Güncelleme Tarihi:
Maliye Müfettişi Süreyya Turgut'un başkanlığında yapılan incelemeler, pompalardan akan her 100 liralık akaryakıtta 11 liralık kaçak olduğunu ortaya koydu. Oran olarak en fazla kaçak yüzde 726.9'la Şırnak'ta çıktı. Parasal değer olarak da 9.3 trilyon liralık kaçakla İstanbul başı çekti.
Maliye Bakanlığı'nın yurt çapında yaptığı denetimlerde, akaryakıt istasyonlarında her 100 liralık gelirin 11 lirasının vergi ödememek için devletten kaçırıldığı belirlendi. İnceleme sonuçları, her 100 litrelik benzinin içine yaklaşık 1.5 litre de su katıldığını ortaya çıkardı.
Maliye Bakanı Zekeriya Temizel'in ‘‘Elimizde 100 Süreyya olsa hiç sorunumuz kalmazdı’’ dediği Maliye Başmüfettişi Süreyya Turgut başkanlığında bir ekibin Türkiye çapında gerçekleştirdiği akaryakıt denetimi, bu sektörde nasıl vergi kaçırıldığının yanı sıra vatandaşa yönelik sahtekârlık olaylarını da gözler önüne serdi.
1500 vergi denetmeninin katıldığı ve 8 bin 755 akaryakıt istasyonunun aynı anda incelemeye tabi tutulduğu araştırmanın değerlendirme aşamasında, şu ana kadar 400 saatlik mesai harcandı.
YÜZDE 11'LİK KAÇAK
Değerlendirme raporuna göre, akaryakıt sektörüne ilişkin ortaya çıkarılan bazı çarpıcı sonuçlar şöyle:
İstasyonlar, 1 Ocak 1997 ile 8 Aralık 1997 arasında 549.5 trilyon lirası motorin, 283.2 trilyonu normal, 205.9 trilyonu süper, 68.2 trilyonu kurşunsuz benzin, geri kalanı da diğer ürünler olmak üzere, toplam 1.1 katrilyon liralık akaryakıt sattığını beyan etti. Buna karşılık 129.4 trilyon lira gizlendi. Böylece kazanılan her 100 liranın 11.1 lirasını, vergi kaçırmak amacıyla devlete bildirmedi.
Habur petrolü dahil piyasaya 9.9 milyar litre motorin verilmişken, 8 milyar litre belgelendirildi. Bu şekilde sadece motorinin 1.9 milyar litresi kayıt dışı kaldı.
Akaryakıt istasyonlarında kayıt dışılık rekoru Şırnak'a ait. Bu ilde elde edilen her 826.9 liranın sadece 100 lirası devlete bildirildi. Kayıt dışılık sıralamasında Şırnak'ı yüzde 46.84 ile Mardin, yüzde 44.84 ile de Trabzon izledi.
9.3 TRİLYON LİRA
Kaçırılan verginin boyutu açısından ise ilk sırayı İstanbul işgal etti. İstanbul'da ortaya çıkarılan vergi kaçağı tutarı 9.3 trilyon lira. İzmir 3.7 trilyon, İçel 3.3 trilyon, Ankara 3.3 trilyon, Adana ise 3.2 trilyon liralık vergiyle İstanbul'u izledi.
Akaryakıt sektöründe vergi kaçağı açısından tutarı en düşük kent ise 16 milyar 943 milyon lira ile Bingöl oldu.
Bu dönemde vatandaşa benzinle birlikte 33 milyon litre de su satıldı. Söz konusu dönemde akaryakıt istasyonlarına 2 milyar 567 milyon litre benzin girerken, satılan benzin miktarı 2 milyar 600 milyon litre olarak belirlendi.
En dürüst bayiler Denizli'de
Akaryakıt sektörünün kurallara en uyduğu kent ise Denizli. Bu ilde kayıt dışılık yüzde 3.79'da kalırken, Artvin de 3.99'luk oran ile sektörün bir diğer ‘dürüst’ kenti oldu.
