Sosyal yardımlar neleri kapsıyor?

Sosyal yardımlar, ihtiyaç sahibi vatandaşlara program türlerine göre tahsis edilmektedir. Gıda, barınma, yakacak gibi temel ihtiyaçları da kapsayan bu yardımlar, birçok program türünde verilmektedir. İşte, sosyal yardımlar hakkında bazı bilgiler

SOSYAL YARDIMLAR NELERİ KAPSIYOR?

Sosyal yardımlar, eğitim yardımları, aile yardımları, engellilere yönelik yardımlar, özel amaçlı yardımlar, sağlık yardımları ve yabancılara yönelik yardımlar olarak 6 başlıkta toplanmaktadır. İşte, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'ndan alınan o yardımlar hakkında bazı bilgiler

AİLE YARDIMLARI 

Gıda Yardımları

İhtiyaç sahibi ailelerin temel gıda ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca verilen desteklerdir. Ramazan ayı ve Kurban Bayramı öncesinde yılda iki kez Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma (SYD) Vakıflarına bu amaçla ilave kaynak aktarılmaktadır.

Barınma Yardımları

Oturulamayacak derecede eski bakımsız ve sağlıksız evlerde yaşayan muhtaç vatandaşlara evlerinin bakım ve onarımı için ayni veya nakdi olarak yapılan yardımlardır. Bu yardım programı sayesinde evlerinin bakımını yapamayacak durumda olan ve kötü şartlarda hayatını idame ettiren vatandaşlar sağlıklı ve sıcak bir yaşam ortamına kavuşmaktadır.

Sosyal Konut Projesi

Sosyal güvencesi olmayan, muhtaç durumda bulunan vatandaşlara T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi aracılığıyla ev yapımını kapsamaktadır.

Yakacak Yardımları

2003 yılından itibaren Türkiye Kömür İşletmelerinden sağlanan kömür SYD Vakıfları aracılığı ile ihtiyaç sahibi ailelerin kışlık yakacak ihtiyacının karşılanması amacıyla hane başına en az 500 kg olmak üzere dağıtılmaktadır. Ayrıca yoksul ailelere yakacak yardımı programı ile ülkemizin atıl vaziyetteki yeraltı kaynakları ekonomiye kazandırılmakta; ulaşım sektörüne ve istihdama ciddi katkı sağlanmaktadır.

Eşi Vefat Etmiş Kadınlar Yönelik Yardım Programı

Kadınların yoksulluktan daha fazla etkilendiği gerçeğinden hareketle oluşturulan “Eşi Vefat Etmiş Kadınlar için Bir Nakit Sosyal Yardım Programı Geliştirilmesine Yönelik Araştırma Projesi” Boğaziçi Üniversitesi ile işbirliği içerisinde yürütülmüş ve 2010 yılı Aralık ayı itibarıyla proje tamamlanmıştır. Projenin tamamlanmasını müteakip kanıta dayalı sosyal politika anlayışı çerçevesinde, 29.12.2011 tarih ve 2011/8 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fon Kurulu kararı ile eşi vefat etmiş kadınlara yönelik düzenli nakdi sosyal yardım programı başlatılması kararı alınmıştır. 2012 yılı Şubat ayı itibarıyla Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma (SYD) Vakıfları tarafından vatandaşların başvuruları alınmaya başlanmıştır.

Muhtaç Asker Ailelerine Yönelik Yardım Programı

2013 yılında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca zorunlu askerlik hizmetini yürüten er ve erbaşların ihtiyaç sahibi ailelerine yönelik düzenli nakdi yardım programı başlatılmıştır. Askere giden kişi evli ise, programdan resmi nikâhlı eşi faydalandırılır. Askere giden kişi bekâr isebaşvuru önceliği annenindir;  anne hayatta değil ise baba başvuruda bulunabilir.

Öksüz ve Yetim Yardımı

Annesi veya babası vefat etmiş çocuklara yönelik yürütülen düzenli ve nakdi sosyal yardım programıdır.

Doğum Yardımı

633 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen Ek-4’üncü maddesi doğrultusunda 15/052015 tarihinden itibaren Türk vatandaşlarına ve mavi kart sahiplerine, canlı doğan birinci çocuğu için 300.-TL, ikinci çocuğu için 400.-TL, üçüncü ve sonraki çocukları içinse 600.-TL tutarında doğum yardımı yapılmaktadır.

Doğum yardımı, 15/05/2015 tarihinde ve sonrasında gerçekleşen canlı doğumlar için verilmektedir.  Ancak ödemeye esas çocuk sırasının tespitinde, 15/05/2015 tarihinden önce doğmuş olan çocuklar da sıralamaya dâhil edilmektedir.

