Sezer’den affa ‘vergi kaçağını özendirir’ vetosu
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ocak 30, 2003 02:10
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, kamuoyunda ‘‘vergi affı’’ olarak bilenen Vergi Barışı Kanunu'nun 10 maddesini yeniden görüşülmek üzere Meclis'e gönderdi. Sezer, düzenlemenin vergi kaçırmayı özendirdiğini savundu.
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Hükümetin ısrarla ‘Vergi Barışı’ olarak andığı yasayı veto ederek TBMM'ye geri gönderirken, getirilen düzenlemelerin ‘af’ olduğunu bildirdi.
Sezer, Anayasa uyarınca ‘af’ kanunlarının, TBMM'den ‘nitelikli çoğunlukla’ geçmesi gerektiğini bildirerek, bu maddelerin normal karar yetersayısıyla kabul edilmesini Anayasa'ya aykırı buldu.
20 yılda 11 af kanunu çıkarılmasının, vatandaşlar nezdinde adalet ve güven duygusunu incittiğini bildiren Cumhurbaşkanı, ayrıca dikkat çeken bir yaklaşımla, getirilen affın hak arama özgürlüğün engellediğini de vurguladı. Anayasa'nın suçlanan kişilere ‘aklanmayı isteme hakkı’ verdiğinin altını çizerek, ‘‘Bu yasa suçlanan kişilere yargılamanın sürdürülmesini isteme hakkını tanımamaktadır’’ dedi.
Cumhurbaşkanı Sezer'in veto ettiği yasa, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ı bakanlığı öncesindeki görevinden dolayı yargılandığı davada‘‘kurtardığı' gerekçesiyle kamuoyunda çok eleştiri aldı.
Sezer'in veto gerekçesinden, TBMM Genel Kurulu'ndaki görüşme tutanaklarını titizlikle incelediği de ortaya çıktı. Cumhurbaşkanı Sezer'in Vergi Affı'nı veto etme gerekçeleri özetle şöyle:
SAHTE BELGE KULLANANIN AFFI YANLIŞ:
Sahte belgeden asıl çıkar sağlayanlar, bu belgeleri basanlar ya da düzenleyenler değil, kullananlardır. Sahte belge kullananların Devlet Hazinesi'nden kendi servetlerine haksız olarak kattıkları değer, belgeyi basan ya da düzenleyenlerin aldıkları tutarla karşılaştırılamayacak kadar yüksektir. Yasakoyucu, sahte belgeyi basma, düzenleme ve kullanma eylemlerini eşit ağırlıkta gördüğünü için ayrım yapmadan tümünü yaptırıma bağlamıştır. Oysa incelenen 4792 sayılı yasada, sahte belge kullananların af kapsamına alınması, Yasa'nın ‘toplumsal barış sağlama amacıyla, vergisel kamu düzeniyle, adalet duygusuyla ve hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmamaktadır.’’
AF HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜ ENGELLER:
Anayasa’nın 2'nci maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin hukuk devleti olduğu; 36'ncı maddesinde, herkesin yasal yollardan yargı yerlerinde davacı ya da davalı olarak sav ve savunma hakkına sahip bulunduğu; 38'inci maddesinin dördüncü fıkrasında da, suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar, kimsenin suçlu sayılamayacağı belirtilmiştir. Bu Anayasal kurallar, üzerine suç atılı bireylere, hak arama özgürlüğü kapsamında yargı önünde aklanmayı isteme hakkını vermektedir. Oysa incelenen yasa, açılmış kamu davlaarının ortadan kaldırılacağını kurala bağlayarak suçlanan kişilere soruşturmanın ya da yargılamanın sürdürülmesini isteme hakkını tanımamakta, böylece hak arama özgürlüğünü engellemektedir.
VERGİ SUÇLARI ÖZENDİRİLİYOR:
Ülkemizde 1980-2000 yıllarında 11 kez af yasası çıkarılarak, ortalama iki yılda bir vergi affına başvurulması, bu kurumu gelenekselleştirmiştir. Bu durum bir yandan vergi suçlarının işlenmesini özendirmekte ve vergi cezalarının caydırıcı etkisini azaltmakta; öte yandan da vergisin zamanında ödeyen yurttaşların adalet duygusun incitmekte ve güvenini sarsmaktadır. Bu nedenle de yeniden görüşülmesinde kamu yararı vardır.
87’nci maddeye aykırı
Cumhurbaşkanı Sezer'in, ‘Vergi Barışı Kanunu’nda vetosuna neden olan gerekçeler arasında Anayasa'ya aykırılık da var. Sezer'in bu konudaki açıklaması şöyle:
‘‘Kaldırılan vergi cezaları, para cezaları ve trafik para cezaları yükümlüsü ya da sorumlusunu kamu düzenine uymaya zorlayan cezai nitelikteki yaptırımlardır. Anayasa Mahkemesi'nin daha önce aldığı karara göre, ‘vergi cezaları ile para cezalarının tahsilinden kısmen ya da tamamen vazgeçilmesi af niteliğindedir'.
Anayasa'nın 87'nci maddesine göre genel ve özel af ilanı TBMM'nin yetkisine verilir. Af kararlarnın da nitelikli çoğunlukla alınması gerekmektedir. Tutanakların incelenmesinden, yasanın nitelikli çoğunlukla değil, normal karar yetersayısıyla kabul edildiği görülmektedir. Bu nedenle maddeleri biçimsel yönden 87'nci maddeyle bağdaştırmak olanaklı görülmemiştir.’’
