Åžimdi de Köytür uçurumun kenarında

Ekonomik krizle birlikte darboÄŸaza giren tavukçuluk sektöründe, pazarın en büyüklerinden Köytür'de de üretim tehlikeye girdi. Ekonomik kriz sonrası 11 tesisinden 5'ini kapatan ve binden fazla işçi çıkartan Köytür, ABD'den alacağı kredi için Ziraat ve Halk Bankası'ndan 11 milyon dolarlık teminatı alamazsa, Mudurnu gibi krize kurban gidecek. YaÅŸanan krizle birlikte nakit darboÄŸazına giren, üretimini küçültüp, işçi sayısını azaltan Köytür de kapanma tahlikesiyle karşı karşıya. Tesislerini kapama ve 2 bin 200 çalışanının da iÅŸine son verme riski taşıyan Köytür'ün sorunlarını aÅŸabilmesinin tek yolu kısa bir süre içinde ek nakit giriÅŸi saÄŸlamak. ABD'den bulunan kredi için gereken 11 milyon dolarlık teminatın Ziraat ve Halk Bankası tarafından onaylanmayışı Köytür'ü, Mudurnu gibi bir sona hızla yaklaÅŸtırmakta. Köytür sıkıntılarını aÅŸabilmek için ABD Hükümeti'nin soya fasulyesi, soya küspesi ve benzeri hammaddelerin tedariki için finanse ettiÄŸi GSM denilen kredilerden yararlanmak için baÅŸvurdu. Bu baÅŸvurusuna olumlu yanıt alan Köytür, gereken teminat için Ziraat Bankası ve Halk Bankası ile görüşmelere baÅŸlandı. Temmuz ayında baÅŸlayan görüşmelerle birlikte, bankaların talep ettiÄŸi ÅŸartlar yerine getirildi. Ä°lk etapta Ziraat ve Halk Bankası'nın istediÄŸi güvence-ipotek sorunu çözüldü. Ardından ‘‘satıcılarla anlaşın’’ denildi, Köytür vadesi gelmiÅŸ ve gelmemiÅŸ borçları için yeni bir ödeme planını satıcılardan yazılı olarak alıp bankalara ibraz etti. ‘‘Kısa vadeli ticari banka kredilerinizi uzatın’’ talebi üzerine Köytür, 10 Eylül 2001 itibariyle iki büyük alacaklı banka olan Denizbank ve ABN Ambro Bank ile borcunu dövize endeksli kredi ÅŸeklinde 2003'e kadar erteletti.Ziraat ve Halk Bankası bu kez ‘‘ek nakit kaynak’’ ÅŸartı istedi ve bunun üzerine Köytür Denizbank ile 5 milyon dolarlık 3 yıl vadeli dövize endeksli yeni bir kredi anlaÅŸması yaptı. Ayrıca yurtdışındaki ortaklarından Danimarka Kalkınma Bankası (IFU) ve Hollanda Kalkınma Bankası (FMO) ile Ä°sviçre Kalkınma TeÅŸkilatı'ndan (SDC) 2'ÅŸer milyon dolarlık yeni kaynak saÄŸlanmasını taahhüt etti.Köytür'ün anlaÅŸma saÄŸladığı bütün tarafların tek ÅŸartı ise, GSM kredisinin onaylanması, en azından birinci parti sevkiyatın akreditifinin açılması. Yani GSM kredisini alamazsa Köytür, bu nakit kaynakların hiçbirinden yararlanamayacak.Yerine getirilen bu ÅŸartlardan ve iki ay süren görüşmelerin ardından Ziraat Bankası ve Halk Bankası, Köytür ile prensipte anlaÅŸtı. Buna göre, Halk Bankası'ndan 7.2 milyon dolar, Ziraat Bankası'ndan da 4.8 milyon GSM kredisi için teminat verilmesinde mutabakata varıldı. Ancak anlaÅŸma sonuçlanamadı. Bu konuda yapılan deÄŸerlendirme ise şöyle: ‘‘Artan teftiÅŸler nedeniyle yöneticiler tedirgin. Çünkü herhangi bir kredi veya teminatı onayladıkları takdirde banka yönetim kurulu üyeleri ÅŸahsen sorumlu tutulacakları endiÅŸesiyle bugünlerde hiçbir yeni kredi talebini karara baÄŸlamamakta. Bu durumdan ise Köytür gibi pekçok ÅŸirket etkilenmekte.’’Her türlü çabayı harcıyoruzKÖYTÃœR Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Altan Ãœnver, ciddi bir darboÄŸazın içinde olduklarını anlattı. Ãœnver, ekonomik kriz öncesi 11 iÅŸletmede yılda 100 bin tonun üzerinde tavuk eti üretildiÄŸini, 3 bin 200 kiÅŸi çalıştırıldığını söyledi. Ancak ekonomik kriz sonucunda 5 tesisi kapatmak ve binden fazla işçiyi de çıkartmak zorunda kaldıklarını belirten Ãœnver, krizin etkilerini şöyle özetledi: ‘‘Kısa vadeli ticari banka kredilerimizin yıllık toplam faiz tutarı 1999 yılında 371 bin dolarken, bu rakam 2000 sonunda 9 milyon dolara yükseldi. Kasım sonrası yüksek faizler ve ÅŸubat sonrası dövizli ödemelerde ciddi bir likidite sorunu baÅŸladı. Nakit darlığı nedeniyle Nisan 2001'den itibaren ithal yem hammaddelerinden soya fasulyesi, soya küspesi ve soya yağı tedarikindeki ciddi sorunlarla üretim aksamaya baÅŸladı. Köytür'de 2000 yılının son çeyreÄŸinde haftada 1.6 milyon adet civciv giriÅŸi yapılırken, haziran başından itibaren 1.1 milyon adede indi.’’Bu sorunlar karşısında küçülme yolunu seçtiklerini dile getiren Ãœnver, 3 trilyon liralık iki sabit kıymeti de sattıklarını belirtti. Ãœnver, ‘‘Yeni kaynak saÄŸlayamazsak, çok kısa sürede üretimi tamamen durdurma, tesisleri kapatma ve kalan çalışanlarımızın da iÅŸine son verme riski ile karşı karşıyayız’’ diye konuÅŸtu.Kaynak bulunursa üretim sürecekHalen 2 bin 200 kiÅŸinin çalıştığı Köytür, canlı piliç üretimini yaklaşık 3 bin sözleÅŸmeli üretici ile yapıyor, bin kadar kiÅŸiye de nakliye ve satış gibi alanlarda istihdam saÄŸlıyor. Sektördeki payı yüzde 18'lerde seyreden Köytür, 2000 yılında 104 bin 374 ton piliç eti üretip, 178 milyon dolarlık ciro gerçekleÅŸtirirken, bu yıl üretimin 85 bin ton civarında kalması bekleniyor. Ancak sıkıntıların aşılması halinde 2002 yılı için, 108 bin ton pilicin üretilip satılması ve 140 milyon dolarlık ciroya ulaşılması planları yapılıyor. Â