Son dakika... 11 yıl sonra ilk kez... Tüm dünyanın merakla beklediği karar geldi

Açık Piyasa Komitesi (FOMC) dün başlayan toplantısı, bugün sona erdi.  Toplantı sonunda ABD Merkez Bankası (Fed) bu gece faiz kararını açıkladı. Fed beklentiler doğrultusunda faizlerde 25 baz puan indirime gitti. Fed yüzde 2.25-2.50 olan faizi, yüzde 2.00-2.25'e çekmiş oldu. Faiz indirimi 2'ye karşı 8 oyla alındı. Komiteden sadece Kansas City Fed Başkanı Esther George ve Boston Fed Başkanı Eric Rosengren faiz indirimine karşı oy kullandı.  

Fed Başkanı Jerome Powell basın toplantısında önemli mesajlarda bulundu. Powell'ın açıklamalarından notlar;

Biz bugün faizi 25 baz puan indirme kararı aldık. Aşağı yönlü risklerin önlenmesi için yapılmıştır. Küresel anlamda zayıflıklar vardı. İstekler zaten hemen hemen sürdürülebilir enflasyon hedefimize gitmesi ve Amerikan halkının çıkarları için yapılmıştır. Zaten bugünkü faz indiriminin önümüzdeki dönemde yaptırımları da olacaktır. Enflasyon hedefimiz yakınlarında, faiz hedefimiz nötr altındaydı. Ücretler artmaya devam etti. Getirisi düşük işlerde orta gelirli kişiler iş bulmakta zorlanan insanlar hayatlarında daha iyi bir noktaya geldiklerini söylediler. Daha iyi iş piyasasını başardık. Sabırlı tutumu almıştık ve bugünkü adımı attık. Komite katılımcıları konuyu dikkatle inceledi. Faiz oranlarının ekonomiyi desteklemesi için atılmıştır. Ticaret politikalarındaki sorunlar Haziranda arttı ancak şimdi daha iyi durumda. Enflasyon düşüklüğü devam ediyor. Çekirdek enflasyon 1,6 kalmış durumda. Bu enflasyonun zaman içinde yüzde 2'ye çıkmasını bekliyoruz. Yerel enflasyon sessizken, küresel anlamda oynamıştır. Yüzde 2'ye çıkmasının ötelenebileceğini düşünüyoruz. Tüm bunları düşünerek komite iyi bir görünüm olduğunu düşünmektedir. Ticaret belirsizlikleri, küresel veriler faizleri etkilemiştir. Tüm bunları düşünerek uygun politika adımını attık. Her şeyi değerlendirmeye devam edeceğiz. Güçlü iş piyasası için uygun adım atmaya devam edeceğiz. 

"KÜRESEL BÜYÜME HAYAL KIRIKLIĞI YARATTI"

Soru cevap kısmı: 

- 25 baz puan yeterli mi? Yeterli değilse tekrar yapar mısınız?

Sadece puana bakmamalısınız. Komite kararlarına da bakmalısınız. Faiz artırımı bekliyoruz ancak destekleyici bir adım attık. Zaten ekonomi olması gereken yerdeydi. Komite tüm bunları politikayı bir şekilde destekleyici tutuma getirmek için, ekonomiyi desteklemek için, kendimizi korumak için yaptık. Tüm hedeflerimizi inceleyince bu adımı attık. Politikamıza uyarladık. 

- Düşük sermaye harcamaları için hangi problemleri görüyorsunuz?

Ekonomi performansı iyi diyebiliriz. Görünüm de iyi, yılın başından beri farklı şeyleri düşünüyoruz. Zayıf imalat söz konusu. Ticaret politikalarını gördük bazı iyi, bazı kötü olarak değerlendirilir. Tüm bunları tehdit olarak gördük. Zaten yıllar boyunca yaptığımız şeyin devamı. 

- Faiz indirimi yapmak ne anlama gelecek? Bu bir sorun muydu?

Kanıt ortada ben görüyorum. Politika güveni destekliyor. Hanehalkı, iş güveni iyileşecek. Zaten biz simetrik durumdan bahsetmiştik. Tabii toparlanmanın tamamından ben sorumlu değilim. Güven ve ekonomik aktivite etkilendi. Güven ile her şey gerçekleşiyor. 

- Biraz açıklar mısınız beklentiden daha iyi gelen veriler komiteyi nasıl etkiledi?

Her toplantıda yaptığımız bir şey var. Çok derin bir şekilde hem küresel hem de ABD aktivitelerine bakıyoruz. Aşağı yönlü riskler ve enflasyonun çözülmesi gerekiyordu. Buna ek olarak tüm bunları gözlemliyor olacağız. Ticaret belirsizlikleri yakından gözlemleyeceğiz.ABD ekonomisi dediğim gibi dirençli olduğunu gösterdi. 

