SPK: Merkez faize müdahele edebilmeli

Cansızlar, Ekonomi Muhabirleri Derneği (EMD) üyeleri ile yaptığı sohbet toplantısında, SPK'da sürdürülen çalışmalar hakkında bilgi  verdi, ekonomideki gelişmelere ilişkin görüşlerini açıkladı.
 
Merkez Bankası'nın gecelik referans faizleri belirlediğini, bunun borçlanma faizlerine etkisinin belli düzeyde olduğunu anlatan Cansızlar, ''Merkez Bankası'nın referans faizlerinin üzerine vergi,  kredi riski, masraflar ve ileriye yörelik riskler eklenerek,  piyasa
faizi oluÅŸturuluyor. Piyasa durup dururken Merkez Bankası dışında faiz oluÅŸturmaz'' dedi.Â
 Â
İMKB'de ''hisse senetleri'' ve ''tahvil ve bono piyasası'' olarak  iki önemli piyasa olduğunu, tahvil ve bono piyasasında ise ''kesin  alım-satım pazarı'' ve ''repo-tersrepo pazarı'' bulunduğunu hatırlatan Cansızlar,  şu bilgiyi verdi:
  Â
''Gecelik faizin yüzde 41'e düşürülmesi, Hazine'nin borçlanma  maliyetini doğrudan etkilemiyor. Hazine borçlanma maliyeti için referans değer, İMKB'nin tahvil ve bono piyasasında, kesin  alım-satımda oluşuyor. Merkez bankası bono tahvil piyayasındaki kesin alım satık pazarında yok. Sadece repo, ters repoda  işlem yapıyor. 1996'den beri ve 2000 krizinden beri kesin alım-satım pazarına  girmiyor, ters repo repo pazarına giriyor.

Serbest piyasa tamamen başı boÅŸ piyasa deÄŸil. Faizler tabii ki  piyasalar tarafından oluÅŸturuluyor. Merkez Bankası'nın zaman zaman IMKB'deki tahvil ve bono piyasasında kesin alm-satım pazarına girmesinde büyük yarar var. SavaÅŸ, doÄŸal afet gibi çok önemliÂ
gelişmelerin olduğu zamanlarda, (faiz serbet piysada belirlenir) deyip tamamen çekilmek yerine Merkez Bankası olarak orda, kesin alım-satım pazarında da zaman zaman bulunmasında büyük yararlar var.''

Cansızlar, aynı şekilde Hazine'nin de 'dealing room'' anlayışıyla İMKB'deki kesin alım-satım tahvil ve bono piyasasına, zaman zaman,  olağanüstü gelişmelerde,  ''faizin köpüğünü almak için'' girmesinde büyük yarar olduğunu vurguladı.

"GÖREVİMİN BAŞINDAYIM''

Cansızlar, basında çıkan haberleri hayretle  karşıladığını, görev süresi dolana kadar başkanlığa devam edeceğini söyledi.

Cansızlar, ''yurtdışında yaşayan vatandaşların tasarruflarının Türkiye'ye çekilmesi'' konusunda ise 2 yıldır çalışmaların sürdüğünü, öncelikle bu ülkelerde bilgilendirme toplantıları yaptıklarını hatırlattı.
 
Bu tanıtım toplantılarının teknik olduğunu hatırlatan Cansızlar, bu toplantılarda hükümetle birlikte, bakanlarla birlikte mesaj  verilmesinin yararlı olduğunu vurguladı.

Cansızlar, yurt dışındaki vatandaşların tasarruflarının toplanması çerçevesinde 32 sayılı kararda değişiklik yapmaya yöneldiklerini  kaydederek, çünkü tamamen başıboş, serbest şekilde bu ülkelerdeki  vatandaşların tasarruflarının toplanmasının engellenmesi gerektiğini
belirtti.

Cansızlar, kar ve zarar ortaklığı belgesi konusunda düzenleme  yaptıklarını, kar belgesi olarak da yayınlanmasına da imkan  verdiklerini, hisse senedine çevrilebilir kar belgesi, hisse senedine çevrilebilir tahvil gibi enstrumanlarda da revizyon yaptıklarını kaydetti.
   Â
ANA PARA GARANTÄ°SÄ°
 