Yapılan inceleme sonucunda, Maliye'ye hiç mükellefiyet tesis ettirmemiş akaryakıt istasyonları bile bulundu.
Başkentte dahi Petrol Ofisi'nden aldığı 600 bin litre benzini hiç defterine kaydetmeden satan bayi olduğu görüldü.
Birçok akaryakıt istasyonunun kendi faturalarının taklitlerini bastırıp, bunları kullandığı saptandı.
Güneydoğu'da akaryakıt satışı yapmadığı halde, akaryakıt bayiliklerinin ismi 220 ile 300 milyon liradan satılıyor.
Halen Güneydoğu'da denetimli bölgeden geçebilmek için satılan boş faturaların tanesi 10 ile 20 milyon lira arasında değişiyor.
Kuzey Irak'tan gelen motorini denetimli bölgeden geçirirken kendi kendine fatura kesen çok sayıda da mükellef var.
AKARYAKITTA 80 İLİN VERGİ KAÇAĞI
İLLER | BEYAN EDİLEN SATIŞ (Milyon TL) | KAÇIRILAN GELİR (Milyon TL) | KAYIT DIŞI ORANI (Yüzde) | KAÇIRILAN VERGİ (Milyon TL) |
Adana | 32.792.710 | 4.724.402 | 14.41 | 2.697.279 |
Adıyaman | 2.180.494 | 165.183 | 7.58 | 93.668 |
Afyon | 10.782.825 | 1.855.953 | 17.21 | 967.393 |
Ağrı | 2.171.457 | 388.635 | 17.90 | 151.274 |
Amasya | 5.267.953 | 498.187 | 9.46 | 286.377 |
Ankara | 79.142.589 | 6.480.047 | 8.19 | 3.319.566 |
Antalya | 42.038.031 | 4.271.133 | 10.16 | 2.065.813 |
Artvin | 1.960.695 | 78.205 | 3.99 | 41.898 |
Aydın | 19.579.240 | 1.271.558 | 6.49 | 732.804 |
Balıkesir | 44.339.735 | 3.072.616 | 6.93 | 1.673.766 |
Bilecik | 5.998.864 | 724.911 | 12.08 | 420.363 |
Bingöl | 765.472 | 79.532 | 10.39 | 16.943 |
Bitlis | 1.150.413 | 202.646 | 17.62 | 120.489 |
Bolu | 17.043.682 | 3.275.458 | 19.22 | 1.429.766 |
Burdur | 6.091.758 | 414.699 | 6.81 | 209.993 |
Bursa | 40.973.626 | 5.332.905 | 13.02 | 2.584.674 |
Çanakkale | 10.268.842 | 694.981 | 6.77 | 371.101 |
Çankırı | 3.139.625 | 270.534 | 8.62 | 145.043 |
Çorum | 12.007.893 | 529.485 | 4.41 | 291.938 |
Denizli | 21.621.715 | 818.642 | 3.79 | 424.366 |
Diyarbakır | 4.536.126 | 1.060.059 | 23.37 | 534.617 |
Edirne | 7.656.577 | 390.557 | 5.10 | 223.867 |
Elazığ | 4.562.920 | 811.487 | 17.78 | 456.461 |
Erzincan | 3.106.157 | 438.046 | 14.10 | 210.938 |
Erzurum | 6.274.941 | 563.031 | 8.97 | 297.656 |
Eskişehir | 14.333.408 | 4.025.756 | 28.09 | 2.244.248 |
Gaziantep | 12.001.313 | 1.729.922 | 14.41 | 971.775 |
Giresun | 4.576.617 | 343.337 | 7.50 | 185.348 |
Gümüşhane | 828.022 | 283.973 | 34.30 | 159.750 |
Hakkari | 350.440 | 47.864 | 13.66 | 22.967 |
Hatay | 15.428.070 | 1.816.297 | 11.77 | 1.013.880 |
Isparta | 7.332.126 | 873.456 | 11.91 | 448.903 |
