Asgari ücret görüşmelerinde neler yaşandı? Türk-İş'ten yeni açıklama

Türk-İş Genel Sekreteri Pevrul Kavlak "Önümüzde bir asgari ücret var, bir şekilde hallolacak. İmzalasak da imzalamasak da bitecek. Asgari ücret Türkiye gündeminden kalktıktan sonra vergiyle ilgili sorunları gündeme taşıyacağız" dedi.

Kavlak asgari ücrete ilişkin açıklamalarda bulundu.

Kavlak "Biz çalışma hayatının bileşenleri olarak eğer bugün Türkiye ihracat rakamlarında bu rakamlara ulaştıysa bunda emekçinin büyük payı var. Asgari ücretle ilgili konuşmayan sadece biziz. Herkes kendini yerini bilecek" değerlendirmesinde bulundu.

Kavlak'ın açıklamaları şöyle:

Mevcut vergi yapısıyla azalan gelirli olarak tanımlanması gerekir. Kamu ve özel sektörde çalışanların gelir vergileri kaynağından kesinti yapılarak ödenmektedir. Türkiye'de gelir ve kazanç üzerinden alınan verginin yaklaşık 3'te 2'si çalışanlar tarafından ödenmektedir. Ücretli çalışanlar eğer sendika üyesiyse enflasyona karşı daha korunaklı olmaktadır. AB ülkelerinde toplu pazarlık kapsama alanı yüzde 60'tır. OECD ülkelerinde yüzde 30, Türkiye'de yüzde 7,5, özel sektörde yüzde 6'nın altındadır. Türkiye ne yazık ki asgari ücret ülkesi haline gelmiştir. Asgari ücretin artırılması kadar en önemli konu asgari ücretli çalışan sayısının düşürülmesidir.

Ülkemizde sosyal adaletten çalışma barışından söz edeceksek adil dönüşümden de söz etmeliyiz.

Biz çalışma hayatının bileşenleri olarak eğer bugün Türkiye ihracat rakamlarında bu rakamlara ulaştıysa bunda emekçinin büyük payı var. Asgari ücretle ilgili konuşmayan sadece biziz. Herkes kendini yerini bilecek. Eğer onlar ihracat şampiyonu oldularsa işletmelerde çalışan emekçiler sayesinde olmuştur. Asgari ücret 400-500 dolar olursa ihracat yapamayız diyorsa kendine işçi değil köle arıyor demektir.

Çalışma Bakanlığı rakamları açıkladı. Türk-İş Başkanı TV programına katıldı, açlık rakamı altında imza atar mısınız dedi, bu rakamın altına düşmeyiz dedi. Son 20 yılda asgari ücrete 29.8 kat zam yapılmış. Memur maaşları 16 kat artmış, kamu işçisi 14 kat artmış, memur emeklisi maaşları 13 kat artmış. Asgari ücreti 30 kat artırmaya rağmen asgari ücret niye konuşuluyor, yetmiyor diye konuşuluyor. Türkiye'deki TÜİK rakamlarının bu kadar üstüne basılmasına rağmen toplu sözleşmeyi biliyorsunuz yüzde 130 zam aldık. Çalışanlar örgütlenirse bu işin önüne geçilebilir.

Vergide yapılan herhangi bir düzenleme yaklaşık 14 milyonu ilgilendiriyor. Geçen sene asgari ücreti vergi dışı bıraktık. Asgari ücret kadar geliri de vergi dışı bıraktık. Her çalışanın cebine 9200 lira para bıraktı. Hissedilmedi, matrah gerektiği kadar yükselmediği için hissedilmedi. Yılbaşında 13 bin 544 lira net alıyor. 12'inci ayda 12 bin 100 liraya düşüyor. 12'nci ayda 1400 lira kaybı oluyor. 6. ayda asgari ücrete düzenleme yapıldığı için düşük. Asgari ücrete düzenleme olmasaydı 1400 lira 1800 lira olacaktı bunun da brütü 2000 liradır. Vergi çalışanların üzerinde inanılmaz bir yük. Yüzde 50'nin üzerinde vergi ödüyor, çarşı pazara gidiyor bir de KDV, emlak vergisi, taşıt vergisi ödüyor. Bunun mutlaka düzenlenmesi gerekir. Bu vergi yükü sürdürülebilir değildir. Cumhurbaşkanımız, bakanlarımız, muhalefet parti liderlerine şimdiden bunla ilgili daha kapsamlı mektup yazacağız.