Vetonun 4 önemli nedeni
Bu, aftır. Af, Meclis'ten nitelikli çoğunlukla geçmeli.
Sahte belge kullananın affı hukuka aykırı.
Af, suçlananın aklanma hakkını ortadan kaldırır.
Son 20 yıldaki 11 af kanunu vergi suçlarını özendiriyor.
Sezer, Anayasa uyarınca ‘af’ kanunlarının, TBMM'den ‘nitelikli çoğunlukla’ geçmesi gerektiğini bildirerek, bu maddelerin normal karar yetersayısıyla kabul edilmesini Anayasa'ya aykırı buldu.
20 yılda 11 af kanunu çıkarılmasının, vatandaşlar nezdinde adalet ve güven duygusunu incittiğini bildiren Cumhurbaşkanı, ayrıca dikkat çeken bir yaklaşımla, getirilen affın hak arama özgürlüğün engellediğini de vurguladı. Anayasa'nın suçlanan kişilere ‘aklanmayı isteme hakkı’ verdiğinin altını çizerek, ‘‘Bu yasa suçlanan kişilere yargılamanın sürdürülmesini isteme hakkını tanımamaktadır’’ dedi.
Cumhurbaşkanı Sezer'in veto ettiği yasa, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ı bakanlığı öncesindeki görevinden dolayı yargılandığı davada‘‘kurtardığı' gerekçesiyle kamuoyunda çok eleştiri aldı.
Sezer'in veto gerekçesinden, TBMM Genel Kurulu'ndaki görüşme tutanaklarını titizlikle incelediği de ortaya çıktı. Cumhurbaşkanı Sezer'in Vergi Affı'nı veto etme gerekçeleri özetle şöyle:
SAHTE BELGE KULLANANIN AFFI YANLIŞ:
Sahte belgeden asıl çıkar sağlayanlar, bu belgeleri basanlar ya da düzenleyenler değil, kullananlardır. Sahte belge kullananların Devlet Hazinesi'nden kendi servetlerine haksız olarak kattıkları değer, belgeyi basan ya da düzenleyenlerin aldıkları tutarla karşılaştırılamayacak kadar yüksektir. Yasakoyucu, sahte belgeyi basma, düzenleme ve kullanma eylemlerini eşit ağırlıkta gördüğünü için ayrım yapmadan tümünü yaptırıma bağlamıştır. Oysa incelenen 4792 sayılı yasada, sahte belge kullananların af kapsamına alınması, Yasa'nın ‘toplumsal barış sağlama amacıyla, vergisel kamu düzeniyle, adalet duygusuyla ve hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmamaktadır.’’
AF HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜ ENGELLER:
Anayasa’nın 2'nci maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin hukuk devleti olduğu; 36'ncı maddesinde, herkesin yasal yollardan yargı yerlerinde davacı ya da davalı olarak sav ve savunma hakkına sahip bulunduğu; 38'inci maddesinin dördüncü fıkrasında da, suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar, kimsenin suçlu sayılamayacağı belirtilmiştir. Bu Anayasal kurallar, üzerine suç atılı bireylere, hak arama özgürlüğü kapsamında yargı önünde aklanmayı isteme hakkını vermektedir. Oysa incelenen yasa, açılmış kamu davlaarının ortadan kaldırılacağını kurala bağlayarak suçlanan kişilere soruşturmanın ya da yargılamanın sürdürülmesini isteme hakkını tanımamakta, böylece hak arama özgürlüğünü engellemektedir.
VERGİ SUÇLARI ÖZENDİRİLİYOR:
Ülkemizde 1980-2000 yıllarında 11 kez af yasası çıkarılarak, ortalama iki yılda bir vergi affına başvurulması, bu kurumu gelenekselleştirmiştir. Bu durum bir yandan vergi suçlarının işlenmesini özendirmekte ve vergi cezalarının caydırıcı etkisini azaltmakta; öte yandan da vergisin zamanında ödeyen yurttaşların adalet duygusun incitmekte ve güvenini sarsmaktadır. Bu nedenle de yeniden görüşülmesinde kamu yararı vardır.
87’nci maddeye aykırı
Cumhurbaşkanı Sezer'in, ‘Vergi Barışı Kanunu’nda vetosuna neden olan gerekçeler arasında Anayasa'ya aykırılık da var. Sezer'in bu konudaki açıklaması şöyle:
‘‘Kaldırılan vergi cezaları, para cezaları ve trafik para cezaları yükümlüsü ya da sorumlusunu kamu düzenine uymaya zorlayan cezai nitelikteki yaptırımlardır. Anayasa Mahkemesi'nin daha önce aldığı karara göre, ‘vergi cezaları ile para cezalarının tahsilinden kısmen ya da tamamen vazgeçilmesi af niteliğindedir'.
Anayasa'nın 87'nci maddesine göre genel ve özel af ilanı TBMM'nin yetkisine verilir. Af kararlarnın da nitelikli çoğunlukla alınması gerekmektedir. Tutanakların incelenmesinden, yasanın nitelikli çoğunlukla değil, normal karar yetersayısıyla kabul edildiği görülmektedir. Bu nedenle maddeleri biçimsel yönden 87'nci maddeyle bağdaştırmak olanaklı görülmemiştir.’’
Vetonun 4 önemli nedeni
Bu, aftır. Af, Meclis'ten nitelikli çoğunlukla geçmeli.
Sahte belge kullananın affı hukuka aykırı.
Af, suçlananın aklanma hakkını ortadan kaldırır.
Son 20 yıldaki 11 af kanunu vergi suçlarını özendiriyor.