Örneğin kar zarar ile ilgili belgelerin döviz üzerinden yayınlanmasına izin verdiklerini kaydeden Cansızlar, ana paranın yüzde 75'ine kadar olan kısmında şirketin ana para garantisi getirmesine izin verdiklerini açıkladı.
 Â
''Yatırılan paranın yüzde 75'ine kadar garanti vermesine imkan tanıdık, bu da çok önemli yurtdışındaki vatandaÅŸların tasarrufları açısından, tamamen bir maceraya atılmaması açısından imkan tanıdık'' diyen Cansızlar, oydan yoksun hisseler ile ilgili düzenlemelerÂ
yaptıklarını bunların zaten mevcut sistemde bulunduğunu, ince ayar  yaptıklarını söyledi.
  Â
HİSSE SENEDİNE ÇEVRİLEBİLİR TAHVİL
 
Kobi piyasası kurulmasını hayata geçirdiklerini de anlatan SPK BaÅŸkanı, şöyle devam etti: ''ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi'ne gönderdiÄŸimiz bir paket yazıda, özelleÅŸtirme kapsamındaki kuruluÅŸlarla ilgili hisse senedine çevrilebilir tahvil, kar zarar ortaklığı belgesi, kara iÅŸtirakli tahvil gibi mekanizmaların devreye sokulmasından gerektiÄŸinden bahsettik.Â
  Â
Sanırım Telekom'la ilgili Maliye Bakanı'nın talimatıyla Telekom da bunu başlatıyoruz. Yani hisse senedine çevrilebilir tahvil  müessesesi geliyor. Onun da sebebi şu; özelleştirme süresi uzun oluyor. Bu uzama sürecinde hisse senedine çevrilebilir tahvili piyasaya koyarsak, özelleştirme başladığı aşamada hisse senedine çevrilebilir tahvil sahibinin bir opsiyonu söz konusu olacak. İsterse ana parasını alacak ya da hisse senedine çevirip özelleştirilecek kuruluşun ortağı olacak.''

Cansızlar, ayrıca özelleştirme yatırım ortaklığı kurulması, yabancı ülkelerdeki vatandaşlara yönelik doğrudan hisse senedi satışı gibi önerileri de olduğunu kaydetti.

KAR GARANTÄ°SÄ°
 
Buradaki önemli olayın yurt dışında yaÅŸayan vatandaÅŸlara ana para  garantisi verilmesi olduÄŸunu anlatan Cansızlar, ''Artı kar garantisinin verilmesi lazım, artı iyileÅŸtirme primi diye bir garantinin yurt dışında yaÅŸayan tasarruf sahiplerine verilmesi lazım ki yurt dışındaki tasarruflar çok iyi bir ÅŸekilde kanalize  edilebilsin'' diye konuÅŸtu.Â

Geçmiş dönemdeki acı tecrübeler hatırlatılarak, yapılan bu  düzenlemelerin bunları önleyip önlemeyeceği yönündeki soruyu da Cansızlar, bu enstrumanların öteden beri bulunduğunu, yaptıklarının ince revizyonlar olduğunu tekrarladı.
 
Daha önceleri yüksek miktarlarda kar garantisi ile yurt dışında yaşayan vatandaşlardan para toplandığını hatırlatan Cansızlar, dünyanın hiç bir yerinde ortaklıkta kar garantisi olamayacağına işaret etti. 
  Â
Bunu bir nevi ''saadet zinciri'' olarak niteleyen SPK Başkanı, yapılan düzenlemelerle bunların kayıt altına alınmaya çalışıldığını söyledi.
 
Yurt dışında yaşayan vatandaşların önemli bir tasarruf potansiyeli bulunduğunu kaydeden Doğan Cansızlar, aynı şekilde Anadolu'da yastık altında yüksek miktarda tasarruf potansiyeli bulunduğunu belirtti. 
   Â
HÜKÜMET DESTEĞİ
 
Hükümet desteÄŸine iliÅŸkin soru üzerine de, bunun teknik destek  deÄŸil, tanıtım alanında bir destek olarak algılanması gerektiÄŸini vurgulayan Cansızlar, ''teknik anlamda siyasi desteÄŸe gerek yok ama tanıtım ve bu projelerin bizzat hükümetin projeleri olduÄŸunu yurtÂ
dışındaki vatandaşlara, tasarruf sahiplerine deklare edilmesi lazım'' diye konuştu.
  Â
THY, Tüpraş ve Telekom'da hisse senedine çevrilebilir tahvil  konusunun ne zaman gerçekleştirileceği sorusuna da Cansızlar, "Sanırım yakın gelecekte realize edilecek'' dedi.

SON AYLARDAKİ ÇALIŞMALAR

Cansızlar, Aralık 2002'den buyana yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi verdi. Bu dönemde, kaydileştirmeye ilişkin usul ve esasların  belirlendiğini kaydeden Cansızlar, böylelikle Takasbank'ta artık fiziki saklamanın kalmayacağını, elektronik ortamda hisse senetlerinin takibinin  merkezi kayıt kuruluşu aracılığı ile yürütüleceğini kaydetti.

