Son dakika... Tarihi anlaşma! İngiltere ve Türkiye arasında imzalar atıldı

Birleşik Krallık, Brexit sonrası Avrupa Birliği (AB) ile vardığı anlaşmanın ardından ilk serbest ticaret anlaşmasını Türkiye ile
gerçekleştirirken, Türkiye böylelikle Gümrük Birliği'nin 25 yıl boyunca getirdiği kazanımları korumuş oldu.

Türkiye ile Birleşik Krallık arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzalanması dolayısıyla düzenlenen tören, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ile Birleşik Krallık Uluslararası Ticaret Bakanı Liz Truss'ın video konferans ile katılımıyla gerçekleştirildi.

Birleşik Krallık'ta 23 Haziran 2016 tarihinde yapılan referandum sonrasında başlayan Brexit süreci 1 Ocak 2021 tarihinde tamamlanmış olacak. Bu kapsamda, Türkiye'nin 1 Ocak 2021'de Birleşik Krallık ile Gümrük Birliği ilişkisi sona erecek.

Ticari ilişkilerin bir STA temelinde sürdürülebilmesini teminen Türkiye ve Birleşik Krallık arasında 2017 yılından bu yana temas ve müzakereler gerçekleştirildi. Anlaşma ile Brexit sonrası iki ülke arasındaki ticaret yapısıyla ilgili belirsizlik ortadan kalktı.

Anlaşma, Gümrük Birliği'nin 25 yıl boyunca getirdiği kazanımları korurken, Türkiye'nin Birleşik Krallık ile ilişkilerini daha da derinleştirme yönünde ilk adım oldu. STA ile sanayi ürünlerinde gümrük vergileri sıfırlanırken, tarım ve işlenmiş tarım ürünlerinde AB ile mevcut tavizler ölçeklendirilerek yeni ticari ilişkilere yansıtıldı.

Söz konusu taviz yapısıyla ihracatçıların, en önemli ihraç pazarlarından olan Birleşik Krallık'ta mevcut pazara giriş koşullarının korunması ve bu ülkenin diğer STA ortakları karşısında rekabet güçlerinin olumsuz etkilenmemesi sağlandı.
Söz konusu anlaşmada, "Mal Ticaretinde Pazara Giriş ve Menşe Kurallarına" ilişkin hükümlerin yanı sıra "Gümrükler ve Ticaretin Kolaylaştırılması, Ticarette Teknik Engeller, Ticaret Politikası Önlemleri, Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemleri, Rekabet, Kamu Alımları, Fikri ve Mülkiyet Hakları, İdari ve Kurumsal Hükümler ile Anlaşmazlıkların Halli" fasıllarına yer verilirken, gümrük alanında karşılıklı iş birliği hususları da yer aldı.

ANLAŞMANIN KAPSAMININ GENİŞLETİLMESİ YÖNÜNDE MUTABIK KALINDI

Eklenen bir hükümle anlaşmanın kapsamının hizmetler, yatırımlar, ileri tarım tavizleri gibi alanları da içerecek şekilde yakın zamanda genişletilmesi üzerinde de mutabık kalındı. STA'nın imzasını takiben yürürlüğe giriş için gerekli iç onay süreci ivedilikle başlatılacak. Söz konusu sürecin tamamlanmasına kadar geçecek sürede de tavizler, 1 Ocak 2021'den itibaren karşılıklı uygulanacak.

Dolayısıyla Türkiye için anlaşmada öngörülen tavizler Birleşik Krallık tarafında 1 Ocak 2021 itibarıyla yürürlüğe girecek. Türkiye'nin, çok önemli bir ticaret ortağı olan Birleşik Krallık ile ticaretten yatırımlara geniş bir yelpazede ortaklık ilişkisi bulunuyor.

Birleşik Krallık'a geçen sene 11,2 milyar dolarlık ihracat yapılırken, bu ülkeden 5,6 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Birleşik Krallık, Türkiye'nin ihracatında Almanya'nın ardından ikinci sırada ve en fazla ticaret fazlası verilen ülkelerden biri. 

