Sıra "Gübre Operasyonu"nda mı?

Gübrede son bir yılda yaşanan yüzde 200'e varan fiyat artışlarının devam etmesini önlemek amacıyla ithalatın kolaylaştırılması yönündeki karar, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile gübre üreticilerini karşı karşıya getirdi.

Bakanlık tarafından düzenlenen "Türkiye Tarımında Gübre" konulu panelde, Gübre Üreticileri Derneği (GÜD) Başkanı Kemal Gencer ile Bakan Gökalp arasında, fiyatların artışı konusunda oldukça sert tartışmalar yaşandı.

GÜD Başkanı Gencer, gübrede hesapsız kazançlar, fahiş karlar olduğunu söyleyenleri "müfteri" olmakla suçlarken, Bakan Gökalp, Gencer'in "şov yaptığını" söyledi. Karşılıklı tartışmaların yoğun olarak yaşandığı panelde, Bakan Gökalp, "Bu gübrede köylülerin sırtından ne oyunlar dönmüş. 160 trilyon liralık gübre sübvansiyonunun nerede nasıl kaldığını biliyoruz. Belgeleri savcılığa vereceğiz. Yakında gazetelerde bu konuda da operasyonlar çıkacak" dedi.

Panelde konuşan GÜD Başkanı Gencer, "gübre üretiminde hesapsız, haksız kazanç, fahiş kar olduğu" iddialarının doğru olmadığını öne sürerken, bu iddiaları ispat edemeyenerin, "vasıfları ne olursa olsun müfteri" olacağını söyledi. Gencer, bu iddalarının doğruluğunu ispat edenlere ise istedikleri kadar gübre vermeye, istedikleri miktarda para ödemeye hazır olduğunu açıkladı.

"Gübrede bol kazanç olsaydı, et, süt, sucuk sektörüne giren büyük holdingler bu sektöre de girerdi" diyen Gencer, "Türkiye'de 3-4 milyon tonluk üretim olmasaydı, hiç kimse, cebinizde paranız bile olsa, kara kaşınız gözünüz, hitabetiniz için size istediğiniz miktarda, istediğiniz zamanda gübre vermez. Yerli üretim olmazsa gübrede rekabet olmaz"' diye konuştu.

Gübredeki fiyat artışının, doların değer kazanmasından, diğer maliyetlerin artmasından ve üretimdeki istikrarsızlıktan kaynaklandığını, Türkiye'de fiyatların da uluslararası hammadde fiyatlarına paralel seyrettiğini öne süren Gencer, kendilerinin sattığı fiyattan daha ucuza gübre ithal edilmesi halinde, kendilerinin, limanlarını ve torbalama tesislerini ücretsiz, dernek üyesi diğer firmaların ise maliyetine kullandıracağını açıkladı.

Türkiye'de, 3 yıl 10 aydır TL ve dolar bazında gübre fiyatlarının artmadığını da öne süren Gencer, üretimin artması halinde maliyetlerin düşeceğini belirterek, fiyatların düşmesi için, gübrede KDV muafiyetinin gerektiğini söyledi.

Tarım ve Köyişleri eski Bakanı Mahmut Erdir'in, "gübre sektörü montaj sanayi, gübrede liberalizasyon sakıncalı, fiyatları devlet ilan etsin" görüşlerine de tepki gösteren Gencer, "Erdir'in hiç gübre fabrikası görmediğini, gübre üretiminden haberi olmadığını, 1968'lerin ağzı ile konuştuğunu" savundu.

Bakan Gökalp'in tepkisi

Tarım ve Köyişleri Bakanı Gökalp, Gencer'in konuşmasına sert tepki göstererek, "Ben burada Anadolu köylüsünün feryadını dile getiriyorum. Siz kimseyi müfteri ilan edemezsiniz. Hiç bir bakan, milletvekili ve katılımcıya (1968'lerin ağzı ile konuşuyor) diyemezsiniz. Burası şov yeri değil" dedi.