İçel | 46.319.417 | 6.089.294 | 13.15 | 3.341.090 |
İstanbul | 260.857.407 | 16.432.018 | 6.30 | 9.383.351 |
İzmir | 75.896.965 | 7.420.923 | 9.78 | 3.872.412 |
Kars | 1.871.507 | 387.764 | 20.72 | 179.927 |
Kastamonu | 7.433.916 | 748.907 | 10.07 | 350.768 |
Kayseri | 20.165.294 | 1.682.144 | 8.34 | 856.572 |
Kırklareli | 8.165.056 | 2.133.322 | 26.13 | 1.203.054 |
Kırşehir | 4.142.922 | 334.904 | 8.08 | 187.792 |
Kocaeli | 21.135.131 | 2.653.465 | 12.55 | 1.440.697 |
Konya | 36.294.949 | 3.261.918 | 8.99 | 1.803.536 |
Kütahya | 11.093.090 | 724.470 | 6.53 | 337.133 |
Malatya | 5.384.942 | 723.532 | 13.44 | 315.818 |
Manisa | 24.833.358 | 2.719.163 | 10.95 | 1.156.326 |
K.Maraş | 7.236.287 | 1.147.042 | 15.85 | 618.890 |
Mardin | 2.150.153 | 1.007.079 | 46.84 | 478.066 |
Muğla | 24.428.613 | 2.165.612 | 8.87 | 1.035.169 |
Muş | 890.827 | 200.826 | 22.54 | 119.134 |
Nevşehir | 4.034.524 | 579.196 | 14.36 | 312.687 |
Niğde | 4.500.409 | 680.835 | 15.13 | 320.194 |
Ordu | 6.743.391 | 800.486 | 11.87 | 379.092 |
Rize | 3.670.471 | 157.197 | 4.28 | 88.507 |
Sakarya | 15.072.481 | 2.859.738 | 18.97 | 735.348 |
Samsun | 17.523.935 | 2.659.337 | 15.18 | 1.432.379 |
Siirt | 629.947 | 162.870 | 25.85 | 79.473 |
Sinop | 2.950.612 | 315.808 | 10.70 | 92.220 |
Sivas | 7.710.476 | 1.053.620 | 13.66 | 600.926 |
Tekirdağ | 16.604.010 | 4.256.292 | 25.63 | 2.449.192 |
Tokat | 5.648.157 | 1.771.117 | 31.36 | 774.763 |
Trabzon | 9.281.143 | 4.161.558 | 44.84 | 2.172.467 |
Tunceli | 561.567 | 47.562 | 8.47 | 20.135 |
Ş.Urfa | 7.600.225 | 1.006.791 | 13.25 | 661.079 |
Uşak | 5.562.201 | 599.960 | 10.79 | 329.669 |
Van | 4.447.023 | 913.246 | 20.54 | 526.695 |
Yozgat | 9.840.805 | 898.673 | 9.13 | 396.120 |
Zonguldak | 7.916.243 | 1.966.170 | 24.84 | 923.422 |
Aksaray | 6.844.222 | 750.221 | 10.96 | 336.988 |
Bayburt | 790.446 | 85.379 | 10.80 | 34.194 |
Karaman | 3.249.370 | 339.516 | 10.45 | 198.682 |
Kırıkkale | 4.369.315 | 372.754 | 8.53 | 269.698 |
Batman | 3.943.380 | 606.305 | 15.38 | 285.713 |
Şırnak | 431.222 | 3.134.548 | 726.90 | 1.627.973 |
Bartın | 3.063.686 | 169.351 | 5.53 | 99.208 |
Ardahan | 665.065 | 167.397 | 25.17 | 89.615 |
Iğdır | 602.272 | 57.403 | 9.53 | 28.945 |
Yalova | 4.014.425 | 855.679 | 21.32 | 363.727 |
Karabük | 2.188.255 | 220.323 | 10.07 | 115.300 |
Kilis | 639.387 | 83.970 | 13.13 | 45.898 |
Osmaniye | 4.716.619 | 380.196 | 8.06 | 192.171 |
Toplam | 1.164.419.492 | 129.479.418 | . | 67.387.173 |