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan'ın açıklamalarından notlar;

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Birleşik Krallık ile Türkiye arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması (STA) ile Gümrük Birliği'nin 25 yıl boyunca getirdiği kazanımları korurken, Birleşik Krallık ile ilişkileri daha da derinleştirme yönünde ilk adımı attıklarını bildirdi. Pekcan, Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılmasıyla iki ülke arasındaki ticaret rejiminin yeniden belirlenmesi ihtiyacı doğduğuna dikkati çekerek, bugün imzalanan anlaşmayla ülkeler arasında ikili bazda bir tercihli ticaret rejiminin tesis edileceğini belirtti.

Türkiye ve Birleşik Krallık arasında imzalanan STA sayesinde, ikili ticaretin etkin ve sorunsuz bir şekilde devam edeceğini söyleyen Pekcan, "Bu anlaşma, önümüzdeki dönemde Türkiye ve Birleşik Krallık arasındaki ticaretimizin gelişiminin en büyük teminatı olacak. Firmalarımızın rekabetçi olduğumuz sektörlerde İngiltere'ye kolay ve sorunsuz bir biçimde ihracat yapabilmelerini garanti altına alacaktır." diye konuştu.

Pekcan, Birleşik Krallık'ın, 31 Ocak 2020 tarihi itibarıyla Avrupa Birliği'nden resmen ayrıldığını ve bu yıl sonuna kadar bir geçiş süreci öngörüldüğünü hatırlatarak, Türkiye olarak bu süreci yakından takip ettiklerini, oldukça yoğun bir mesai harcadıklarını ifade etti.

Yıl boyunca hem AB hem de Birleşik Krallık makamlarıyla yoğun bir diplomasi trafiği yürüttüklerini dile getiren Pekcan, şöyle konuştu:
"Türkiye olarak temel amacımız, Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği'nden kaynaklı ticari ilişkilerimize de halel getirmeden, Birleşik Krallık ile arzu ettiğimiz bir ticaret anlaşmasını imzalamak idi. Bugün itibarıyla amacımıza ulaşmış bulunuyoruz. Anlaşmanın az sonra imzalanmasıyla birlikte, Birleşik Krallık ile aramızdaki ticaret yapısıyla ilgili bir belirsizlik kalmayacaktır. Ticaretimiz her zamanki etkinliğiyle sürecek ve inanıyorum daha da gelişecektir. Gümrük Birliği'nin 25 yıl boyunca getirdiği kazanımları korurken, Birleşik Krallık ile ilişkilerimizi imzalayacağımız Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında daha da derinleştirme yönünde ilk adımı atıyoruz."

"TÜM BELİRSİZLİKLER, HUKUKİ VE TEKNİK HANDİKAPLAR ORTADAN KALKTI"

Bakan Pekcan, bu noktaya gelmenin kolay olmadığını vurgulayarak, AB ve Birleşik Krallık arasında yürütülen müzakerelerdeki belirsizliklere rağmen Türkiye olarak uzun süredir Birleşik Krallık ile teknik düzeydeki müzakereleri sürdürdüklerini ve üst düzeyde pek çok temas gerçekleştirdiklerini bildirdi. Bir taraftan da AB makamlarıyla süreçle ilgili istişarelere davam ettiklerini anlatan Pekcan, Türkiye açısından çok yönlü bir ticaret diplomasisi süreci yaşandığını söyledi.

Pekcan, nihayetinde Türkiye olarak Birleşik Krallık ile taslak anlaşmayı imzaya hazır hale getirdiklerini belirterek, "Artık yıl tamamlanmak üzereyken ve geçiş süreci dolmak üzereyken, Birleşik Krallık ve AB arasında anlaşma sağlanmasıyla ülkemiz ile Birleşik Krallık arasında bir serbest ticaret anlaşması imzalanması noktasında tüm belirsizlikler ve tüm hukuki ve teknik engeller de ortadan kalkmış oldu. Biz de bu çerçevede bugün itibarıyla Birleşik Krallık ile anlaşmamızı imzalayacak olmaktan büyük bir memnuniyet duyuyoruz." dedi. 

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, serbest ticaret anlaşmasının, Türkiye ve Birleşik Krallık ilişkileri bakımından yeni ve çok özel bir kilometre taşı olduğunu belirterek, "Anlaşma, mevcut ticari ve ekonomik ilişkilerimizin çerçevesinin korunması ve geliştirilmesi konusunda hükümetlerimiz arasındaki ortak anlayış ve iradenin bir sonucudur." dedi.

