STA'lar dış ticareti artırmaya devam ediyor

STA'ların sağladığı pazara giriş imkanları değerlendirildiğinde, STA ülkeleri ile dış ticaret hacmi artış oranının genel dış ticaret hacminin artış oranından daha yüksek olduğu gözlendi.

2000-2011 döneminde, Türkiye'nin genel ticaret hacmindeki artış oranı yüzde 357 olurken, STA ülkeleri ile ticaret hacminin artış oranı ise yüzde 413 olarak gerçekleşti. Böylece, STA ülkeleriyle ticaret hacmi 2000 yılında 4,9 milyar dolar olarak gerçekleşirken, 2011 yılında 25,8 milyar dolar seviyesine yükseldi.

STA'ların ihracat ve ithalat rakamlarındaki sonuçları incelendiğinde, 2000-2011 döneminde, genel ihracat artış oranı yüzde 386 iken, STA ülkelerine ihracat artış oranının yüzde 508 olduğu görüldü. Böylece, anılan ülkelere Türkiye'nin ihracatı 2000 yılındaki 2,1 milyar dolar seviyesinden, 2011 yılında 13,6 milyar dolar seviyesine yükseldi. Diğer taraftan, aynı dönem için, genel ithalat artış oranı yüzde 342 olarak gerçekleşirken, STA ülkelerinden ithalatın artış oranı yüzde 338 oldu ve ilgili ülkelerden ithalat 2000 yılındaki 2,7 milyar dolar seviyesinden, 2011 yılında 12,2 milyar dolar seviyesine çıktı.

Türkiye, yürürlükte bulunan 16 STA ortağı ile ticareti incelendiğinde 13,6 milyar dolarlık ihracatına karşılık 12,2 milyar dolarlık ithalatıyla ticaret fazlası verdi. STA ülkeleri ile ticaret, Türkiye'nin ihracatının yüzde 10,1'ini, ithalatının ise yüzde 5,1'ini teşkil etti.

Diğer taraftan, 2010-2011 verileri incelendiğinde, en fazla ihracat artışının Şili, Fas ve Gürcistan ile kaydedildiği görülüyor. 2011 yılı ihracatındaki ilk 40 ülke içerisinde STA imzalanan 6 ülke (Mısır, Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA), Suriye, Fas, İsrail ve Gürcistan) bulunmaktadır.

Bilindiği üzere Türkiye, sadece Avrupa Birliği'nin STA müzakereleri yürüttüğü ülkelerle STA imzalayabiliyor. Bugüne kadar, AB üyelikleri nedeniyle STA'ları feshedilen 10 adet Merkezi ve Doğu Avrupa ülkesi hariç, 19 ülke ile STA  imzalandı. Bu ülkeler EFTA (İsviçre, İzlanda, Lihtenştayn, Norveç), İsrail,
Makedonya, Hırvatistan, Bosna ve Hersek, Filistin, Tunus, Fas, Suriye, Mısır, Arnavutluk, Gürcistan, Karadağ, Sırbistan, Şili, Ürdün, Lübnan, Morityus ve Güney Kore. Söz konusu STA'lardan, Lübnan, Morityus, Güney Kore ve Suriye ile imzalanan anlaşmalar dışındaki STA'lar halihazırda yürürlükte bulunuyor. Lübnan, Morityus ve Güney Kore anlaşmalarının taraflarca iç onay sürecinin tamamlanmasının ardından yürürlüğe girmesi bekleniyor, Türkiye ile Suriye Arasında Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Ortaklık Anlaşması ise 6 Aralık 2011 tarihinde askıya alındı.

Halihazırda, STA müzakereleri yürütülen veya müzakerelere başlanması yönünde girişim yapılan 17 ülke bulunuyor. Bu ülkeler Ukrayna, Libya, Seyşeller, Kamerun, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Cezayir, Meksika, Malezya, Ekvator, Moldova, Güney Afrika Cumhuriyeti, Kolombiya, Faroe Adaları, Endonezya, Peru, Hindistan ve Kanada ve 5 ülke grubu (Körfez İşbirliği Konseyi, MERCOSUR, ASEAN, Orta Amerika Topluluğu, CARIFORUM.
AB ile STA'sı olup da halen Türkiye ile STA imzalamamış başlıca ülkeler ise Meksika, Güney Afrika Cumhuriyeti.