Doğan Cansızlar, hisse senetleri sahiplerinin hisse hareketlerini anında cep telefonu veya internet gibi vasıtalarla anında duyabileceği bir mekanizmanın getirileceğini ifade ederken, teknik alt yapının tamamlanmak üzere olduğunu söyledi.
 Â
Portföy yönetim şirketlerine ilişkin yaptıkları düzenlemeyle, gerçek kişilere de porföy yönetim şirketine ortak olma imkanı getirdiklerini anlatan Cansızlar, bu dönemde kurumsal yatırımcıların performans sunum standartlarını da belirlediklerini hatırlattı.

Hazine'ye, 32 Sayılı kararda değişik önerisi götürdüklerini kaydeden Cansızlar, bununla yurtdışına gerçekleştirilecek hisse senedi ihraçlarında SPK kaydı aranacağını belirtti.
Â
Halka açıklık oranını AB düzenlemeleri paraleline getirdiklerini, bireysel emeklilik yatırım fornlarına ilişkin düzenlemeler yaptıklarını, birikimli oy kullanma hakkının getirildiğini de anlatan Cansızlar, müşteri emir numarası ile girişi zorunlu hale getirerek, kimin hangi hisse senedinden ne kadar aldığını görür hali geldiklerini ifade etti.
  Â
Muhasebe Standartları Kurulu'nu aktif hale getirdiklerini, girişim sermayesine ilişkin düzenlemeler yaptıklarını da kaydeden Cansızlar, özel finans kuruluşlarının aracı kurum acentası olmalarına imkan tanındığını belirtti.

KOBÄ° PÄ°YASASI
 
Kamuoyunda kobi piyasası konusunda yanlış bir algılama olduğunu, bunun kobi borsası olmadığını vurgulayan Cansızlar, kobi piyasasının bir tür elektronik finans çarşısı gibi örgütlenebileceğini, bütün işlemler elektronik ortamda yapıldığı için büyük bir binaya ihtiyaç duyulmayabileceğini kaydetti.
  Â
Bunun kuruluş çalışmaların devam ettiğini kaydeden Cansızlar, kuruluş için özel şirket oluşturulmasının ardından Gaziantep, Denizli ve Konya gibi kobilerin yoğun oldukları bölgelerde bunların açılmasının gündemde olduğunu kaydetti.
   Â
E-DEVLET ÇALIŞMALARI
 
E-devlet çalışmalarının da devam ettiğini, bu yl sonuna kadar  bitirilmiş olacağını belirten Cansızlar, Eskişehir yolunda yer alan yeni binaya taşındıklarında bunun hayata geçirilmiş olacağını kaydetti.

İMKB ve İstanbul Altın Borsası'nın (İAB) özelleştirilmesine ilişkin  çalışmalarının sürdüğünü anlatan Cansızlar, bu konuda Özelleştirme İdaresi'nde oluşturulan çalışma grubunda SPK'dan da temsilci bulunduğunu söyledi.

Uzaktan erişim projesinde de mesafe aldıklarını anlatan Cansızlar, vadeli işlemler ve opsiyon borsasının kurulması çalışmasının da sürdüğünü ifade etti.
   Â
EFEKTÄ°F VE ARBÄ°TRAJ PÄ°YASASI
 
Ä°AB bünyesinde efektif ve arbitraj piyasası oluÅŸturulmasına yönelik çalışmaların da devam ettiÄŸini açıklayan Cansızlar, şöyle devam etti: ''Merkez Bankası Aralık ayından itibaren hem TL para piyasasından  hem de efektif piyasadan çekildiÄŸi için, ÅŸu anda bir boÅŸluk var. Dolayısıyla Takasbank da aracı kuruluÅŸlar arasında para alım satımını gecelik yapıyor zaten... Yine efektif döviz ve arbitraj konusu, Merkez Bankası çekildi buradan Aralık ayında... O alanda da bir boÅŸluk var. Tahtakale, Kapalı Çarşı ve Altın Borsası üçgeninde organize bir piyasada, dövizin daha doÄŸrusu efektiflerin ve arbitrajın yapılmasına zemin saÄŸlayacak çalışmalar devam ediyor.''Â
  Â
Asgari komisyon oranlarını da Haziran ayında netleştireceklerini kaydeden Cansızlar, iyi yönetişim ilkelerini de Haziran'da yayınlamış olacaklarını kaydetti. Doğan Cansızlar, manipülasyonla mücadele konusunda bir rehber hazırlıklarının da sürdürüldüğünü vurguladı.