‘Sipariş kadınlardan’
Güncelleme Tarihi:
Bu hafta ‘İşin Peşinde’ köşesi için mutfak dolabı, kapı, masa ve gardırop yapan bir imalathaneye girdik. Pandemi döneminde neredeyse nefes almadan çalıştıklarını belirten marangoz ustaları, “Bu süreçte sadece kadınlar için çalıştık diyebiliriz. Siparişlerin yüzde 90’ında kadınlarla iletişim kuruyoruz. Salgından sonra evlere verilen özen arttı” diyor. Piyasada hazır ürünler ucuz olsa da el işçiliği hâlâ yüksek kalitesiyle talep görüyor ancak bir mutfak dolabını yapmak için 4-5 usta günlerce uğraşıyor. Dolap önce imalathanede üretilip hazırlanıyor; sonra eve gönderiliyor. Mobilya yenileme sıklığı ise 20 yıldan 5 yıla kadar düşmüş durumda.
SALGININ başlaması ile beraber evde geçirilen vaktin artması tüketicilerin yaşam ortamlarına daha fazla ilgi göstermesine neden oldu. Salgının ilk günlerinde başlayan bu alışkanlık sürecin devamında da etkili şekilde devam etti. Kimi tüketici e-ticaretten boya, vernik ve zımpara gibi malzemeler alıp kendisi tadilata girişti kimisi de bir usta bulup mutfağını, banyosunu, salonunu yeniledi. Bu süreçte çoğu sektör büyük bir durgunluğun içine girse de marangozlar kendileri için durumun tam tersi olduğunu hatta nefes almadan çalıştıklarını belirtiyor.
İYİ İLETİŞİM ŞART
Her hafta farklı bir mesleği yakından incelediğimiz İşin Peşinde köşesi için bu hafta marangoz ustalarının imalathanesine girdik. Bu imalathanede çok sayıda usta çalışıyor. İşleri, kesmeci, boyacı, kapıcı, taşımacı ve bütün işlere koşturan diğer elamanlar kendi arasında paylaşıyor. Usta Seyhan Özçetin, pandemi döneminde gelen siparişlerin yüzde 90’ının kadınlar tarafından verildiğini, sipariş anında iyi bir iletişim kurulursa ve işin kaliteli olacağı anlatılırsa kadınların mutlaka siparişi onayladığını belirterek şunları söylüyor:
‘KOMŞUDAN GÖRÜP AYNISINI İSTİYOR’
“Son zamanlarda kadınlar mobilya ve dolaplar konusunda daha önce olmadığı kadar titiz davranıyor. Çoğu zaman sosyal medyadaki dekorasyon ve ev yenileme videolarından gördüklerini kendi evleri için istiyorlar. Kimi zaman da komşusunda olanın aynısını kendisi için sipariş veriyorlar. Bazıları çok acayip tasarım istekleri ile geliyor. Biz de bu taleplere olabildiğince cevap vermeye çalışıyoruz.”
TAŞIMAK ÇOK ZORLUYOR
Günlük mesai rutini ise bu iş için zorlayıcı. Zira alınan siparişleri hazırlamak için çok sayıda malzeme ince ölçümlerle kesilip birleştiriliyor. Daha sonra ortaya çıkan mutfak dolabı tekrar parçalara ayrılıp kurulum için eve götürülüyor. Müşterinin evindeki eski dolap sökülüp yeni dolaplar yerine takılıyor. Her bir aşamada büyük bir beden gücü harcanıyor. Ustaları en fazla bu malzemeleri taşımak zorluyor.
TESTEREYE DİKKAT
Bugün ustamızla beraber bir mutfak dolabı yapıyoruz. Önce büyük plakaları yerden alıp tezgâhın üzerine koyuyoruz. Kesme işi dikkat istiyor. Daha önce birçok usta bu hızla dönen testereye elini kaptırmış. O yüzden verilen ölçülere göre plakaları yavaşça kesiyoruz. Kesilen parçalara kenarlıklar çekildikten sonra uygun parçaları bularak çekmece kısımlarını matkap yardımı ile birbirine monte ediyoruz.
‘ÖLÇÜYE GÖRE TAKMAN LAZIM’
El işçiliği sırasında ustaları en çok zorlayan bölüm oyma kısımlar. Burada hem ciddi bir işçilik hem de yetenek gerekiyor. Bunların dışında, ustam beni, parçaların küçük bir hata payı olmadan montajlanması konusunda uyarıyor. Yoksa burdaki hesap evdeki dolaba uymayabilir ve imalathaneye dönüp bu parçanın tekrardan yapılması gerekebilir. Ayrıca parçalarda çizik olması durumunda müşteri büyük problemler çıkarabiliyormuş. Parçaları taşırken bunu dikkate alarak taşımak lazım.
NE KADAR KAZANIYORLAR?
Marangoz ustaları ortama 5 bin lira aylık net kazanca sahip. Boya ustaları diğer ustalara göre daha az bulunduğundan bu ücret onlarda 6 bin liraya kadar çıkabiliyor.
MALİYETLER YÜKSELİYOR
SON dönemde gıdadan tekstile, iletişimden ulaşıma kadar her alanda uygulanan yüksek zamlar vatandaşı oldukça zorluyor. Fiyatların yükselişinde üretim planlamasındaki problemler, enerji maliyetleri, kurdaki yükseliş ve dünyada büyük bir sorun oluşturan hammadde fiyatları başı çekiyor. Marangoz ustaları da son 6 ayda kullandıkları malzemelere yüzde 100’e varan zamlar geldiğini hatta bazı ürünlerin parasıyla bile bulunamadığını söylüyor.
USTA SIKINTISI VAR
SEKTÖRDE bir usta sıkıntısı olduğunu söyleyen ustalara göre yeni nesil beden gücü gerektiren mesleklere pek olumlu yaklaşmıyor. Kalifiye çalışan yetişmediğini belirten ustalar bir eleman için aylarca beklediklerini aktarıyor.
20 YILDAN 5 YILA DÜŞTÜ
Ustalara göre eskiden 20 yıl olan mutfakların yenilenme zamanı artık 5 yıla hatta 3 yıla kadar düşmüş durumda. Son yıllarda yenilemeye gittikleri mutfak dolabı ve mobilyaları sökmeye kıyamadıklarını aktaran ustalara göre burada hazır mobilya pazarının hızlı büyümesin de payı var. Ustalar hazır mobilyaların dayanıklılığın da el işçiliğine göre daha az olduğunu söylüyor.
YÜZDE 10’A DÜŞTÜ
MALİYETLERİN çok hızlı arttığını söyleyen ustalar, “6 ay önce 65 liradan aldığımız kasa yüzü 137 liraya, 40 liraya aldığımız 4 milimetrelik parça 120 liraya çıktı. 1600 lira olan köknar ağacının metreküpü 3 bin 600 lira oldu. Müşteriye yansıtmadık ama kâr marjımız yüzde 50’den yüzde 10’lara düştü” diyor.