Sosyal güvenlik reformu taslağı hazır

Hükümet, sosyal güvenlik reformu ile Emekli Sandığı, BaÄŸ-Kur ve SSK'yı ''tek çatı'' altına almaya ve bu alanda norm ve standart birliÄŸine gitmeye hazırlanıyor. TaslaÄŸa göre, emeklilikle yıl ÅŸartı gelirken aylık baÄŸlama oranı yüzde 65 olacak.Edinilen bilgiye göre, sosyal güvenlik reformu için oluÅŸturulan komisyon tarafından hazırlanan ''Emeklilik Sigortası Sistemi ve Emeklilik Sigortaları Kurumu Kanun Taslağı'', Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından ilgili kuruluÅŸların görüşüne sunuldu. SSK Kanunu, Esnaf ve Sanatkarlar ve DiÄŸer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu, Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasası, Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu, Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu ve Emekli Sandığı Kanunu'nu yürürlükten kaldıran yeni düzenleme, 3 sosyal güvenlik kuruluÅŸu tek çatı altında birleÅŸtiriyor. Taslak, yeni bir emeklilik sigortaları rejimini de devreye sokuyor.      EMEKLÄ°LÄ°KTE YIL ÅžARTI GELÄ°YOR Taslakla öngörülen temel düzenlemeler şöyle sıralanıyor: -YaÅŸlılık aylığından yararlanabilmek için kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuÅŸ ve 25 tam yıl ya da 61 yaşını doldurup en az 5 bin 400 gün malüllük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmesi ÅŸartı aranacak.    -Tarımda yaÅŸlılık aylığından yararlanabilmek için en az 20 yıldan beri sigortalı olunması, kadın ise 58, erkek ise 60 yaşının doldurulması ya da en az 3 bin 600 gün prim ödenmesi ÅŸartı aranacak. -YaÅŸlılık aylığı, sigortalının tüm çalışma yaÅŸamında elde ettiÄŸi ve enflasyondaki artış oranları dikkate alınmak suretiyle tahsis talep tarihine kadar güncellenen yıllık prime esas kazançların esas alınması suretiyle ödenen primlerle doÄŸru orantılı belirlenecek. Buna göre, aylık şöyle hesaplanacak: -Ortalama aylık kazanç: Sigortalının her takvim yılına ait prime esas kazancı, kazancın ait olduÄŸu takvim yılından itibaren aylık talep tarihine kadar geçen takvim yılları için, her yılın Aralık ayına göre DÄ°E tarafından açıklanan TÃœFE indeksindeki artış oranı kadar yükseltilecek. Bulunan kazançlar toplamının, toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama günlük kazancın 30 katı ortalama aylık kazanç olacak.      ESKÄ° SÄ°GORTALILARIN AYLIKLARI Kanunun yürürlüğe girdiÄŸi tarihten öne 506, 1479, 2925, 2929 ve 5434 sayılı Kanunlara tabi çalışanlara baÄŸlanacak aylıkların hesabı ise şöyle olacak: -Eski sosyal güvenlik kurumlarında geçen hizmetler için tabi oldukları Kanun hükümlerine göre hesaplanacak o günkü aylık miktarının, aylık hesaplandığı tarihe kadar geçen takvim yılları için, her yılın Aralık ayına göre DÄ°E tarafından açıklanan TÃœFE indeksindeki artış oranı ve GSYÄ°H sabit fiyatlarla geliÅŸme hızı kadar ayrı ayrı arttırılarak bulunan miktarının ve bu kanuna göre hesaplanacak aylık miktarının toplam hizmet yılına göre bulunacak aylık toplamı yeni aylığı oluÅŸturacak.         