Sigarada vergi savaşı

Sigaradan alınan özel tüketim vergisiyle (ÖTV) ilgili tartışmalar bitmiyor. Maliye'nin ÖTV oranlarında yaptığı son düzenlemenin ardından, sigara firmalarının Türk tütünü oranı ile oynayarak vergi yükünü değiştirmesi, vergi tartışmasını yeniden başlattı.Maliye Bakanlığı ile sigara firmaları arasındaki ilk anlaşmazlık, nispi özel tüketim vergisine tabi olan sigaradan, bu yılın Şubat ayında çıkarılan bir kararname ile ayrıca maktu ÖTV alınması kararı ile ortaya çıktı.Bu düzenlemeyle öngörülen 2 katrilyon liralık gelir hedefine ulaşılabilmesi için de, sigara firmalarının ürünlerine yüzde 12 dolayında zam yapması gerektiği bildirildi.O dönem Gelir İdaresinin de ısrarı sonucu satış fiyatlarını bir miktar arttıran firmalar, yaz aylarında yeni bir fiyat artışı beklenirken, tam tersi bir kararla fiyat indirimine gittiler. Bu ise Maliye Bakanlığı ile sigara üreticilerini yeniden karşı karşıya getirdi.Taraflar arasında yapılan görüşmelerde bir uzlaşmaya varılamaması üzerine bu defa hükümet, 29 Ağustos 2004 tarihinde yeni bir ÖTV düzenlemesi yaptı. Bu düzenlemede, sigara üzerindeki nispi ÖTV düşürülürken, maktu ÖTV, sigara içindeki şark tipi tütün oranına göre 3 ayrı kategori belirlenerek yükseltildi.Sigara üzerindeki ÖTV yükünü oldukça yükselten bu karar sonrası, üretici firmalar ürünlerine yüzde 27'ye varan oranlarda zam yapmak zorunda kaldı. TÜTÜN ORANLARI DEĞİŞİYORAncak yeni vergileme sistemini de beğenmeyen üretici firmalar, yüksek vergiden kaçınmak için yeni arayışlara yöneldi. Bunun ilk sonucu da, şark tipi tütün oranlarında değişiklik olarak ortaya çıktı.Üretici firmalar, yüksek ÖTV'den kaçmak için, mevcut ürünlerdeki şark tipi tütün oranını artırarak, bir alt vergi dilimine geçmeye başladı. Aynı şekilde, şark tipi tütün ağırlıklı yeni markalar da piyasaya sürüldü ve bu şekilde daha düşük ÖTV ödeme yolu tercih edildi.Philip Morris'in piyasaya sunduğu “Türkü” sigarasını, Tekel'in ”Bahar” adlı ürünü takip etti. JTI, mevcut sigaralarından Monte Carlo ve More'da kullandığı şark tipi tütün oranını artırarak, vergide bir alt gruba geçti. Aynı firma, Anadolu adlı yeni bir markayı tiryakilerin içimine sundu.Piyasanın TEKEL'in ardından ikinci büyük oyuncusu olan Philip Morris ise Lark ve Muratti'nin içindeki şark tipi tütün oranını artırarak, ÖTV yükünü azalttı ve fiyatlarda indirime gitti. Bu firma, şark tipi tütün ağırlıklı Bond Street sigarasını da piyasaya sürdü.Fiyat indirimini ilk başlatan firma olan British American Tobacco (BAT) ise Viceroy markalı sigarasındaki şark tipi tütün oranını artırarak, vergide bir alt dilime indi. Böylece, devlete de daha az ÖTV ödemeye başladı.Sektör yetkilileri, halen uygulamada olan ÖTV düzenlemeleri sırasında, özelleştirme kapsamında bulunan ve şark tipi tütünü en fazla kullanan kuruluş olan TEKEL'in piyasa fiyatının artırılması ile devletin maksimum vergi gelirini sağlamasının amaçlandığına dikkat çekerek, ancak üretici firmalar açısından bunun sürdürülebilir bir politika olmadığı ifade ediyor.Sektör yetkilileri, bu yapının TEKEL'in değerini artırmaktan çok, kuruluşun hakim olduğu şark tipi tütün ile üretilen yeni sigaraların piyasaya sunulması sonucunu yarattığını, devletin vergi gelirlerini düşürdüğünü savunuyor. Üretici firmaların, bu konudaki görüş ve isteklerini, rapor halinde Gelirler Genel Müdürlüğü'ne sunduğu da belirtiliyor.MALİYE İZLEMEDEBu arada Maliye Bakanlığı, sigara üreticisi firmaların gerek mevcut ürünlerindeki şark tipi tütün oranlarını arttırarak gerekse şark tipi tütün ağırlıklı yeni ürünler piyasaya sürerek ÖTV tutarlarını düşürmeleri olayını izlemeye aldı.Şu aşamada olayın vergi gelirleri hedefinde büyük sapmalar meydana getirmeyeceğini, ancak uygulamanın yaygınlaşması halinde bunu sıkıntı yaratacağını kaydeden bir üst düzey yetkili, “şu an piyasayı izliyoruz. Eğer bu olay yaygınlaşırsa, gereğini yaparız. Sigaradan almayı öngördüğümüz vergi tutarı belli. Bunu etkileyecek hareketlere izin vermeyiz” dedi.Bir başka yetkili de, sigara firmalarının, getirilen vergileri çeşitli şekillerde etkisiz hale getirme çabası içinde olduğuna işaret ederek, “ancak bizim de bu tür çabalara karşı çok çeşitli enstrümanlarımız olduğu unutulmasın” açıklamasında bulundu.