Son dakika... Enflasyon rakamları açıklandı

TÜFE'de  2021 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 3,51, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 19,82, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 21,31 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 17,71 artış gerçekleşti.

EN YÜKSEK YILLIK ARTIŞ LOKANTA VE OTELLER 

Yıllık en düşük artış yüzde 5,77 ile haberleşme ana grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla yüzde 7,91 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 8,33 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 13,96 ile eğlence ve kültür oldu.

Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 28,90 ile lokanta ve oteller, yüzde27,11 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 25,14 ile ev eşyası oldu.

Gözden KaçmasınFitch, Türkiye'nin büyüme tahminini yükselttiHaberi görüntüle

Ana harcama grupları itibarıyla 2021 yılı Kasım ayında en az artış gösteren ana gruplar yüzde 0,03 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 0,08 ile eğitim ve yüzde 0,58 ile haberleşme oldu. Buna karşılık, 2021 yılı Kasım ayında artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 6,31 ile ulaştırma, yüzde 5,36 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 4,10 ile lokanta ve oteller oldu.

Kasım 2021'de, endekste kapsanan 415 maddeden, 34 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 36 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 345 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.

Gözden KaçmasınTürk turistler Roma’da kapıda kaldıHaberi görüntüle

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2021 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 3,22, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 18,43, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,75 ve on iki aylık ortalamalara göre %17,76 artış gerçekleşti.

FİYATI EN ÇOK ARTAN ÜRÜN PATLICAN OLDU

Kasım ayı enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla fiyatı en çok artan ve azalan ürünler belli oldu. Patlıcan fiyatları yüzde 24,81 artarak en fazla yükselişi yaşayan ürün oldu. Aynı ayda en fazla ucuzlayan ürün ise yüzde 38,76 ile karnabahar oldu.

CNN Türk canlı yayınında açıklamalarda bulunun Prof. Dr. Sefer Şener şu ifadeleri kullandı:

Piyasanın beklentisi yüzde 20-20,75 aralığındaydı. Benim daha yüksekti beklentim. Ben yüzde 22 gibi bir oran bekliyordum.

Doğal gaza yapılan zamlar her ay olmak üzere yansıyor. Bir kısmı yansımış. Sadece doğal gazla ilgili değil. Kurlarda ciddi oynaklık söz konusu.

Bu rakamlarla kurlardaki oynaklığın enflasyon üzerine baskı olarak göreceğiz. Hem kurun etkisi hem de zamların etkisi ilerleyen aylarda yansıyacak şekilde gerçekleşiyor.

Bunun kalemlerini görebilirsek çok daha net yorumlar yapacağız. Biz burada enerjiye geçen ay yapılan yüzde 48'lik zammın etkisi olduğunu söyleyebiliyoruz.

Gıda fiyatlarıyla ilgili kısım da çok önemli. Özellikle 2022'nin ilk çeyreğinde emtia fiyatlarında dünyada bir normalleşme bekleniyor.

"ETKİ KALEM KALEM GELECEK"

Bundan sonraki aylarda döviz kalemlerindeki etki de kalem kalem gelecek. Süt ürünleri ve gıda ürünlerine getireceğiz yükten de bahsetmiştik.

Çiğ süte yapılan zammın etkisini de göreceğiz. Küresel çapta bir artış var. Emtia fiyatlarında düşüş beklenmesi ise etkili olarak. Yıl sonunu bu rakamların üzerinde kapatacağız.

Aralık ayı rakamı da gelince 12 aylık dönemi değerlendireceğiz. Zaten beklentimiz yüksekti. Enerji fiyatlarının yansıması var.

Hükümet 120 milyar liralık destek sağlamasaydı. Tüketim vergilerinden vs enerji fiyatlarına yansıtmadı. Konutlara yansımış enerji fiyatı yok.

Petrol fiyatlarındaki ÖTV alınmayarak yansıtıldığı hesaplanırsa, yansıtmazsa Hükümet enflasyondaki yukarı yönlü hareket kırılacaktır.

Bunlar yapılacak desteklerle alakalı. Henüz sanayideki yapılan zammın yansıması başlıyor.

En büyük kalem gıdadan gelen kalem yüksekti. Bu kalemin devam ettiği anlaşılıyor. Bu kalem devam ettiği sürece de birinci çeyrekten önce aşağı yönlü ivmelenmesini beklememek lazım.

"ARZ YÖNLÜ ENFLASYON"

Bazı gıdaların aylık olarak bazılarının günlük ve haftalık alınıyor. Gıda fiyatlarının etkisi daima 6 puanın üzerinde gerçekleşiyor.

Çiğ süte yeni zam geldi. Henüz yansımadı. Enflasyon üzerinde etkisi yüksek ve göreceğiz. Gıda da yüksek artışı bekliyorduk zaten.

Enflasyon ne çıkarsa çıksın toplumdaki sabit gelirlileri etkileyen konu gıda, kiradaki artış. Bunların ne kadar arttığı önemli hal almaya başladı.

Asıl enflasyon üretici fiyatlarından kaynaklanıyor. Arz yönlü baskıdan fiyat artışları söz konusu. Arz kısmıyla özellikle enflasyonda ilgilenmek gerekiyor.

Hem bir taraftan gıda ve kira fiyatları toplum üzerindeki enflasyon baskısını artıyor ve enflasyonu yüksek hale getiriyor. Arz yönlü enflasyonla mücadele etmemiz gerekiyor.

Bu süreç yıl sonuna doğru aralıkta da devam eder. Merkez Bankası beklentisi de bu yönlü. Bu baskılar geldiğinde kurun etkisini aralık, ocak, şubat aylarında daha çok hissederiz.

Tabii kur bu şekilde kalırsa, emtiada düşüş olmazsa biz bunları hissedeceğiz. İkinci yarıda baskı hafifleyeceği söyleniyor.

"ABD'DE DE AVRUPA'DA DA VAR BU BASKILAR"

Önümüzdeki aylarda kur baskısının devamı, hem enerji fiyatlarının yansımalarının devamı ve üretim kısmında devamlılık arz ederse yılın sonunu yüzde 20 üzerinde enflasyonla kapatacağız.

Bu yılı çok muhtemel bir şekilde yüzde 20 üzerinde kapatacağız. Üretimde düzenlemeler devam ederse dolarda ivme kaybederse aşağı yönlü hareket edecek.

Sadece Merkez Bankasının para politikasıyla çözülecek bir konu değil enflasyon. Aynı zamanda Hükümetin arz kısmı ile ilgili düzenleme yapması lazım.

Şu anda Türkiye'nin makro ekonomik verilerindeki iyileşme enflasyona yansımıyor. Türkiye'nin hakkettiği rakamlar bunlar değil.

Makro veriler çok iyi geliyor. Bu verilerin de iyi olması lazım. Şunu da unutmayalım çok ciddi küresel çapta risk var. Türkiye'ye yansımasını beklememek hayalcilik olur.

Küresel bir enflasyon baskısı var hem de üretime dönük bir baskı var. Olağanüstü şartlardan geçiyoruz. ABD'de de Avrupa'da da var bu baskılar. İlk defa bu kadar yüksek rakamlar görüyoruz.

Enflasyon bir süre daha gündemimizde olacak gibi görünüyoruz. Türkiye'de, Avrupa'da ve ABD'de yükselişin devamını göreceğiz.