Doğum yardımı annenin sağ ve Türk Vatandaşı olması durumunda anneye verilmekte, başvurular ise Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri, Sosyal Hizmet Merkezleri ve yurtdışında Konsolosluklar aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kişilerin başvuruları ise ilgili kurumlarına yapılmaktadır.

EĞİTİM YARDIMI 

Yoksul kesimlerin eğitim imkânlarına erişilebilirliğinin düşük olması eğitimde fırsat eşitliğini ortadan kaldırmakta ve yoksulluğun nesilden nesle aktarılmasının önüne geçilmesinde en büyük problemi teşkil etmektedir. Etkili bir sosyal yardım politikası oluşturulmasında ve yoksullukla mücadelenin başarılı olmasında eğitim faktörü kritik bir önem taşımaktadır. Bu kapsamda uygulanan programlara ilişkin bilgi aşağıda sunulmuştur:

Eğitim Materyali Yardımı

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları aracılığıyla yardıma muhtaç ailelerin çocuklarının önlük, ayakkabı, kıyafet, çanta, kırtasiye gibi temel okul ihtiyaçları karşılanmaktadır.

Şartlı Eğitim Yardımı

Nüfusun en yoksul % 6’lık kesiminde yer alan ve maddi imkânsızlıklar nedeniyle çocuklarını okula gönderemeyen ailelere, çocuklarının okula devam etmeleri şartıyla, “Şartlı Eğitim Yardımı” yapılmaktadır. Ödemeler Ziraat Bankası ve PTT’ler aracılığı ile doğrudan anneler adına açılan hesaplara yapılmaktadır. Kız çocuklarına yapılan yardım miktarı erkek çocuklarına yapılan yardım miktarından daha yüksektir.

Öğle Yemeği Yardımı

1997 yılında başlatılan 8 yıllık temel eğitimdeki taşımalı eğitim uygulaması kapsamında okulların bulunduğu merkezlere taşınan yoksul öğrencilere öğle yemeği verilmesini içeren bu program 2003–2004 öğretim yılından itibaren kaynağı Sosyal Yardımlaşma ve DayanışmayI Teşvik Fonundan karşılanmak üzere il ve ilçe Milli Eğitim Müdürlükleri tarafından yürütülmektedir.

Ücretsiz Kitap Yardımı

2003–2004 eğitim-öğretim yılından itibaren kaynağı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonundan aktarılmak suretiyle MEB tarafından ilköğretim öğrencilerinin kitapları ücretsiz verilmektedir.

Öğrenci Barınma, Taşıma, İaşe Yardımı

Taşımalı sistem dışında kalan ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerinin ulaşım, öğle yemeği, barınma vb. ihtiyaçlarına yönelik Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca verilen desteklerdir.

Engelli Öğrencilerin Okullarına Ücretsiz Taşınması

“Özel Eğitime Gereksinim Duyan Öğrencilerin Okullara Erişiminin Sağlanması İçin Ücretsiz Taşınması Projesi” Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (mülga) Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Genel Müdürlüğü işbirliği ile 2004–2005 eğitim öğretim yılından itibaren uygulanmaktadır.

Yurt Yapımı

Ortaöğrenim öğrencilerine yönelik olarak yurt ihtiyacı bulunan yerlerde Sosyal Yardımlaşma ve DayanışmayIa Teşvik Fonu kaynaklarıyla 100, 200 ve 300 kişi kapasiteli yurtlar yapılmaktadır.

YAŞLI VE ENGELLİLERE YÖNELİK YARDIMLAR

Yaşlılık Yardımı

65 yaşını doldurmuş olan,
Nafaka bağlanmamış veya nafaka bağlanması mümkün olmayan,
2828 sayılı Kanun kapsamında harçlık almayan,
Sosyal güvenlik kurumlarından bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayan,
Uzun vadeli sigorta kollarına tabi olacak şekilde çalışmayan,
Kendisi ve eşi dikkate alınmak suretiyle kişi başına düşen ortalama aylık geliri, asgari ücretin aylık net tutarının 1/3’ünden az olan Türk vatandaşlarına bağlanır.

2022 sayılı Kanun Kapsamında Uygulanan Engelli Yardımları

1. %40-%69 arası oranında engeli bulunan vatandaşlara yönelik ödemeler

2. %70 ve üzeri oranda engeli bulunan vatandaşlara yönelik ödemeler

3. 18 Yaş Altı Engelli Yakını Yardımı

Silikozis Hastalarına Yapılan Yardımlar 

Mayıs 2011'e kadar 3 aylık sürede başvuru yapan kişilere yönelik sürdürülen yardımlardır. Bu yardımlara yeni başvuru alınmamaktadır.

