Merkez Bankası'nın kârı 3 yılda 10 kat arttı! Uzmanlardan çarpıcı yorum

Merkez Bankası son 3 yıllık dönemde yeni bir rekora imza attı, 163 milyar TL'ye kâr ile rekor kırdı.

Merkez Bankası'nın son 20 yıllık bilançosuna göre; 2000-2017 yıllarını kapsayan dönemde, bankanın yıllık ortalama öncesi karı 5 milyar TL seviyesinde gerçekleşirken, bu oran 2018-2020 dönemini kapsayan son 3 yılda 10 kat arttı. 5 milyon TL ile başlayan dönem 54 milyon Türk Lirası ile son buldu. 

Eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın görev yaptığı dönemde bankanın kârında önemli artışlar yaşandı.

2017'de 18.4 milyar TL olan net kâr, Albayrak'ın ilk görev yılı olan 2018'de yüzde 206 artarak 56.3 milyar liraya, 2019'da 44.7 milyar liraya çıktı. 2020'de ise vergi öncesi kâr tahmini 40 milyar TL olarak gerçekleşti.

2000-2020 yıllarını kapsayan son 20 yıllık dönemde de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 259 milyar TL vergi öncesi kâr elde etti. Bu kârın yüzde 63'ü yani son 3 yıllık dönemde sağlandı.

128 MİLYAR DOLAR REZERVİN BUHARLAŞMASI MÜMKÜN MÜ?

Siyaset gündemi son günlerde adeta Merkez Bankası’nın rezerv tartışmasına kilitlendi. CHP'nin eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'a yönelik suçlamalarıyla gündeme gelmişti. Merkez Bankası 128 milyar dolar sattı mı, satmadı mı? Hatırlanacağı üzere Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz günlerde Merkez Bankası döviz rezervlerinin eksiye düştüğü iddialarını da “Külliyen yalandır” sözleriyle yalanlamıştı.

Peki, Merkez Bankası’nın 128 milyar doları var mıydı bu para gerçekten buharlaştı mı? CNN Türk canlı yayınına katılan ekonomi uzmanları İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sefer Şener ve Stratejist Cüneyt Paksoy böyle bir buharlaşmanın mümkün olmadığını söylediler.

"MERKEZ BANKASI YERLİ VE YABANCI TALEBE GÖRE YANIT VERİR"

Stratejist Cüneyt Paksoy'un açıklamalarının satır başları şöyle:

"Bütün merkez bankaları kendi para birimleri dışında rezerv tutar. Dünyada rezerv para dolardır, emtia başta olmak üzere birçok şeyin fiyatlaması dolar üzerinden yapılır. Talep yoğun olduğu dönemde merkez bankası, o talebe cevap verir. Bu yerli talep olur, yabancı talep olur. O dövizi kullanır, yabancı giriş olduğu dönemde de merkez bankası bunu tutar. Merkez bankalarının rezervleri kredi kuruluşları için bir kriterdir. O yüzden kullanılmak üzere rezerv biriktirilir. Kullanılması gerektiğinde de kullanılır. Merkez Bankası, fiyat hareketleriyle bir kar oluşumu yazar. Bu karın da kullanımı o dönem Hazine ve Maliye Bakanlığı ile proaktif bir şekilde dengelenir. Ana amaç Merkez Bankası'nın karı değildir. Merkez Bankası bir istikrara amacı güder. Merkez Bankası yerli ve yabancı talebe göre yanıt verir.

"GÖRÜNÜMÜN DEĞİŞİM KAÇINILMAZ, DAHA DA FAZLASINI HAK EDİYORUZ"

Pandemi süresince ülkeler üretim motivasyonunu güçlü tutmak için önlemler aldı. Birçok ülke daralma ile bitirdi. Ülkelerin raporlarında bu rakamlar görülüyor. Rotasyonla ilerleyin Türkiye maliyeti enflasyon yaşadı. Merkez Bankası’nda da bir politika normalleşmesi yaşadık. Son rakamlar 1 Mart’ta gelecek. Türkiye büyüme ile bitirecek. Görünüm değişimi kaçınılmaz. Daha fazlasını hak ediyoruz ancak piyasa bunun fiyatlamasını gösterecek. Merkez Bankası ve BDDK ve piyasa oyuncularıyla birlikte yabancı girişi artış gösterecek. Kredi derecelendirme kuruluşlarının politikası değişecek. Global ölçekte riskler var. Türkiye yüzde 5’e düşene kadar proaktif ilerleme yapacak. ABD ve Çin arasındaki rekabet artış gösterdikçe Türkiye de önemini artırmaya başlayacak.