Yıl içeresinde, iş insanlarına her zaman "müsterih olmalarını" söylediklerini aktaran Pekcan, "İngiltere ile mevcut ticaret olanaklarımızı ortadan kaldırmayacak bir çözümü tesis edeceğimizi, bunun için gerekli tüm çalışmalarımızı yaptığımızı kendilerine belirttik. Bugün iş insanlarımızın beklentilerini karşılamanın ve onlara verdiğimiz sözü yerine getirmenin memnuniyetini yaşıyoruz. İş insanlarımız gönül rahatlığı ile bizim için her açıdan kritik bir pazar olan İngiltere ile ticaretlerini sürdürebilir." diye konuştu.

Pekcan, anlaşmanın ticarete farklı bir ivme gelmesine de vesile olmasını umduğunu vurgulayarak, "Anlaşma olmasaydı, Birleşik Krallık'a yaptığımız ihracatın yaklaşık yüzde 75’i vergi yükü ile karşı karşıya kalacak, yaklaşık 2,4 milyar dolara varan bir zararımız olacaktı. Bu risk, an itibarıyla ortadan kalkmıştır." dedi.

Birleşik Krallık ile ticaretten yatırımlara geniş bir yelpazede ortaklık ilişkisinin mevcut olduğuna işaret eden Pekcan, geçen sene ihracatın 11,2 milyar dolar, ithalatın ise 5,6 milyar dolar olarak gerçekleştiğini anımsattı. Pekcan, Birleşik Krallık'ın, Türkiye'nin ihracatında Almanya'nın ardından ikinci sırada yer aldığını, özellikle otomotiv, televizyon, beyaz eşya ve hazır giyim başta olmak üzere pek çok sektörde ihracatın önde gelen pazarları arasında olduğunu ifade ederek, gerek üretim ve tedarik zincirleri gerekse yatırımlar bakımından da Birleşik Krallık'ın Türkiye için çok değerli bir ortak olduğunu vurguladı.

"ANLAŞMA, TÜM SANAYİ VE TARIM ÜRÜNLERİNİ İÇERİYOR"

Ödemeler dengesi verilerine göre, Türkiye'de Birleşik Krallık kaynaklı yatırımların 11,6 milyar dolar düzeyinde olduğunu belirten Pekcan, şöyle devam etti:
"Serbest Ticaret Anlaşmamızın karşılıklı yatırımlara da olumlu yansıyacağını değerlendiriyorum. Taraflar olarak 'tarifesiz' bir Serbest Ticaret Anlaşması akdetmeyi hedeflemiştik. Bu gerçekleşti. Anlaşma, tüm sanayi ve tarım ürünlerini içermektedir. Bugün imzalayacağımız anlaşmayı vakit kaybetmeden uygulamaya sokacağız. Anlaşma 1 Ocak 2021 tarihinde devreye girecek ve hiçbir süre kaybımız olmayacaktır.

Önümüzdeki günlerde de Birleşik Krallık Hükümeti ile yakın iş birliğini sürdürüp, STA geçiş sürecinin eksiksiz ve sorunsuz tamamlanması için gerekli adımları birlikte atıyor olacağız. Öte yandan anlaşmanın yatırımlar, hizmetler gibi alanları da kapsayacak şekilde genişletilmesi için çalışmalara mümkün olan en kısa sürede başlamayı ümit ediyoruz. Tarım alanında pazara giriş şartlarını nasıl geliştirebileceğimizi görüşeceğiz. Bazı sektörlerde karşılıklı tanıma gibi konulara eğileceğiz. İlişkilerimizi derinleştirmek için çalışmaya ara vermeden devam edeceğiz."