- Yeni bir rejime girdiğimizi söyler misiniz? Verilere bakılmadan mı alındı? Bu karar enflasyon verileri, büyüme verileri ya da manşetlerle mi alakalıydı? Bundan sonra ne yapacağınızı nereden bileceğiz?

Hem küresel hem de ticari belirsizlikler var. Zayıf imalatı görüyorsunuz, talebin desteklenmesi gerekiyordu. Ticaret alışılmadık bir şey. Çok fazla deneyim yok küresel ticaret belirsizlikleriyle alakalı. Bu durum daha önceden yüzleşmediğimiz bir şey. Mali politikalarla merkez bankalarının hareket ettiğini görüyoruz. Kısa ve orta vadeli ne yapılacak bakıyoruz. 

- 25 baz puan faiz indirimi sorunları çözer mi?

Farklı insanların, farklı düşünceleri olabilir. Ticaretten, zayıflama ve yavaşlamadan bahsettiniz. İşsizliğin de düştüğünü söylemek istiyorum. Komitenin nasıl hareket ettiğini görmemiz gerekiyor. Faiz artırımından nötr geldik, şimdi faiz indirimi yaptık. Her şeyin ekonomiyi görüyoruz. 2019 için büyüme daha iyi geldi. Para politikası çalışıyor. 25 baza bu şekilde bakmalıyız. 

- Kötüleşme olabilir mi?

Açıklama metninde de söyledik. Konuyu nasıl ele alıyoruz size belirttim. Gelen veriler dikkate alınacak demiştim. Söyleyeceğim şey şu; zayıf küresel dinamiklere bakacağız. Biz göreceğiz. Artıyor mu düşüyor mu resim nasıl gelişiyor göreceğiz. Döngüde devam ettikçe göreceğiz. Daha kesin bir şey demek isterdim. Ticaret yeni bir şey. Bu şekilde kararlarımızı almaya devam edeceğiz. 

- 7 ay geçti, faiz indirimi yapıldı. Yatırımlar Fed'in bu kadar beklemesinin sebebi mi? Siz nasıl hissediyorsunuz?

Yatırım yapmadığımızı kimse söyleyemez. Fed oranları yüksek diye yatırım yapılmıyor denemez. Ticaret görüşmelerine her şeyi bağlamak doğru değil. Bu kesinlikle büyük faktör oldu. Küresel büyüme de yavaşlamaya başladı. Ticaret politikaları belirsizlikleri beklediğimizden daha büyük oldu. Her şeyi değerlendireceğiz. Önümüzdeki dönemlere dair şeyleri söyledim zaten. 

- Siz bir koşulda duraksayabilir misiniz? Daha fazla faiz indirimi yapmama durumunuz var mı? 

Riskleri değerlendirmemizle alakalı. Neler oluşturacağını göreceğiz. Size bu kadarını söyleyebilirim. 

- Trump bilanço daraltması ve faiz indirimden bahsetti. Bundan etkilendiniz mi?

Sebeplerimden bahsettim. Açıkladım ama bir kez daha dile getireyim. Negatif etkilerin önüne geçmek için atılmış bir adımdı. Bütün bir yıl boyunca konuşuldu zaten. Politik hiçbir şeyi dikkate almadık. Bağımsız bir şekilde para politikamızı uyguluyoruz. Her zaman buna göre hareket etmeye çalıştık. Bunun sonuçları ile yaşayacağız. 

- Bir odadayız ancak bunu söylemek mümkün... Finansal istikrar endişeleriniz oldu mu, sizin tepkiniz ne oldu? Küresel anlamda IMF ya da farklı bankalardan bazı açıklamalar yapıldı. Etkilendiniz mi? 

Ben endişeleri aldım. Ancak kararım için sebep olarak görmedim. Finansal istikrar çerçevemiz olsaydı krizden önce yoktu, şu anda var. Tüm halk biliyor aslında şeffaf bir biçimde hareket ediyoruz. Açık konuşmak gerekirse sorun yaratacak seviyede değil. Hanehalkı noktasında iyi noktada. Genel olarak finansal istikrar hassasiyetlerine bakınca ılımlı durumda. İş borçlanmalarını yakından izliyoruz. Banka bilançolarında da görüyoruz. Yüksek anlamda kaldıracı olan kısımlar da bazı sorunlar yaşanabilir. Yüksek oranda ABD finansal sisteminde görebilirsiniz. Bu da para politikasını kullanmak için alan sağlıyor. 

Fed metninden notlar;

* Hanehalkı harcamaları yükseldi, iş yatırımları ılımlı. Fed aşkın rezervler üzerindeki faizi yüzde 2.35'ten yüzde 2.10'a çekti. Bilanço daraltma 1 Ağustos itibariyle sona erecek. Fed faiz indirimine gerekçe olarak küresel gelişmeleri ve zayıf enflasyonu gösterdi. ABD Merkez Bankası uygun olduğu şekilde hareket edecektir, görünüm üzerindeki belirsizlikler sürüyor.