Asgari ücrette istihdamı korumanın tek yolu örgütlü olmaktır. EYT'liler iyi bir örnektir. Sosyal medya üzerinden örgütlendiler ve istediklerini alacaklar. Üniversite mezunu avukat, mühendisler pırıl pırıl çocuklar asgari ücretin biraz üstünde işbaşı yapıyor. Sendikalı işletmeye giren ücretli toplu sözleşme ile girdiği gün yüzde 8 zam alır. 4 tane ikramiyesi vardır, Sosyal hakları vardır. İşe girdiği gün asgari ücretin yüzde 48'iyle başlamış olur. Örgütlenmedir bunun ilacı. Bilgiyi paylaşmak o kadar kolaylaştı ki, 20 bin çalıştığı yerde örgütlendik ve sosyal medya üzerinden örgütlendik. Dünkü görüşmede engellerin kaldırılmasına yönelik görüşme olmadı. Çalışmalar yaptık, 2023'te Meclis'in gündemine gelecektir.

Toplu pazarlığın oradan başlayacağını söyledi başkan. Türk-İş 40 yıldır asgari ücrete gidiyor. 40 yılda  6 defa asgari ücreti imzalamış bunun ikisini de 2022'de imzalamış. Bu sene rakam açıklamadık. İşverenler bir rakam açıklasın görelim. Bakanlar rakam açıklasın görelim. Beğenmediğimiz rakam çıkarsa imzalayacaksın diye zorlayan da yok. 2022'nin başında olduğu gibi kabul edilebilir ücret olursa seve seve imzalarız.

Asgari ücret 12'nci ayın içinde bitecek, vergi dilimleri 1'inci ayın 1'inden sonra belirlenecek. Maliye Bakanı açıklama yaptı o bize göre yeterli değil. Yılbaşından sonra vergi dilimleriyle ilgili ciddi adımları Türk-İş de atacaktır.

Üçüncü ya da dördüncü toplantıya kadar fiyat geleceğini zannetmiyorum. İlk toplantıda bir takım isteklerimiz oldu. Çalışma Bakanlığı tarafından masaya getirilmesi ve görüşmelerin devam etmesi yönünde taleplerimiz oldu. Masadaki işveren tarafıyla da gayet olumlu geçti toplantı. İhracatçıların açıklamasını da yersiz buldum. Asgari ücret çok fazla artarsa ihracat şöyle yara alır bunlar asla konuşulmadı.

Matrah tutarının artırılması çözüm olabilir ama bu şekilde olmaz. Yeniden güncelleme ile ilgili yüzde 123 gibi bir rakam bunu telafi etmez. 2009'da 19 brüt asgari ücretten 2002'yi söyledim. Bugün 4,9, 5 asgari ücret olması artık ne kadar geriye geldiğimizin göstergesi. Asgari ücret ve asgari ücrete kadar olan kısımdan vergi alınmıyor. 

Önümüzde bir asgari ücret var, bir şekilde hallolacak. İmzalasak da imzalamasak da bitecek. Asgari ücret Türkiye gündeminden kalktıktan sonra vergiyle ilgili sorunları gündeme taşıyacağız.

Asgari ücret 40 yıldır toplanıyor. Türk-İş'in imza atmama dışında bir eylem yapma şansı yok. Ben eğer üçlü mutabakat sağlanmazsa imza atmayacağız, niye atmadığımızı da anlatacağız. Bunu ilerisinde yapabilecek bir şey yok. 15 kişilik komisyonda 5 kişiyiz, oy çokluğuyla kararlar alınıyor.

Kamuoyu yoklamalarını bir tarafa bırakın. İşçilerin, vatandaşın içindeyiz. Biz vatandaşın ne istediğini çok iyi istiyoruz, gereğini yapacağız.

