Silahlar susarsa herkes kazanacak

ÇOK değil yaklaşık bir yıl önce Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, teröre giden paranın 400 milyar doları bulduğuna dikkat çekmişti. Bakan Çelik’e göre 400 milyar dolar olan maliyet bazı kaynaklara göre 300 milyar dolar düzeyinde. Rakamlar farklılık gösterse de şu bir gerçek ki terörün asıl ekonomik maliyeti telaffuz edilen bu rakamların çok ötesinde. Çünkü terörün cebe girmeyen maliyetinin cepten çıkan maliyetten daha büyük olduğu belirtiliyor. Hükümetin başlattığı çözüm süreci devam ederken, terörün bölgeye ve Türkiye’ye yarattığı zarar da yine gündemde. Yeni süreçle birlikte “terör biterse...” umuduyla çıkılan yolda, bölge için harcanan güvenlik parasının yatırıma, istihdama yönelmesiyle ortaya çıkacak katma değere vurgu yapılıyor.

Seta Vakfı’nın Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Hüseyin Yayman’la ortak hazırladığı “Türkiye’nin Kürt Sorunu Hafızası Raporu’na göre de 1984 yılından bu yana terörle mücadeleye ayrılan kaynağın 300 milyar dolar olduğu belirtiliyor. Söz konusu bu parayla 15 bin adet 24 derslikli okul, 900 adet 400 yataklı tam teşekküllü eğitim ve araştırma hastanesi, 150 adet boğaz köprüsü, 120 adet Atatürk barajı yapılabilirdi.Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan da teşvik sisteminin çözüm süreciyle birlikte emek yoğun sektörlerde bölgeyi üretim üssü haline getireceğini belirtiyor.

Prangalar kopacak

EKONOMİ Bakanı Zafer Çağlayan “Yeni yatırımlar bölgede üretimin, istihdamın ve ihracatın artması, bölge insanımızın refahının yükselmesi, zenginleşmesi demektir. Bugüne kadar terörden çeken Doğu ve Güneydoğu’da verilen yatırım teşvik belgelerinde yaşanan gelişmeler de altıncı bölgenin gelişmesi, zenginleşmesi, kalkınması ve işsizlik sorununun çözümünün müjdecisidir. Türkiye ekonomisi ayağındaki büyük bir prangadan kurtulacaktır”
dedi.

Göç vermez bölge göç alır

KALKINMA Bakanı Cevdet Yılmaz “Bu bölgeye kamu yatırımlarından daha fazla özel sektör yatırımları gelecektir. Göç hızının tersine döneceğini, buranın göç alacağını tahmin ediyorum. Teröre ve bölge ülkelerindeki gelişmelere rağmen yüksek rakamları yakaladık. Burası dinamik bir bölge.  Adıyaman, Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman, Mardin gibi şehirlerde yatırımcılar arsa kuyruğuna girdi. Çok sayıda yatırımcı var, özellikle OSB’lerden talep var. Güneydoğu artık eski Güneydoğu değil. Sekiz ilin ihracatı geçen yıl 8 milyar doları aştı. 10 yıl önce
700 milyon değildi. ”

Savunma bütçesi azalır

ÇÖZÜM süreciyle birlikte 2013 yılında bütçeden 20 milyar liralık pay alan savunma harcamalarının da azalacağı belirtiliyor. Çevre ülkelerde yaşanan siyasi gelişmeler ve terör olaylarının 18 milyar lira olan savunma bütçesini 20 milyar liraya çıkardığını kaydeden bir savunma uzmanı, “Terörden dolayı bölgede görev yapan askere, polise ekstra paralar ödeniyor. OHAL döneminde yapılan harcamalar daha da yüksekti. Kuzey Irak’a operasyonun maliyeti de bir seferde 30-40 milyon doları buluyor. 1990’lı yıllardan sonra maliyet daha çok yükseldi” bilgisini verdi.

Üç katlık potansiyel

BİR bir ekonomi yetkilisi de “Terörün görünen maliyetinden çok görünmeyen maliyeti var. Üretim yapılmıyor, istihdam sıfır denecek kadar az. Bölgede hiçbir şekilde katma değer yaratılmıyor. Diyarbakır, Mardin, Şırnak, Tunceli bugünkü durumunun üç katı kadar potansiyel yaratabilirdi. Güvenlik harcamasından çok o bölgenin Türkiye’ye yapamadığı katkıyı bir hesaplayın. Potansiyeli kullanamamaktan dolayı rakamsal boyut çok daha büyük” görüşünü savunuyor.

İş dünyası ne diyor?

