Sorumluluk çalışanda

apekten@hurriyet.com.tr

-Bir evde bir ayda 10 gün ve daha fazla çalışanlar nasıl sigortalı olacak?
* Ev hizmetlerinde aynı gerçek kişi yanında 10 gün ve daha fazla çalışanların sigortalılık işlemleri kolaylaştırılacak.
* Bu kapsamda ev hizmetlerinde çalıştırılanlar için sadece ilk başta bir bildirim formu doldurularak kuruma verilecek ve ayrıca işe giriş bildirgesi, aylık prim hizmet belgesi vb. belgeler düzenlemeyecek. Kurumca belirlenen belgeyi vermeyenler hakkında bir aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacak.

-Bir evde bir ayda 10 günden az çalışanlar sigortalanacak mı?
* Ev hizmetlerinde aynı evde 10 günden az çalışanların iş kazası ve meslek hastalığı primleri ev sahiplerince asgari ücretin yüzde 2’si oranında kuponla ödenecek.
* Çalışanlar, istemeleri halinde adlarına yüzde 2 prim ödenen ay için 30 güne tamamlamak üzere emeklilik ve sağlık primini asgari ücretin % 32,5’i üzerinden ödeyebilecek.
* Emeklilik ve sağlık priminin, iş kazası ve meslek hastalığına ilişkin primin Kuruma geldiği ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmesi istenecek, bu süre içinde ödemeyenlerin hakkı düşecektir.
* 10 günden az çalışanları çalıştıranlar, SGK kapsamında işveren sayılmayacak.

* Primlerini ev hizmetlerinde çalışanlar kendileri ödediği için hastalık sigortası hariç diğer sigorta kolları uygulanacaktır. (isteğe bağlı sigortalılar, taksi ve dolmuş şoförleri, tarımda süreksiz çalışanlarda olduğu gibi)
* İş kazası ve meslek hastalığından sağlanan yardımlardan yararlanılabilmesi için sigortalılığın kaza tarihinden 10 gün önce başlamış olması şartı aranacaktır.
* GSS’den faydalanmaları için 30 gün prim ödemiş olmaları ve 60 günden fazla prim borcu olmaması ya da bu süreden fazlaya ilişkin prim borcunun taksitlendirilmesi şartı aranacaktır.
* İş kazası durumunda bunları çalıştıranlar sorumlu tutulmayacaktır.

ANNELERE KOLAY EMEKLİLİK ŞANSI

- Yurtdışına işçi götüren işveren yüksek ücrete daha az prim ödeyecek...
Ülkemizde uygulanmakta olan sigorta prim matrahının asgari tutarı 1.134 TL brüt asgari ücret, azami tutarı ise bunun 6,5 katı yani 7.371 TL’dir. Torba yasa ile yurt dışında iş üstlenen işverenlerin bu işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri için prim matrahı azami tutarı 6,5 kattan 3 kata yani azami 3.402 TL’ye düşürülmüştür. Bu kapsamda yaklaşık 40 bin sigortalı/işçi bulunmaktadır.

- SGK kendi hatasından kaynaklanan işlemlerde gecikme zammı ve cezası almaya devam edecek mi?
Mevcut uygulamada, sigortalılar adına sonradan çıkan ilave prim borçlarında sigortalının hatası olup olmadığına bakılmaksızın borcun doğduğu tarihten itibaren gecikme zammı ve gecikme cezası uygulanmaktadır.
Kamu Denetçiliği Kurumunun tavsiye kararları doğrultusunda getirilen yeni düzenleme ile sigortalılar adına sonradan tahakkuk ettirilen fark prim tahakkukları artık, sigortalılar ile tüzel kişilerin kasıt, kusur, hata veya yanıltıcı beyanından kaynaklamaması şartıyla gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaksızın tahsil edilecek.

-Emekli aylığımı 6 ay boyunca hesabımdan çekemedim. Param SGK’ya iade edilir mi?
SGK, bağladığı gelir ve aylıkları, bu kimselerin banka hesap numaralarına yatırmaktadır. Bankaya yatan bu para aralıksız 6 ay içinde bankadan çekilmezse SGK parayı hesaptan geri çekiyor ve aylıklar durduruluyor, sigortalı veya hak sahibi yaşadığını ispat ederse gelir veya aylık tekrar hesaba yatıyordu. Yasal düzenleme ile 6 aylık süre 12 aya çıkarıldı. Bu süre zarfında gelir veya aylıklar çekilmezse bankalar bu tutarları SGK ya geri gönderecekler.