Bakan'ın, bu kelimelerin kullanılmasını talihsizlik olarak nitelendirmesi ve kabul etmediğini belirtmesi üzerine Kemal Gencer, "Kabul etmiyorsanız çağırmasaydınız" diye yanıt verdi.

Ağustos ayları itibariyle son bir yılda ürenin fiyatının yüzde 248, amonyum nitratın fiyatının yüzde 221, taban gübresinin fiyatının yüzde 123 arttığına dikkati çeken Bakan Gökalp, ithal girdi kullanan diğer sektörlerde bu derece yüksek fiyat artışları olmadığını vurgulayarak, şöyle konuştu:

"Gübre kararnamesini nerelerde nasıl hazırlandığını, kimin ışıklarının sabaha kadar yandığını biliyorum. Yazdığınız metni gelin benimle görüşün. Sizin adınıza kimin geldiğini ve pazarlık yaptığını biliyorum. Yolsuzluk ve hırsızlık devri, 57. hükümet ile birlikte kapandı. 160 trilyon liralık gübre sübvansiyonunun nerede nasıl kaldığını biliyoruz. Bunları savcılığa teslim edeceğim. Yakında bu konu, diğer operasyonlar gibi, mahkemelere ve gazetelere yansıyacak."

Tartışma sırasında bazı gübre fabrikalarının temsilcileri, uluslararası piyasalarda gübre fiyatlarının artışına iişkin slaytlar göstermeye çalışırken, Bakan Gökalp, "Keşke bu işten anlamasaydım, hukuk profesörü olsaydım. Bu gübrede köylünün sırtından ne oyunlar dönmüş" diye tepki gösterdi.

Üreticilerden tüketicilere tehdit

Bakan Gökalp'in "Gübrede fiyat artışlarını içinize sindirebiliyor musunuz" sorusuna, GÜD Başkanı Gencer, "sindiremiyoruz, ama bizi ithalat yönlendiriyor" diye yanıt verdi.

Bu tartışmalar sırasında salondaki izleyicilerin Bakan Gökap'i alkışlaması üzerine Gencer, "Tarım kredi mensupları şimdi bakanı alkışlıyorlar ama bir ay sonra ihaleleri var, bakalım o zaman ne olacak" diye konuştu.

Tarım Kredi Kooperatifleri'nden bir yetkili, bunun bir tehdit olup olmadığını sorunca, Gencer, önceki yıllarda bu tür fiyat tartışmalar nedeniyle yerli üreticilerin ihaleye girmemesi yüzünden ihalede fiyatların, 129 dolardan 160 dolara çıktığını hatırlatarak, o dönemin bakanı Necmettin Cevheri'nin ısrarı üzerine tekrar ihale açıldığını ve buna girdiklerini anlattı.

Bakan Gökalp, gübredeki fiyat artışı konusunun Rekabet Kurumu'na da intikal ettiğini açıklarken, çiftçinin ucuz ve kaliteli gübre edinebilmesi çin ithalat şartlarını kolaylaştıracaklarını, dünyanın her yerinden, depolar dolana kadar gübre ithal edeceklerini söyledi.

Cebimdeki gübreyi kim aldı?

Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Cumali Doğru da, panelde yaşanan tartışmanın fiyatların neden arttığını açıklığa kavuşturmadığını belirterek, "Ben geçen yıl sattığım 1 kg buğday ile 1 kg 700 gram gübre alıyordum. Bu yıl 625 gram alıyorum. Cebimdeki 1 kg 75 gram gübreyi kim aldı? Dünyadaki hiç bir şeyi fiyatı yüzde 250 artmadı, dolar bu kadar artmadı. Biz bunları artık yemiyoruz" dedi.

Gazeteci Osman Arolat'ın yönettiği panelde, Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı İbrahim Yetkin ile Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gürol Ergin de, gübrede özelleştirme yapılırken tekelleşmenin önlenmesini, ithalat yerine yerli üretimin desteklenmesini istediler.