Sigortasız şoför, trafik cezasından bulunacak

SGK verilerine göre, Türkiye'de 2002 yılında yüzde 52,1 olan kayıt dışı istihdam oranı, 2012 Ağustos ayı itibarıyla yüzde 40,1'e düştü. 2012'de kayıtdışı çalışan oranında geçen yıla göre yüzde 4'lük azalma yaşandı. 2010'da 16 milyon olan SGK'lı çalışan sayısı bu yıl 18 milyona yükseldi. Son verilere göre, tarım sektöründe yüzde 85'ler civarında olan kayıtdışı istihdam oranı, sanayi sektöründe yüzde 30, hizmet sektöründe ise yüzde 25.

2008 yılından itibaren kurumlar arasında veri paylaşımına dayalı çapraz kontroller sonucunda yaklaşık bir milyon 37 bin 631 kişi ve 50 bin 94 iş yerinin tescilsiz tespit edildi. Denetim sonuçları dahil edildiğinde bir milyon 199 bin 481 kişinin kayıtdışı çalıştığı ve 82 bin 914 işyerinin ise tescilsiz olduğu belirlendi. Kamu denetim elemanlarınca düzenlenen tutanaklara istinaden de 2008-2012 döneminde 19 bin 243 çalışan, bin 411 iş yeri ve bin 449 emeklinin tescilsiz olduğu tespit edildi.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi ALO 170, Mayıs 2008-Ekim 2012 tarihleri arasında gelen şikayetlerden 47 bin 414 kişinin kayıt dışı çalıştığı ve 4 bin 855 iş yerinin tescilsiz olduğu tespit edildi.

Sosyal güvenlik, tiyatro sahnesinde ve yarışma programlarında

SGK ile Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü arasında imzalanan protokole göre, Devlet Tiyatroları'nın oyunlarında sosyal güvenilik ile sigortalı çalışmanın önemine işaret edilecek. Şehirlerarası yolcu taşımacılığında faaliyet gösteren bin 700 otobüste koltuk arkalarında yer alan ekranlarda, sosyal güvenlikle ilgili tanıtım filmi ve afişleri yayınlandı. Askerlik görevini yerine getiren kişilere sosyal güvenlik konusunda eğitim verildi. Kayıtdışı istihdamla ilgili hazırlanan tanıtıcı reklam filmi, THY'nin uçaklarında gösterildi.

Televizyonlarda yayınlanan yarışma programlarında yarışmacılara yöneltilmek üzere sosyal güvenlik bilinciyle ilgili hazırlanan 19 soru, 5 yarışma programına gönderildi. Öte yandan, dizi yapım şirketlerine ve senaristlere dizi içerklerinde sosyal güvenlik bilinci ve kayıtdışı istihdamın önlenmesi konularına yer verilmesi için talepte bulunuldu.

Yoklama fişleri ile işyeri durum tespit tutanakları birleştiriliyor

Mevcut durumda, Gelir İdaresi Başkanlığı, işyerlerinin yürüttüğü faaliyetler ve elde etmiş oldukları kazançları yönünden vergi kanunlarında belirtilen yükümlülükleri yerine getirip getirmediklerini kontrol etmek amacıyla yoklama yapıyor. Vergi dairesi müdürleri, yoklama memurları, maliye müfettişleri ve gelirler kontrolörleri tarafından yapılan bu yoklamaların sonuçları için tutanak niteliğinde olan iki nüsha “yoklama fişi” düzenleniyor. Öte yandan, Sosyal Güvenlik Denetmenleri, sigortasız işçi çalıştıran işyerlerinin tespiti durumunda “işyeri durum tespit tutanağı” tutuluyor.
SGK ile Maliye Bakanlığı'nın denetimlerine daha etkin kılmak adına yoklama fişleri ile işyeri durum tespit tutanaklarının birleştirilmesine yönelik çalışmalarda sona gelindi. Çalışma tamamlanınca Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından binlerce işyerinde yapılan tespitler, SGK ile paylaşılacak ve kayıtdışı faaliyette bulunan iş yerleri belirlenecek.

Ayrıca, dijital ortamda işyeri ve sektör analizlerine esas teşkil edecek bilgilerin yer alacağı işyeri elektronik denetim defteri ile işyerleri elektronik sicil merkezi oluşturulmasına yönelik çalışmalar tamamlandı ve denetim elemanları için kullanıcı şifreleri hazırlanarak sistemin testi devam ediyor.

İş yerlerinin tamamı kayıt altına alınacak

TÜİK Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak, kayıtdışı işyerleri tespit edilecek. Proje tamamlandığında TÜİK Coğrafi Bilgi Sistemleri'ndeki doğalgaz, su, elektrik aboneliği olan iş yerlerine ait veriler, SGK kayıtları ile karşılaştırılacak ve iş yerlerinin tamamı kayıt altına alınacak. Projenin 2013 başında tamamlanması öngörülüyor.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile de işbirliği

SGK, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile de işbirliği protokolü imzaladı. Protokole göre, Bakanlığın yaptığı yol denetimlerinde, denetime tabi tutulan ticari araç bilgileri, elektronik ortamda SGK'ya aktarılacak. SGK, kendi kayıtları ile karşılaştırarak, söz konusu araçların sahipleri ve şoförlerinin sigortalılıklarını kontrol edilecek. Çalışmalarda sona gelen SGK, projeyi 2013 yılında hayata geçirmeyi amaçlıyor.
SGK, Emniyet Genel Müdürlüğü ile de 2013 yılında protokol imzalamaya hazırlanıyor. Buna göre, Emniyet Genel Müdürlüğü, yaptığı kontrol ve denetimlerde adlarına trafik cezası kesilen ticari araç sahipleri ve şoförlerinin bilgilerini SGK'ya gönderecek. SGK, Emniyet Genel Müdürlüğü'nden gelen bilgiler ile kendi kayıtlarını karşılaştırarak, ticari araç sahipleri ile şoförlerinin kayıtdışı çalışıp çalışmadığını kontrol edecek.

Sigortasız işçi çalıştıran kamu ihalesine giremeyecek

Kamu İhale Kanunu'nda kayıtdışı istihdamla mücadele amacıyla kayıtdışı işçi çalıştırdığı saptanan işverenin kamu ihalelerine belli bir süre giremeyeceğine dair değişiklik yapılması için KİK ve Maliye Bakanlığı ile ortak çalışma da devam ediyor. Çalışmanın 2013 yılında tamamlanması öngörülüyor.