"BU ANLAŞMA, YENİ VE ÇOK ÖZEL BİR KİLOMETRE TAŞI"

Pekcan, Birleşik Krallık Uluslararası Ticaret Bakanı Liz Truss'a, ekibine ve ilgili tüm makamlara ve Ticaret Bakanlığı çalışanlarına anlaşmayı imzalamaya yönelik sergiledikleri iş birliği ruhu ve yapıcı çalışmalardan dolayı şükranlarını belirterek, şunları kaydetti:

"Tabii ki gönlümüz Sayın Truss ile birlikte bu metni fiziken ülkemizde İstanbul’da imzalamaktı. Nitekim, geçtiğimiz haftalarda, bu yönde bir hazırlığımız da oldu. Ancak gerek pandemi şartları gerek mutasyon gerek AB ile Birleşik Krallık arasındaki görüşmelerin oldukça uzaması buna imkan vermedi. Umuyorum 2021 yılında ilk fırsatta Sayın Truss’ı ülkemizde ağırlayacak ve bu anlaşmadan nasıl daha fazla yararlanacağımızı yüz yüze görüşeceğiz. Sayın Truss, içinde bulunduğumuz küresel konjonktürde, belirsizlik ve risklerin yoğun olduğu, koronavirüsün uluslararası ticarete ve değer zincirlerini derinden etkilediği böyle bir dönemde, anlaşmamızı tamamlamış olmak oldukça değerlidir. Ülkelerimiz arasındaki ticari ilişkilerimize yeni ve sağlam bir zemin sağlayacak bu anlaşmanın tamamlanmasına desteğiniz nedeniyle bir kez daha teşekkür etmek isterim."

Türkiye ve Birleşik Krallık arasında imzalanan bu kritik ve tarihi anlaşmanın hayırlı uğurlu olması temennilerini dile getiren Pekcan, "Bu anlaşma, Türkiye ve Birleşik Krallık ilişkileri bakımından yeni ve çok özel bir kilometre taşıdır. Anlaşma, mevcut ticari ve ekonomik ilişkilerimizin çerçevesinin korunması ve geliştirilmesi konusunda hükümetlerimiz arasındaki ortak anlayış ve iradenin bir sonucudur. İmzalayacağımız Serbest Ticaret Anlaşması’nın sağladığı güçlü katkıyla ikili ticari ve ekonomik ilişkilerimizin güçlendirilmesine yönelik adımları atmaya devam edeceğiz." diye konuştu.

"TÜRKİYE’NİN DİNAMİZMİ GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULDUĞUNDA ÇOK ÖNEMLİ OLACAKTIR"

İngiltere Uluslararası Ticaret Bakanı Liz Truss'ın açıklamalarından notlar;

Serbest ticaret anlaşmasını imzaladıkları için çok büyük memnuniyet duyduğunu belirten Bakan Truss, “Bugün Türkiye ile Birleşik Krallık dünyanın karşılaştığı zorlu koşullar karşısında bir araya gelmektedir.” ifadesini kullandı.

Bakan Truss, iki ülke arasındaki ticaret potansiyelinin daha da güvenli bir şekilde artırılmasının amaçlandığını söyledi.
Truss, “Biz özellikle hizmetleri de kapsayacak çok daha iddialı genişletilmiş bir anlaşma yolunda hazırlık yapıyoruz. Bu anlamda hem ürünlerden, araçlardan, diğer sektörlere kadar iki ticaret ülkesi olarak çok daha hızlı bir şekilde hizmetler alanında da, teknoloji ticaretinde de büyük ivmeler kazabileceğimize inanıyorum.” yorumunu yaptı.

Özellikle finans ve biyoteknoloji alanında birçok şeyi gerçekleştirilebileceğine inandığını belirten Bakan Truss, “İlişkilerimizin potansiyeli, özellikle de gelecekte Türkiye’nin dinamizmi göz önünde bulundurulduğunda, Birleşik Krallık'ın global anlamda bir hizmet sağlayıcısı olduğu düşünüldüğünde çok da önemli olacaktır. Bu bağlamda malların ticareti açısından, hem demir çelik hem de otomotiv alanında, hem de tedarik zincirlerinin geliştirilmesi anlamında önem arz etmektedir.” dedi.

Birleşik Krallık tüketicileri için Türkiye’de üretilmiş olan beyaz eşyalar da dahil, kaliteli ürünleri almalarının mümkün olacağının altını çizen Bakan Truss, “Bunun dışında tarım ürünlerinde de tüketicilerin düzgün fiyatlar ile düzgün ürünleri alması konusunda da büyük katkı sağlayacaktır.” değerlendirmesini yaptı.

