Şekerde stokçu tartışması
Güncelleme Tarihi:
Türkiye’de şeker fabrikalarının elinde 1 milyon ton şeker stoku bulunmasına karşın fiyatlar 2 haftada % 170 arttı. Fabrikaların gelecek yıl üretim maliyetleri yükselecek öngörüsüyle 50 kiloluk şeker fiyatını 800 liraya kadar arttırdığını belirten sektör temsilcileri, sanayici ve vatandaşın da fiyatlar daha da artacak endişesiyle alıma yöneldiğini, bunun da fiyatlarda artışı getirdiğini kaydetti.
SON günlerde yükselen şeker fiyatları tartışma konusu oldu. Şekerin kilogram fiyatı son 14 günde 7 liradan 19 liraya çıktı. Perakende fiyatlarındaki yüzde 170’lik artış hem vatandaşı hem üreticiyi şaşırtırken, Ticaret Bakanlığı bu artış üzerine 20 gün arayla ikinci kez şeker fabrikalarında denetime başladı. Hürriyet’e bilgi veren yetkililer kamu ve özel sektörün elinde eylülde başlayacak yeni sezona kadar yetecek miktarda, 1 milyon ton civarında şeker bulunduğunu belirterek, yaşanan fiyat artışının yeni sezondaki fiyat beklentisinden kaynaklandığını belirtti. Pancar alım fiyatının 425 liradan 800 liraya çıktığını ancak çitçinin üretim maliyetleri nedeniyle sözleşmelerin 1.200 liradan imzalandığını belirten yetkililer, mazot ve işçilik maliyetleri de eklendiğinde gelecek sezonda şeker fiyatlarında büyük artış olacağı beklentisiyle bazı fabrikaların bugünden fiyat arttırdığını ya da elindeki şekeri satmaktan kaçındığını anlattılar.
Bu durumun sanayici, imalatçı, hatta vatandaşa kadar yansıdığını ve bu psikolojiyle herkesin şeker almaya çalıştığını belirten yetkililer, “Kimin elinde ne kadar şeker olduğunu biliyoruz. Piyasaya satmaktan imtina edilmesi durumunda, gerekirse ithalat yetkisi de verilebilir” dediler. Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda sektöründe girdi maliyetleri ile Rusya-Ukrayna savaşının etkisiyle artış trendinin devam etmekle birlikte bazı spekülatif hareketlerin yüksek fiyat artışlarına neden olduğuna dikkat çekti. Bakanlıktan yapılan açıklamada “Türkiye’nin 2020-2021 üretim döneminden 400 bin ton şeker rezervi mevcuttur. 2021-2022 üretim döneminde ise 2.5 milyon ton şeker üretimi ile toplam hacim 2.9 milyon tona ulaşmıştır. Dolayısıyla ülkemizin yıllık şeker ihtiyacının 2.7 milyon ton olduğu dikkate alındığında 200 bin tonluk ihtiyaç fazlası şeker üretimimiz bulunmaktadır. Yeni sezondaki üretimle şeker arzında sıkıntı yaşanmayacaktır” denildi.
Kooperatif ve özel sektör şeker fabrikalarında 20 gün önce denetim yapan Ticaret Bakanlığı da, son iki haftalık fiyat artışları üzerine dün yeniden denetime başladığını duyurdu.
BAKANLIK MÜDAHALE ETTİ 800’DEN 575 TL’YE İNDİ
TARIM Bakanlığı’nın yaptığı açıklamada, “Bakanlığımız şeker üreticisi firmalara gerekli uyarıları yapmış, neticesinde özel sektördeki bazı firmalar çuval şeker fiyatlarını 800 TL’den 575 TL bandına indirmiştir. Bu fiyatların kalıcı hale dönüşmemesi durumda bakanlığımız piyasanın dengede kalması için gerekli tedbirleri alacak ve üretici firmaların uygun maliyetle şeker tedarik etmesini sağlayacaktır” denildi.
TÜRKİYE’NİN ŞEKER SORUNU YOK
KAYSERİ Şeker Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Akay, Türk Şeker fabrikaları dışında 6’sı pancar kooperatifi, 12’si özel sektöre ait olmak üzere 18 fabrika bulunduğunu belirterek, Türkiye’nin şu anda şeker sorunu bulunmadığını söyledi. Kayseri Şeker olarak, sanayicilere verilmek üzere kontratların çok önce imzalandığını ve ellerinde 7 bin ton stokları kaldığını açıklayan Akay, piyasadaki krizinin nedenini şöyle anlattı: “Üretim kotası 2 milyon 632 bin ton olmasına karşın üretilen miktar 164 bin ton daha az oldu. İkincisi ithalatçı 200 bin ton yurtdışından almak yerine fiyat daha ucuz diye, iç piyasadan alım yaptı. Üçüncüsü Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle bazı firmalar, büyük içecek firmaları gibi oradaki fabrikalarını kapatıp, üretimini Türkiye’ye kaydırdı. NBŞ’ciler de ihracat fiyatı artınca ürünlerini yurtdışına yönlendirdi. Onların müşterileri de yurtiçine yöneldi. Türkiye’nin günlük şeker tüketimi 7 bin 500 tondan 9 bin 500 tona çıktı. Kaosun giderilmesi için Türk Şeker’in elindeki şekerden imalatçılara da satış yapması gerekir, sanayici 15 Eylül’e kadar olan ihtiyacını karşıladı. Türk Şeker’in yeterli stokları olduğunu tahmin ediyoruz.”
‘HERKES STOK YAPIYOR’
KONYA Akşehir, Ilgın Pancar Ekicileri Kooperatifi Başkanı ve Şeker Kurulu eski Üyesi Yusuf Yazır, pancar fiyatlarının geçen yıla göre 420 liradan 1100 liraya, ortalama yüzde 150 yükseldiğine dikkat çekti. Yazır, “Türkiye’nin elinde yeterince şeker olmasına rağmen, herkes gelecek sezonda fiyatlar çok yükselecek beklentisiyle şeker stoklamaya başladı. Geçen yılın aynı dönemine göre bu yıl 600 bin ton daha fazla şeker satılmış. Üreticiler de vatandaş da tedbiren, ihtiyacından fazla şeker alıp, bugünden yarına stokluyor” diye konuştu.
‘SUNİ FİYAT ARTIŞI VAR’
ŞEKER-İş Sendikası Başkanı İsa Gök de Türkiye’nin şeker arzında kesinlikle problem olmadığını hatta ihtiyaçtan fazla üretim olduğuna dikkat çekti. Gök, “Şekerin bugün kilosunun 19 liraya çıkması da mantıklı bir şey değil. Suni bir fiyat artışı. Piyasada yeterince şeker olmasına rağmen gelinen bu seviye kabul edilemez. Türk Şeker’in fiyatlarını maliyetine göre yeniden belirlemesi halinde sorunun çözüleceğini düşünüyorum” dedi.