Zarar çok büyük

GÜNEYDOĞU Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı Şahismail Bedirhanoğlu da çözüm süreciyle birlikte gelecek yatırımın yüzde 30’lar seviyesinde olan işsizliği yüzde 10’lara düşüreceğini söyledi. “Bölge Ortadoğu’nun gıda deposu olabilir” diyen Bedirhanoğlu, şöyle konuştu: “Teröre bugüne kadar 150 milyar dolar para harcandığı söyleniyor. Bunun diğer maliyetlerle birlikte 300 milyar dolara ulaştığı ifade ediliyor. Bu devasa rakamdan öte yaklaşık 50 bin canın yitirilmesine neden olmuş. Terör yüzünden bölgeler arası gelişmişlik makası açılmış, kamu yatırımı azalmış özel sektör hiç gelmez olmuş. Güvenlikle ilgili sıkıntının olduğu yere yatırımın gelmesi beklenemez. Tüm Türkiye’nin ekilebilir toprak ortalaması yüzde 25, ama Diyarbakır’da bu yüzde 52.”

Asıl maliyete bakın

TÜRKİYE Genç İşadamları (TÜGİAD) Başkanı Ali Yücelen de terörün askeri maliyetinden çok diğer maliyetlerine bakılması gerektiğini söyledi. “Milyar dolarlık kayıp var ama asıl mesele yıllarca yapılmayan yatırım, engellenen istihdam ve yaratılamayan katma değerin maliyetidir” diyen Yücelen şunları söyledi: “Bölgedeki insanımız terör belası nedeniyle ekonomik büyümenin nimetlerinden faydalanmak konusunda biçare kaldılar. Huzur sağlanırsa bunun ülkemiz ekonomisine de katkısı büyük olur. Daha rahat yatırım yapılacak mallar daha rahat gelip gidecektir. Daha da önemlisi Türkiye’nin sınır ticareti kayıt içinde ve daha düzenli olacaktır. Yıllardır faydalanamadığı sınır kentlerinin avantajlarından sonuna kadar faydalanacaktır. Yatırım ortamını pozitif açıdan etkileyeceği konusunda hiçbir şüphemiz yok..”

Türkiye Genç İş Adamları Konfederasyonu (TÜGİK) Genel Başkanı Erkan Güral
* Herkesin merakla beklediği gündü. Buraya kolay gelinmedi. Ekonomik anlamda, bölge 6’ıncı teşvik bölgesinde. Ancak en büyük teşvik, huzurdur, can ve mal güvenliğidir, barıştır. Esasında 21 Mart ülkenin teşviğidir. Belki klasik bir deyim ama bölge ekonomik olarak uçacak.

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Cem Negrin 
*  Birlik olarak bir şekilde son 15 yıldır en doğu ve güneydoğudaki iller hariç o bölgedeki kentlerin gelişimine destek verdik. Şu anda 5’inci ve 6’ıncı bölgedeki teşvikler açıldı. Bu yıl içinde olumlu gelişmeler olması durumunda gelecek sene bölgeye çok ciddi yatırımların gideceğini düşünüyoruz.

Türkiye Esnafve Sanatkarlar Konfederasyonu Başkanı Bendevi Palandöken 
*  Süreç çok önemli. Sürecin başlaması ve iyi gitmesi ekonomiyi canlandırabilir. Teröre giden para azalır. İstikrar olursa büyüme de hızlanır. Yatırımcılar güvenli yatırım yapar. Halk güvenle dükkanlara girer.

İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi
* Türkiye son yıllarda, ekonomi ile ilgili birçok problemini çözdü. En büyük tehlike bu yaşanan gerilim. Bunun ortadan kalkması ile Türkiye açısından çok ciddi kazanılmalar elde edilir.�

İstanbul İhracatçı Birlikleri Başkanı Zekeriya Mete
*  Yaşanan bu süreci ve hükümetin attığı adımları destekliyoruz. O bölgeye öncelikle batıda yaşamakta olan yörenin insanı çekilmeli. Batıda bulunan bu kişiler
kendi yöre halkının daha iyi anlar. Ayrıca şu anda yaşanan süreç çok hassas. Vücut dili bile çok önemli. O nedenle çok dikkatli olunmalı.

Şırnak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Osman Geliş 
*  Bölgeye huzur ortamının gelmesi sadece burası için değil tüm Türkiye için çok önemli. Biz bu süreçte emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz. Torunlarımıza dahi bu sorunu çözenlere minnettar olmalarını vasiyet edeceğiz. Bölgeye barış ortamının hakim olması yatırımları da çok büyük ölçüde artıracak.