Bakan Truss, “Birleşik Krallık'ın 62 ülke ve Avrupa Birliği (AB) ile de yaptığı ticaret anlaşmaları kapsamında, biz sadece ticarete ivme kazandırmıyoruz, büyümeyi de hedefliyoruz. Bugün Türkiye ile Birleşik Krallık arasında iş birliğine yeni sayfa açtık.” ifadelerini kullandı.

İNGİLİZ HÜKÜMETİ: "HER İKİ ÜLKE AYRICA, GELECEKTE DAHA İDDİALI BİR STA İÇİN ÇALIŞILMASI KONUSUNDA KARARLIDIR"

Türkiye ve Birleşik Krallık arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması'nın (STA), yakın gelecekte daha iddialı bir ticaret ilişkisinin zeminini oluşturmasının hedeflendiği belirtildi.

İngiliz hükümetinden yapılan yazılı açıklamada, Birleşik Krallık ve Türkiye arasında gümrüksüz ticareti teminat altına alan STA'nın imzalandığı hatırlatılarak, STA'nın, iki ülke arasında 2019 yılı itibarıyla 18,6 milyar sterlinlik ticari ilişkiyi destekleyeceği kaydedildi.

Açıklamada, Türkiye ve Birleşik Krallık'ın, ticaret anlaşması konusunda uzlaşmasının İngiltere'nin otomotiv, imalat ve çelik sektörü için büyük bir kazanım olduğu vurgulanarak, "Anlaşma ayrıca, yakın gelecekte Birleşik Krallık ve Türkiye arasında daha iddialı bir ticaret ilişkisinin zeminini oluşturacaktır." denildi.

Açıklamada, taraflar arasındaki STA'nın, İngiltere'nin Uluslararası Ticaret Bakanı Liz Truss ve Türkiye'nin Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan tarafından imzalandığı hatırlatıldı.

Açıklamada, "Her iki ülke de ayrıca, gelecekte daha iddialı bir STA için çalışılması konusunda kararlıdır." ifadesi kullanıldı.

"OTOMOBİL ÜRETİCİLERİ İÇİN HAYATİ ÖNEMDE OLAN TEDARİK ZİNCİRLERİ KORUNACAK"

İngiliz hükümetinin açıklamasında, STA kapsamında, İngiltere'den Türkiye'ye geçen yıl 1 milyar sterlinin üzerinde ihracat gerçekleştiren ve 575 milyon sterlin demir ve çelik ihraç eden İngiliz şirketlerinin tercihli ticaret şartlarının da garanti altına alınmış olacağı kaydedildi.

Anlaşmayla birlikte İngiltere'nin Türkiye'den ithal ettiği bulaşık makinesi ve televizyon gibi ürünler için sıfır gümrük uygulanacağı bildirilen açıklamada, İngiltere'nin, ticareti Dünya Ticaret Örgütü kurallarına uygun yapmış olması halinde bu ürünlere sırasıyla yüzde 2 ve yüzde 4 seviyesinde gümrük tarifesi uygulanmak zorunda kalınacağı belirtildi.

Açıklamada, iki ülke arasında, Ford gibi İngiltere'de 7 bin 500 kişiyi istihdam eden otomobil üreticileri için hayati önemde olan tedarik zincirlerinin korunacağı da kaydedildi.

"YAKIN GELECEKTE TÜRKİYE İLE YENİ VE DAHA İDDİALI BİR ANLAŞMANIN SAĞLANMASINI KOLAYLAŞTIRACAK"

Açıklamada görüşlerine yer verilen Birleşik Krallık Uluslararası Ticaret Bakanı Liz Truss, "Bugün yaptığımız anlaşma, 18 milyar sterlinin üzerinde bir ticareti kapsıyor. İşletmelere ve imalat, otomotiv ve çelik sektörlerindeki binlerce istihdama hayati bir güvence sağlıyor. Bu (anlaşma), yakın gelecekte Türkiye ile yeni ve daha iddialı bir anlaşmanın sağlanmasını kolaylaştıracaktır." ifadelerini kullandı.

Ford Europe Başkanı Stuart Rowley de Ford'un, Birleşik Krallık ve Türkiye arasında bugün imzalanan ticaret anlaşmasını memnuniyetle karşıladığını aktararak, "Anlaşmanın tamamlanma hızı her iki ülke için ekonomik refahın öneminin altını çizmektedir." değerlendirmesinde bulundu.