* Fed gelecekteki faiz patikasına karar vermek için verileri izleyecek. Fed kararı öncesi %2.0213 olan ABD10 yıllık tahvil faizi %2.0196 oldu. Fed kararı öncesi %1.8060 olan abd 2 yıllık tahvil faizi %1.8340 oldu. Anket bazlı enflasyon göstergeleri çok az değişti manşet ve çekirdek enflasyon %2 altında seyretmeye devam ediyor. Ücretler ortalamada güçlü kaldı, işsizlik düşük kalmaya devam etti. Ekonomi ılımlı hızda büyümeye devam ediyor, istihdam piyasası güçlü.

* Fed ekonomik genişlemenin sürdürülebilmesi için uygun hareket edecektir.  Piyasa bazlı enflasyon telafisi göstergeleri düşük kalmaya devam etti. 

11 YIL SONRA İLK KEZ

10 Temmuz’da Washington’da Temsilciler Meclisi Finansal Komistesi’nde konuşan Fed Başkanı Powell’ın endişelerini sıralaması piyasalar tarafından gerçekleştiği gibi ‘faiz indirimi’ olarak algılandı. Fed böylelikle 11 yıl sonra ilk kez faiz indirimine gitmiş oldu.

BEKLENTİLER DE İNDİRİM YÖNÜNDEYDİ

Fed öncesi gerçekleştirilen anketlerde yüzde 95’lere yakın ekonomistin ortak değerlendirmesi 25 baz puan indirim şeklinde olmuştu. Küresel piyasalar bu noktada fiyatlanmış durumdaydı. Ekonomistlerin çoğunluk olamayacak bir kısmı ise Fed’in 50 baz puan faiz düşürmesini öngörüyordu.

ABD Başkanı Donald Trump, son haftalarda Fed’e yönelik açıklamalarını artırmıştı. Son olarak geçtiğimiz hafta ABD’nin ikinci çeyrek büyüme verisinin açıklanmasının ardından Fed’i hedef alan Trump, Twitter üzerinden de değerlendirmede bulunmuştu. Trump yaptığı açıklamalarda Fed’in faiz artırmada aceleci davrandığını ve bunun ekonomiye zarar verdiğini ifade etmişti.

2019 FED KARARLARI

2019’UN SON 3 TOPLANTISI

Fed’in 2019 yılı içinde son 3 toplantısı kaldı. Bu toplantılardan ilki ve 2019’un 6. toplantısı 17-18 Eylül tarihinde gerçekleştirilecek. 7. Toplantı 29-30 Ekim tarihinde yapılırken, yılın son toplantısı olan 8. Toplantı 10-11 Aralık tarihlerinde düzenlenecek.

2018’DE 4 FAİZ ARTIŞI YAŞANDI

Fed, Jerome Powell’ın göreve başlamasıyla 2018 yılı içinde 4 kez faiz artırımına gitmişti. 21 Mart’ta Powell’ın göreve gelmesiyle ilk faiz artışını gerçekleştiren Fed, ardından 13 Haziran’da bir sonrakini 26 Eylül’de ve son olarak 19 Aralık’ta 25’er baz puan artışlarla 1,25-1,50 baz puan faiz oranlarıyla başladığı yılı, 2,25-2,50 baz puanla tamamlamıştı.

2018’de faizleri 4. kez artıran Fed, ilk faiz artışını 21 Mart tarihinde Fed Başkanı Jerome Powell’ın ilk açıklamalarıyla yapmıştı. Bu açıklamada Fed politika faizini 25 baz puan artışla 1,50-1,75 aralığına yükselttiğini duyurmuştu.

Fed, 1 Ağustos'tan önceki para politikası toplantısını 13 Haziran tarihinde gerçekleştirmiş, 25 baz puanlık faiz artırımına giderek federal fonlama oranını yüzde 1.75 – 2.00 seviyesine yükseltmişti.

Birinci faiz artırımı ise 26 Eylül tarihinde 25 baz puan ile yapılmıştı. Böylelikle politika faizi yüzde 2.00-2.25 aralığına çıkarılmıştı. 2018 yılında böylelikle 16 Fed üyesinin 12’sinin beklediği gibi 4 faiz artırımı gerçekleşmiş oldu.

Fed 2015 Aralık’ta sıkılaştırma döngüsüne girmiş bu noktada önlemler almaya başlamıştı. Sıkılaştırma döngüsüne girdiğinden beri Fed, 9. kez faiz artırımı yapmış oldu. Aynı zamanda Fed ABD Başkanı Trump, Ocak 2017’de göreve geldiğinden beri 6 kez faiz artırdı.