlarla maliyeti oluşmuş stoklar. Bu stoklar bitene kadar fiyatlar düşük seviyelerde gidebilir. Ama stoklar bitince yeni kurlarla fiyatlar artacak. Bizce otomobil almak için çok uygun bir dönem.  

Şu anda iyi fırsatlar var fakat bu fırsatlar stoklarla sınırlı. Tabii şu da var: Eğer kurlarda çok daha üst seviyelere çıkılırsa stoklara rağmen fiyatlar yükselir...

YARIN: Pirius ne zaman piyasaya çıkıyor? Yeni Avensis'ten ne bekliyor? Pazar payı hedefleri nedir? Toyota'nın en iddalı olduğu segment hangisi? En çok hangi model satılıyor? Toyota'nın en beğenilen özelliği nedir? Satışlarda dizel/benzinli dengesi ne durumda?