Stratejist Cüneyt Paksoy'un açıklamalarının satır başları şöyle:

Uluslararası derecelendirilme kuruluşları sizleri etkileyecek bir not veriyor. Aslında bu döngü birbirini tamamlıyor. CDS düşüyor.
CDS ülkelerin risk primi. Bu ülkelere yatırım yapılması ve yapılmamasına yönelik. Ne kadar yüksekse güvenli bir ülke ve yatırım yapılabilir oluyor. Kredi derecelendirilme kuruluşlarının haziran ve temmuz aylarında Türkiye’nin puanını 1 kademe yukarı çekecek.

"BÜYÜME ÖNGÖRÜSÜ 4 PUANDAN 6 PUANA ÇIKARILDI"

Pandemi süreci yavaş yavaş bitiyor. Fitch diyor ki Türkiye aldığı önlemlerle pozitif yönü gözüküyor. Bu sürece çabukça adapte olan Türkiye daha hızlı büyüyecek deniyor. Türkiye’deki büyüme öngörüsü 4 puandan 6 puana çıkarıldı. Önümüzdeki dönem büyüme anlamında enflasyon anlamında önemli aşamalar geçecek. Türkiye tedarik zincirinde önemli bir aktör olarak geliyor. Bono artışlarıyla biz çok daha güçlü olacağız. Özellikle yabancı derecelendirme kuruluşları enflasyonun tek haneliye döneceği söylüyor.

KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARI NEYE BAKIYOR?

Prof. Dr. Sefer Şener'in açıklamaları:

Kredi derecelendirme kuruluşları asıl önemli olan 3 noktaya bakıyorlar. Makro ekonomik olarak dinamiklere bakıyorlar. Ekonomi-politik dediğimiz politik noktalardan değerlendirmelerde bulunuyorlar. Bunları değerlendirdikten sonra da CDS’lere bakıyorlar. Kredi derecelendirme kuruluşları Türkiye’nin notunu bir kademe yukarı çıkaracak. Pandemi süreci yavaş yavaş bitiyor. Türkiye pozitif ayrışıyor. Türkiye önümüzdeki dönemde daha hızlı hareket edecek. Türkiye daha hızlı büyüyecek deniliyor. Bütün uluslararası kuruluşların not yükselteceğini göreceğiz.

3 YILDA 18 YILDAN FAZLA

Berat Albayrak döneminde Merkez Bankası toplam 163 milyar TL kâr gerçekleştirdi. 2018 yılı öncesi 18 yıllık dönemde ise toplam kâr yalnızca 96 milyar TL oldu.

Öte yandan Albayrak döneminde atanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal'ın görev yaptığı dönemde de kârda ciddi artışlar oldu. Merkez Bankası, mali olarak gösterdiği performansla bir yandan Türkiye'nin kurumlar vergisi rekortmeni haline gelirken, diğer yandan da Hazine'ye yaptığı temettü ödemeleriyle krizin derinleşmesini engelledi.

ALİ BABACAN'A 13 KAT FARK

Albayrak'ın görev yaptığı dönemde, Merkez Bankası'nın kârında önemli artışlar yaşandı. 2017'de 18.4 milyar TL olan net kâr, Albayrak'ın ilk görev yılı olan 2018'de yüzde 206 artarak 56.3 milyar liraya çıktı. Türkiye'nin kur saldırılarına karşı kendini koruduğu 2019'da 44.7 milyar lira tutarında net kâra ulaşıldı.

Merkez Bankası'nın 2020 vergi öncesi kâr tahmini ise 40 milyar TL. 3 yıllık dönemde bankanın ortalama yıllık net kârı, Ali Babacan dönemine göre 13 kattan fazla arttı. Babacan'ın ekonominin başında olduğu dönemde yıllık ortalama net kâr 3.5 milyar lira seviyesinde gerçekleşmişti.

2000-2020 yıllarını kapsayan son 20 yıllık dönemde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 259 milyar TL vergi öncesi kâr elde etti. Bu kârın yüzde 63'ü yani yarısından fazlası Berat Albayrak döneminde sağlandı.