SSK primi yüzde 30'a çıkıyor

Devlet bütçesinde en büyük kara deliklerden birini oluşturan Sosyal Güvenlik Sistemi dün Bakanlar Kurulu'nda masaya yatırıldı. Sistemde yapılacak düzenlemeyle erken emeklilik önlenecek, 50-55 yaş koşulu ve işsizlik sigortasının kurulması şartıyla 7 bin 200-9 bin gün prim ödeme koşulu getirilecek. Yüzde 10'luk prim katkısı ile devletin, sosyal güvenliğe katkısı sistemli hale getirilecek.

Geçiş süreci 10 yıl olacak ve 15 yıl sigortalı olanlar yeni yasadan etkilenmeden 20-25 yıl çalışma koşuluyla emekli olabilecekler. Ancak, geçiş süreci Bakanlar Kurulu'nda ve Ekonomik ve Sosyal Konsey'de tartışılacak.

Bakanlar Kurulu'nun dün akşamki toplantısının ana gündemini sosyal güvenlik reformu oluşturdu. Reform konusunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Prof. Dr. Nami Çağan, Müşteşar Ahmet Şağar ve SSK Genel Müdürü Kemal Kılıçdaroğlu, yeni sosyal güvenlik reformu paketini Başbakan ve bakanlara anlattılar. Paket, Emekli Sandığı, SSK ve Bağ-Kur'u aynı norm ve standartta yeniden yapılandırmayı öngörüyor.

İŞGÜNÜ ARTIYOR

Sosyal Güvenlik Reformunun Bakanlar Kurulu'nda aktarılan ana noktaları şöyle:

Sosyal tarafların üzerinde uzlaştığı 50-55 yaş sınırı yasalaşacak. İşsizlik Sigortası'nın kurulması şartıyla halen 5 bin gün olan emekli olabilmede prim ödeme gün sayısı koşulu, kadında 7 bin 200, erkekte ise 9 bin güne çıkarılacak. İşsizlik Sigortası kurulmazsa, sosyal tarafların uzlaştığı gibi 5 bin günde kalacak. Maaş ve ücretlerden zorunlu olarak işveren adına yüzde 3, işçi adına yüzde 2 oranında kesilen Zorunlu Tasarruf'a yüzde 2 oranında da devlet katkısı eklenerek İşsizlik Sigortası'na dönüştürülecek.

Devlet, OECD ülkelerinde olduğu gibi sosyal güvenliğe katkıda bulunacak. Halen ücretten işçi namına yüzde 9, işveren namına yüzde 11 oranındaki prim kesintisine, devlet de yüzde 10'luk prim katkısı yapacak ve toplam prim yüzde 30'a çıkacak.

Bağ-Kur tarım sigortalısı prim oranı yüzde 15'ten 20'ye çıkarılacak. Ayrıca yüzde 12'lik de sağlık primi kesilecek ve bu kesim de sağlık hizmetlerinden yararlanacak. Halen Bağ-Kur esnaf-sanatkar kesiminde yüzde 55, tarım kesiminde yüzde 20 oranında prim tahsilatı yapabiliyor. SSK'nın tahsilat oranı yüzde 80'in üzerinde. Bağ-Kur prim tahsilatı da 6183 sayılı yasaya göre yapılacak ve Bağ-Kur'un gecikmeye yılda uyguladığı yüzde 65'lik ceza, SSK'da olduğu gibi ayda yüzde 15'e yükseltilecek. Yönetime çiftçi temsilcisi de girecek.

Halen SSK'da emeklilere 4 milyon 690 bin lira olarak ödenen Sosyal Yardım Zammı (SYZ) gösterge tablosuna eklenecek, zaman içinde kaldırılacak. SYZ'nin bugüne kadar SSK'ya maliyeti 3.3, Bağ-Kur'a 1.6 katrilyon yük getirdi.

Bu yıl için bütçe açığının üçte birine yakın olan 780 trilyonu, 98 bütçesinin ise 1.4 katrilyonu sosyal güvenlik açıklarına ayrıldı. Önlem alınmazsa, sosyal güvenlik açıkları devleti çökertecek noktaya gelebilir.

Kim ne zaman emekli olacak?

Tasarı yasalaştığı tarihte 10-15 yıl sigortalı olan kadın 41 erkek 46 yaşında emekli olacak.

5-10 yıl sigortalı olan kadın 43 erkek 48 yaşında emekliye ayrılabilecek.

5 yıldan az sigortalı olan kadın 45, erkek 50 yaşında emekli olacak.

Yeni işe başlayanlar kadın ise 50, erkek ise 55 yaşında emekli olabilecekler.

SSK'ye Merkez Bankası modeli

SSK Merkez Bankası gibi özerk Başkanlık olarak yeniden kurulacak. SSK Başkanlığına Sigorta ve Sağlık Genel Müdürlükleri bağlanacak. Böylece SSK siyasi etkilerden uzak olarak sosyal tarafların da temsili ile kendi kendini yönetecek. Üst yönetimdeki bu yapılanmaya paralel olarak belli yatak kapasitesinin üstündeki SSK hastaneleri Sağlık İşletmesi'ne dönüşecek. Sağlık İşletmesi'nde tıbbi yönetim ile idari yönetim ayrılacak, Başhekim ve hekimler idari işlerle uğraşmayacak.