-3 aydan fazla süreyle çalışmak üzere ülkemize gelen yabancı uyruklulara sosyal güvenlik imkanı var mı?
Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden o ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına üç aydan fazla süreyle çalıştırılmak üzere ülkemize gönderilenlerin sosyal güvenlik kapsamına alınmıştır.
İkili sözleşmemiz olmayan ülkelerden gelen ve kendi ülkelerinde sigortalı olduğunu belgeleyen işçilerin Türkiye’de 3 ay sigortalı olmayabileceği, 3 aydan sonra normal sigortalı olacağı düzenlenmiştir.

-Esnaf ve ziraat odaları kayıtlarındaki eksiklik nedeniyle sigortam iptal olmuştu. Durumum değişti mi?
Esnaf ve sanatkârlar ile ziraat odaları üye kayıtlarında olması gereken yönetim kurulu kararı, tarihi vb. usul ve esasların eksikliği, üye kayıt defterlerinin noter tasdikli olmaması veya defterlerdeki yıpranmalar nedeniyle tamamen üyenin iradesi dışında oluşan sebeplerle kişilerin sigortalılıklarının iptal edilmesi ve buna bağlı olarak hak kaybına uğramamaları ve mağduriyetlerin giderilmesi sağlandı.
Getirilen düzenleme ile 31.12.2013 tarihine kadar primleri yatırılmış olan sürelere ait sigortalılıkların oda kayıtlarındaki geçersizliklere istinaden iptal edilmesi engellendi.

- Dava açmadan önce SGK’ya başvurmam şart mı?
5510 sayılı SGK Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatı uygulamasından kaynaklanan davalarda, dava açılmadan önce SGK’ya müracaat şartı getirilmiş ve uyuşmazlıklar yargı yoluna başvurulmadan önce idari aşamada çözülmesi yoluna gidilmiştir. Ancak hizmet tespit davaları Kuruma başvuru şartı dışında bırakılmıştır.
Bununla birlikte SGK’nın Hizmet Akdine İlişkin Davalara Fer’i Müdahil Olarak Katılması sağlanmıştır.
Ancak diğer kanunlarda öngörülen süreler saklı kalmak kaydıyla yapılan müracaata altmış gün içinde SGK’ca cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılacaktır. SGK’ya karşı dava açılabilmesi için taleplerin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması şarttır. Başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmayacak.

Gurbetçiye erken emeklilik imkânı
-1 Ocak 1988’de yurtdışında işçi olarak çalışmaya başladım. 1990’da Türkiye’ye döndüm. Emekli olmam için gerekli 25 yıl çalışma şartını doldurduğumu düşünerek SGK’ya başvurdum ancak yurtdışındaki ilk işe giriş tarihimi SGK kabul etmediği için 25 yılı dolduramadım ve emekli olamadım. Ne yapmalıyım?

Torba yasa ile getirilen değişiklikle artık yurtdışında işe girilen tarih, emeklilikte, Türkiye de işe girmiş gibi başlangıç kabul edilecek ve bu durum sizin durumunuzda olan gurbetçilerin işe başlangıç tarihini geri çekmesiyle beraber erken emekli olabilmesinin yolunu açacak. Yani yurtdışında ilk işe girdiğiniz tarih Türkiye de girmiş gibi kabul edileceğinden, hizmet gün sayınızı ve yaşınızı dolduruyorsanız 25 yılı da doldurduğunuz için emekli olabilirsiniz.

-İzinle Türk vatandaşlığından çıkan mavi kartlı gurbetçilere emeklilik yolu açıldı…

Türk vatandaşı olup da çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybedenlerin yurtdışında Türk Vatandaşı olarak çalıştıkları süreleri 3201 sayılı Kanuna göre borçlanmalarına imkân tanındı.

Bu durumda olan vatandaşlar SGK mevzuatı çerçevesinde borçlanma yapamıyordu ancak, mahkemeye gidip hak arayanlar ise yargı kararlarına göre borçlanma hakkı elde edebiliyordu. SGK artık bu işi yargı yoluna götürmeden torba yasadaki değişiklikle çözme yoluna gitmiştir.

YARIN

- GSS Yapılandırmasından nasıl faydalanacağım?
- Gelir testine girmeyenlerin gelir testine girmeleri sağlanacak ve borçları taksitlendirilecek…
- GSS borcum olduğu için tedavi olamıyorum. Ne yapmalıyım.
- Yapılandırma kapsamına hangi borçlar veya borçlular girmektedir?
- Kapsama giren alacakların türü
- Yapılandırmanın başvuru süresi nedir, nereye ve nasıl yapılacak?
- Bağ-Kur’lulara durdurulan sigortalı günlerini ihya etme kolaylığı getirildi.