TÜRK-İŞ'TEN AÇIKLAMA

TÜRK-İŞ Başkanlar Kurulu 24. Çalışma Dönemi Onbirinci Toplantısı 07 Aralık 2022 Çarşamba günü yapılmış, çalışma hayatıyla ilgili gündemdeki başlıca konular görüşülerek aşağıdaki hususların duyurulmasına karar verilmiştir: 

1. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının çağrısı üzerine bugün toplanmaktadır. Komisyon 15 üyeden oluşmakta ve yapısı gereği bunların 5’i işçi temsilcisi olmaktadır. Asgari ücret, işçiler ve aileleri için asgari bir yaşam seviyesini sağlayacak ücrettir. Anayasamız, asgari ücretin tespitinde çalışanların geçim şartlarının göz önünde bulundurulması gereğine yer vermektedir. Çalışanların geçim şartları, Konfederasyonumuz tarafından 35 yıldan bu yana sürdürülen çalışmayla ortaya konulmaktadır. Bu kapsamda TÜRK-İŞ Başkanlar Kurulu, asgari ücret belirlenirken öncelikle insana yakışır bir yaşamı sağlayacak tutarın temel alınmasını, buna refah payı ilave edilerek enflasyon karşısında satın alma gücünün korunması gerektiğini savunmaktadır. 

Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmaları, TÜRK-İŞ Yönetim Kurulu ile Başkanlar Kurulu tarafından değerlendirilecek ve gelişmelere göre karar verilecektir.   

• İşçi ve ailesinin çoğu zaman tek geliri olan asgari ücretin “vergi dışı bırakılması” 2022 yılından itibaren, işçi sınıfının ortak talebi olarak sağlanmıştır. Ancak, “vergi sorunu” ücretli çalışanlar için yakıcı olmaya devam etmektedir. Ücretli çalışanlar üzerinde doğrudan gelir ve dolaylı olarak harcamalarından kaynaklanan ağır vergi yükü bulunmaktadır. Ücretlerin vergilendirilmesinde mevcut tarife ve oranlar çalışanları mağdur etmektedir. İşçilerin yılın başında aldığı net ücreti ilerleyen aylarda, vergi dilimlerindeki düzenleme nedeniyle, giderek azalmaktadır. Toplu iş sözleşmesiyle alınan ücret zamları bu nedenle anlamını kaybetmektedir.

TÜRK-İŞ Başkanlar Kurulu, işçilerin vergi nedeniyle uğradıkları gelir kaybının önüne geçilmesi için düzenleme yapılmasını acil olarak talep etmektedir. Sosyal devlet olmanın gereği olarak vergide adalet sağlanmalı, gelir vergisi tarifesi ve oranı ücretliler lehine değiştirilmelidir. 

• Kamuda halen taşeron işçisi çalıştırılmaktadır. TÜRK-İŞ Başkanlar Kurulu, 696 sayılı KHK (Kanun Hükmünde Kararname) düzenlemesi dışında bırakılan işçilerin bir an önce kamuda kadroya alınmasını, kamuda taşeron işçisi sorununun çözüme kavuşturulması talebini yinelemektedir. Başta KİT’ler olmak üzere özel bütçeli kuruluşlar, hizmet alım işleri, danışmanlık ve mal alım ve benzeri ihalelerde, işçilik maliyetinin yüzde 70’in altında kaldığı (kiralık araç şoförleri, yemekhane, diş protez vb.) yerlerde çalışanlar, hastane bilgi sistemi, hastane sterilizasyon hismetleri, çağrı merkezi hizmetleri ile kamu dışı aile sağlık çalışaları da bu kapsamda değerlendirilmelidir. Aynı şekilde, belediye şirket işçileri sürekli kadroya alınmalı ve özlük hakları verilmelidir. 

Çalışma hayatının devam eden sorunu olan “geçici işçi” konusu da artık çözüme kavuşturulmalıdır. 

• Emekli ve kamu çalışanlarının maaş promosyonuyla ilgili düzenleme kapsamına özel kesim çalışanları da alınmalı, bir alt limit belirlenerek mağdur olmaları önlenmelidir. 

• TÜRK-İŞ Başkanlar Kurulu, kamu kesiminde 2023 yılında bağıtlanacak toplu iş sözleşmelerinin birlikte yürütülmesi hususunu ve uygulanacak politikayı değerlendirmiştir.  

• Sendikal örgütlenme Anayasal bir haktır.  TÜRK-İŞ Başkanlar Kurulu, tüm çalışanların sendikal örgütlenme haklarını etkin olarak kullanması çağrısını yinelemekte, üye sendikalarımızda örgütlü işçilerin sürdürdükleri bütün meşru ve haklı mücadelesini desteklemekte ve katkı vermektedir.