Evde Bakım Yardımı

2828 sayılı Kanunun Ek 7 nci maddesi hükmü ve ilgili mevzuatı gereği yürütülen evde bakım yardımına ilişkin iş ve işlemler Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri tarafından yerine getirilmektedir.

ÖZEL AMAÇLI YARDIMLAR

Aşevleri

Aşevleri Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından işsizliğin ve yoksulluğun belirgin olarak yaşandığı yerlerde yaşlı özürlü kimsesiz ve muhtaç vatandaşlara günlük sıcak yemek verilmesi amacıyla işletilmektedir.

Afet Yardımları

Toplumsal hayatın hiç beklenmedik bir anında ortaya çıkan ve insanlar tarafından da engellenemeyen, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan doğal, teknolojik veya insan kaynaklı olaylar nedeniyle ortaya çıkan temel ihtiyaçların karşılanmasına yönelik Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca verilen desteklerdir.

Acil Durum Yardımları

Normal hayat akışı içinde bir anda ortaya çıkan, toplumun bir kesiminin veya bir hanenin faaliyetlerini ya da yaşamını olumsuz etkileyen olaylar ve bu olayların oluşturduğu kriz halleri nedeniyle ortaya çıkan temel ihtiyaçların karşılanmasına yönelik Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca verilen desteklerdir.

Terör Zararı Yardımı

Terör olaylarından etkilenen, evlerini terk etmek zorunda kalan ve temel ihtiyaçlarını karşılamakta güçlük çeken vatandaşların acil ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca verilen desteklerdir.

Şehit Yakınları ve Gazilere Yönelik Yardımlar

Şehit yakınları ve gazilerin acil ve temel ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca verilen desteklerdir.

SAĞLIK YARDIMLARI 

Şehit Yakınları ve Gazilere Yönelik Yardımlar

Şehit yakınları ve gazilerin acil ve temel ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca verilen desteklerdir.

Genel Sağlık Sigortası (GSS) Prim Ödemeleri

Sağlık yardımı kapsamında; yeşil kartla karşılanmayan ve yeşil kartı olmayan vatandaşların ödeme güçlerini aşan sağlık giderleri ile sosyal güvenceden yoksun vatandaşların ilaç ve tedavi giderleri karşılanmaktayken 01.01.2012 tarihi itibarıyla 5510 Sayılı Kanunun GSS hükümlerinin yürürlüğe girmesi ile birlikte tüm vatandaşların tedavi ve sağlık hizmeti bedelleri GSS kapsamına alınmıştır. Bu çerçevede sosyal güvencesi olmayan ve gelir kriteri şartını sağlayan vatandaşların sağlık sigortası primleri Bakanlığ tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) ödenir.

Şartlı Sağlık Yardımı

Şartlı Sağlık Yardımı kapsamında, nüfusun en yoksul kesiminde yer alan ailelere 0-6 yaş arası çocuklarını düzenli olarak sağlık kontrollerine götürmeleri şartı ile düzenli nakit para yardımı yapılmaktadır. Ödemeler Ziraat Bankası ve PTT’ler aracılığı ile doğrudan anneler adına açılan hesaplara yapılmaktadır.

YABANCILARA YÖNELİK YARDIMLAR

Sosyal Uyum Yardımı

Sosyal Uyum Yardımı, Avrupa Birliği (AB) tarafından finanse edilen ve BM Dünya Gıda Programı (WFP), Türk Kızılayı ve ASPB arasında oluşturulan ortaklıkla uygulanan bir yardım programıdır. Söz konusu yardım programı AB tarafından fonlanan en yüksek bütçeli insani yardım operasyonudur ve 2018 yılının sonuna kadar devam etmesi beklenmektedir.

Yabancılara Yönelik Şartlı Eğitim Yardımı

Yabancılara Yönelik Şartlı Eğitim Yardımı, AB tarafından finanse edilen ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Türk Kızılayı, MEB ve ASPB arasında oluşturulan ortaklıkla uygulanan bir yardım programıdır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından 2000’li yılların başından bu yana Türk toplumundaki dezavantajlı ailelere, çocuklarını okula düzenli göndermeleri şartıyla, Şartlı Eğitim Yardımı (ŞEY) desteği sağlamaktadır.

Şartlı Eğitim Yardımı Programının Suriyeli ve diğer yabancılara yaygınlaştırılması kapsamında, 2017 yılı Mayıs ayı itibarıyla Suriyeli ve diğer mülteci çocukların da programa dahil edilmesi kararlaştırılmıştır.