Sosyal mesafeli normal çalışma düzenine geçiş artacak

TAYSAD'dan yapılan açıklamaya göre, dünya genelinde birçok sektörü durma noktasına getiren yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının, 200 binin üzerinde istihdam yaratan otomotiv sektörünün tedarik zincirine yönelik etkileri devam ediyor.

Salgının tedarik sanayisine olan etkilerini belirlemek için çalışmalar yürüten TAYSAD, bu kapsamdaki Koronavirüs Etki Araştırmaları'nın üçüncüsünü gerçekleştirdi.

İlkini 25 Mart'ta düzenlediği anket çalışmasına 30 Mart'ta ikincisi ile devam eden TAYSAD, üçüncü anket çalışmasını ise 29 Nisan'da tamamlayarak, 30 günlük zaman zarfında sektörde yaşanan değişiklikleri aktardı. Anket, 4 Mayıs itibarıyla normal çalışma düzenine geçişin artacağını ortaya koydu.

Nisan başında yapılan ikinci ankette, salgının etkilerinin haziran ve öncesinde biteceğine yönelik görüş yüzde 73'lük bir kesimi kapsarken, daha iyimser olan bu kesimin üçüncü ankette yüzde 40'a gerilediği görüldü. Katılımcıların yüzde 76'sı pandemi nedeniyle bu yıl yüzde 20'den fazla ciro kaybı öngörürken, kaybın yüzde 40'ı aşacağını düşünenler ise yüzde 10'luk bir grubu oluşturdu. Ankete göre, üyelerin yüzde 65'i gelecek dönemde nakit sıkışıklığı yaşayacağını düşünürken, bu sorunun 3 ay ya da daha uzun süreceğini öngörenlerin oranı yüzde 70'i buldu.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ'NE BAŞVURANLARIN ORANI YÜZDE 83'E ÇIKTI
İlk ankette tedarik sanayicilerinin yüzde 63'ü, ikinci ankette ise yüzde 75'i Kısa Çalışma Ödeneği başvurusunda bulunurken, bu oran yapılan son ankette yüzde 83'e yükseldi. Başvurulardaki bu artış, Kısa Çalışma Ödeneği teşvik süresinin 3 ay ile sınırlı kalmaması gerekliliğini de ortaya koydu. Ödeneğe başvuranların yüzde 49'u olumlu sonuç alırken, yüzde 51'inin başvurusu henüz sonuçlanmadı.

Ankette, TAYSAD üyelerinin yüzde 70'ten fazlasının kısmi çalışmaya devam ettiği, 4-8 Mayıs haftası itibarıyla sosyal mesafeli normal çalışma düzenine geçen işletme sayısının yüzde 23'lere ulaşacağı ve üretimde komple duruş yaşayanların ise yüzde 4 seviyesine gerileyeceği görüldü. Ankette ayrıca, 11-17 Mayıs haftasında, üretimde komple duruşun yüzde 3'e, kısmi çalışma sistemine geçişin ise yüzde 66'ya gerilediği belirlendi. Anket ile kısmi çalışma sistemindeki firmaların üretim hacimlerinde de yükseliş yaşanacağı ortaya çıktı. Bu kapsamda 6-12 Nisan'da yüzde 39 olan haftalık üretim temposunun, 4 Mayıs'tan itibaren kademeli olarak artacağı ve mayıs sonunda yüzde 60'lara yükseleceği aktarıldı.

Katılımcıların yüzde 60'ı pandemi etkilerinin temmuz ayından önce sona ermeyeceğini düşünürken, etkilerin ortadan kalkmasının ağustos sonrasına kalacağını düşünenlerin oranı yüzde 26 oldu. Katılımcıların yüzde 22'si bankaların kredi yapılandırmalarında, yüzde 34'ü de araç üreticilerinden ve küresel otomotiv tedarikçilerinden alacaklarının tahsilatında sorun yaşadığını açıkladı.

Anket, sorunların çözümü için katılımcıların yüzde 60'ının müşterileri olan araç üreticilerinden bazı taleplerde bulunduğunu da ortaya koydu. Katılımcılar, 2020 indirim taleplerinden vazgeçilmesini, ürün bedelleri ile kalıp bedellerinin erken ödenmesini istedi.

Ankette sektörün destek beklentilerine de yer verildi. Sanayiciler, sorunların çözümü için bankalardan kullanılan kredilerin nisan, mayıs, haziran ve temmuz aylarına denk gelen ödemelerinin faizsiz en az 6 ay ötelenmesini, Kredi Garanti Fonu (KGF) desteği ve Türk Eximbank kredilerindeki ek sınırlayıcı şartların kaldırılmasını, tedarik sanayinin mevcut NACE kod uygulaması kapsamının genişletilmesini istedi. Ayrıca, Kısa Çalışma Ödeneği teşvik süresinin 3 ay ile sınırlı kalmaması ve bu teşvikten üretim çalışanları gibi ofis çalışanlarının da yararlanabilmesi için brüt asgari ücret bedelinin net 1,5 yerine 3 katına çıkarılması da beklentiler arasında yer aldı.