AYLIK BAÄžLAMA ORANI -Aylık baÄŸlama oranı yüzde 65 olacak. Sözkonusu oran sigortalının 7 bin 200 günden sonra, 9 bin güne kadar ödediÄŸi her tam yıl malulluk, yaÅŸlılık ve ölüm sigortaları primi için 2'ÅŸer, 9 bin günden sonra ise 1 puan arttırılacak.    7 bin 200 günden noksan ödenilen her tam yıl için ise prim 1'er puan eksiltilerek hesaplanacak. -Emekli Sandığı'na tabi çalışan kadın sigortalıların aylık baÄŸlama oranı geçici bir madde ile emeklilik hakkını kazanmış olanlarla, emekliliÄŸine 2 yıl kalanlar için yüzde 70 olarak belirlendi.     -61 yaşını doldurmuÅŸ olmakla birlikte malullük veya yaÅŸlılık aylığına hak kazanamayanlara, primleri kanuni faizi ile birlikte ödenecek. -Ölüm sigortasından dolayı hak sahiplerine baÄŸlanacak aylıktaki 10 yıllık süre bin 800 güne düşecek. -Ölüm halinde eÅŸ ve çocuklara maaÅŸ baÄŸlanmasında cinsiyet ayrımına son verilecek. Yeni düzenlemeye göre, gelir veya aylık almayan dul eÅŸe aylığın yüzde 75'i, hak sahibi çocuÄŸu bulunan dul eÅŸe ise yüzde 50'si baÄŸlanacak.    Bu kanuna tabi olarak yurt içinde ya da dışında çalışmayan ya da kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan çocuklardan, 25 yaşını veya yükseköğrenim görenler için 27 yaşını doldurmamış ve evli olmayan ya da yaÅŸları ne olursa olsun çalışamayacak derecede malul durumda bulunanların her birine de aylığın yüzde 25'i baÄŸlanacak. -Cenaze yardımları norm birliÄŸi saÄŸlanması amacıyla ölüm tarihindeki asgari ücretin 2 katı tutarında ödenecek. PRÄ°M ORANLARI Söz konusu düzenlemeye göre:  -Malullük, yaÅŸlılık ve ölüm sigortaları primi, sigortalının kazancının yüzde 20'si olacak. Bunun yüzde 9'unu sigortalı, yüzde 11'ini iÅŸveren ödeyecek. Kendi nam ve hesabına çalışanlar da bu kapsama girecek. -Maden işçilerinin yeraltı iÅŸleriyle, Kanunda belirtilen itibari hizmet uygulanan iÅŸyerleri kapsamında fiilen çalışan sigortalılar için alınacak prim, sigortalının kazancının yüzde 25'i olacak. Bunun yüzde 11'i sigortalıdan, yüzde 14'ü de iÅŸverenden tahsil edilecek.    -Kısa vadeli sigorta kolları primi, prime esas kazancın yüzde 3'ü olacak ve yarısını sigortalı, yarısını iÅŸveren verecek. Ancak, bu iÅŸ kollarında prim oranı, tehlike sınıf ve derecesine göre yüzde 5 arttırılabilecek. -Sosyal güvenlik destek primi, sigortalının kazancının yüzde 20'si olacak. Bunun yarısı sigortalı, yarısı da iÅŸveren hissesinden oluÅŸacak.        PRÄ°ME ESAS KAZANÇLAR -Prime esas kazanç hesabında, aylık, ücret veya ödenek almak suretiyle çalışanların o ay için hak ettikleri ücretlerin, zam, tazminat, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeÅŸit istihkakının o aya isabet eden bölümünün brüt toplamı esas alınacak. Ölüm, doÄŸum ve evlenme yardımları, görev yollukları, kıdem, ihbar ve kasa kazminatları ise bu tespitte dikkate alınmayacak. Bunların dışındaki her ne ad altında olursa olsun yapılan tüm ödemeler prime tabi tutulacak. Günlük, haftalık ya da aylık olarak belirli bir ücrete dayanmayıp, komisyon ücreti ve kara katılma gibi belirsiz zaman ve miktar üzerinden ücret alanların prime esas günlük kazançları ise Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenecek.    -Bu Kanuna göre alınacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabına esas tutulan günlük kazancın alt sınırı 15 milyon 267 bin 194 lira, üst sınırı ise bunun 5 katı olacak. Günlük kazanç alt sınırı her yıl, ilk olarak Nisan ayında DÄ°E tarafından açıklanan TÃœFE indeksindeki artış oranı ile, ikinci olarak da bir önceki yılın GSYÄ°H sabit fiyatlarla geliÅŸme hızı esas alınarak TÃœFE oranının yüzde 80'i ile yüzde 100'i arasında tespit edilecek. -Yine geçici bir maddeye göre, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiÄŸi tarihten önce sigortalı olanların prime esas kazancının, birinci yıl yüzde 70'i, ikinci yıl yüzde 80'i, üçüncü yıl yüzde 90'ı, dördüncü yıl yüzde 100'ü üzerinden prim alınacak.      Ä°TÄ°BARÄ° HÄ°ZMET -Muvazzaf ve yedek subay, ast subaylar ile uzman erbaÅŸlardan bu görevlerindeki tehlike nedeniyle ayrıca ödenek alanlar, emniyet ve polis birimleri, basın mesleÄŸinde muhabir olarak çalışanlar, gemi adamları, ateşçileri ve dalgıçlar, röntgen, radyum ve benzeri iyonizanradyonlarında çalışan tabip, teknisyen, saÄŸlık memuru, radyasyon fizikçisi, teknisyen, çelik, demir ve pirinç, tunç vb döküm iÅŸlerinde belli iÅŸleri yapanlara, her tam yıl için 90 gün itibari hizmet eklenecek. Bazı mesleklerin itibari hizmet sürelerine ayrıca 45 gün eklenecek.  İtibari hizmet süreleri 5 yılı geçmemek üzere emeklilik yaşından indirilecek. Ayrıca emekli aylıklarının ve toptan ödemelerin hesabında prim ödeme gün sayısına eklenecek.      CUMHURBAÅžKANI VE BAÅžBAKAN'IN EMEKLÄ° MAAÅžI -CumhurbaÅŸkanlığı'nda bulunduktan sonra herhangi bir sebep ve suretle ayrılanlara ya da bu makamlarda emekli olanlara, CumhurbaÅŸkanı'na ödenmekte olan aylık ödeneÄŸin yüzde 40'ı oranında emekli aylığı baÄŸlanacak. BaÅŸbakanlık görevinde bulunanların emekli maaşı da, en yüksek emekli aylığının yüzde 75'ine yükseltilmek suretiyle ödenecek. -Halen Emekli Sandığı Kanunu'na baÄŸlı olarak fiili hizmet zammına hak kazanmış olanların bu hakları saklı kalacak.      YENÄ° BÄ°R KURUM GELÄ°YOR -Kanun hükümlerini uygulamak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına baÄŸlı Emeklilik Sigortaları Kurumu Genel Müdürlüğü kurulacak. -Kanunun yürürlüğe girdiÄŸi tarihten önce birden fazla Kurumdan dulya da yetim aylığı almakta olanların 1 yıl süresince aylıklarının ödenmesine devam edilecek. 1 yılın bitiminden itibaren aynı nitelikteki aylıklardan, yalnızca yüksek olanı alınabilecek. MEMURLARIN EMEKLÄ° Ä°KRAMÄ°YELERİ -Memurlara Emekli Sandığı kanalıyla ödenmekte olan emeklilik ikramiyeleri, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 1 yıl süreyle Emeklilik Sigortaları Kurumu'nca aynı usulle ödenecek ve ilgili kurumdan tahsilat yapılacak. 1 yıllık sürenin dolmasından itibaren emekli ikrameyeleri memurun son defa çalıştığı kurumca, bu özelleÅŸtirildiÄŸi veya devredildiÄŸi takdirde Hazinece ödenecek. -Kamudaki sözleÅŸmelilerin sigortalılıklarında herhangi bir deÄŸiÅŸiklik olmayacak. -Emekli Sandığı'nın gazi ve 65 yaÅŸ aylıkları gibi aylık ödemeleri yeni kurum belirleninceye kadar ilgili kanunlar çerçevesinde sürdürülecek.Â