Sebze ve meyve ticaretine yeni düzenleme

Yıllardır gündemde olan ancak bir türlü yapılamayan “malların üretim yerini, cinsini, miktarını, hangi üretici ve işletmeye ait olduğu bilgilerini kapsayacak ürün künyesi uygulaması”nı getirecek düzenlemeyle meyve sebze ticareti, toptancı halleri ile semt pazarlarına çeki düzen verilmesi hedefleniyor.

Mersin Ziraat Odası Başkanı Cengiz Gökçel, yasa tasarısıyla ilgili AA muhabirine yaptığı açıklamada, hallerin piyasa fiyatlarını oluşturan önemli unsurlardan biri olduğunu söyledi.

Kendilerine gönderilen yasa tasarısını incelediğini belirten Gökçel, “Taslağın yasalaşması halinde hem üreticiye hem de tüketiciye olumlu katkıları olacağını düşünüyorum” dedi.

Tasarıya göre, üreticinin haldeki komisyon başta olmak üzere ödediği kesintilerin düşeceğini ifade eden Gökçel, şöyle devam etti:

“Bu da maliyetlerin azalmasına neden olacak. Dolayısıyla üretici kazanırken, tüketici de daha ucuz maliyetle ürün temin edebilecek. Maliyetlerin azalması hem üreticiye hem de tüketiciye olumlu yansıyacak.

Öte yandan ürünlerin kayıt altına alınması ile ürün envanteri daha net olarak ortaya çıkacak. Künye uygulaması ile de gıda güvenliği konusunda daha sağlıklı ürünlerin piyasada yer alması sağlanacak.”

Tasarıda hallerde üreticiden alınan Bağ-Kur kesintisiyle ilgili madde göremediğine işaret eden Gökçel, “Bir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı olan üretici zaten primini ödüyor. Bu nedenle halde yapılan bu kesintinin de kalkmasından yanayız” diye konuştu.

Birçok düzenlemeyi getiren tasarıda, toptancı haline bildirilmek kaydıyla, hal dışında da alım satım yapılabileceğine dikkati çeken Gökçel, bunun da hem zamandan hem de paradan tasarruf sağlayacağını sözlerine ekledi.

HAL YETKİLİLERİ VE KOMİSYONCULAR SICAK BAKMIYOR

Mersin Hal Müdürü Atila Gümüşoğlu ise, hal yasasının yıllardır gündemde olmasına rağmen bir türlü çıkarılamadığını söyledi.
Tasarının, yasalaşması halinde “götürüsünün getirisinden fazla olacağını” öne süren Gümüşoğlu, şöyle devam etti:

“Kayıt dışılığı önlemek amacıyla yapıldığı belirtilen tasarının yasalaşmasıyla sebze ve meyve fiyatlarının düşeceği söyleniyor. Ancak bunun gerçekleşeceğini sanmıyorum.

Tasarı ile belediye ve komisyoncuların geliri düşüyor. Ancak denetim yine belediyelerde oluyor. Geliri azalan ancak denetimleri sürdürecek olan belediyeler buna kaynak aktarmakta sıkıntı çekebilir.”

Mersin Yaş Meyve Sebze Komisyoncuları Derneği (MERSEMKOM) Başkanı Refik Canatan ise taslakta bazı değişikliklerin yapılmaması halinde küçük ölçekli üreticilerin bitme noktasına geleceğini savundu.

Komisyoncuların küçük üreticileri desteklediğini, gelirlerinin düşmesiyle bunu kısmak zorunda kalacağını ifade eden Canatan, “Üreticilerin yüzde 80-85'i küçük ölçekli üreticilerden oluşuyor. Bunların da büyük bir bölümünü komisyoncular destekliyor. Bu destek kesilirse üretim düşecek, küçük ölçekli üretici de sıkıntı yaşayacak” diye konuştu.

Hallerin borsa vazifesi gördüğünü ve fiyat istikrarı sağladığını ifade eden Canatan, şöyle devam etti:

“Bugün büyük marketlerdeki sebze ve meyveler, haldekilerden yüzde 200-300'lere varan yüksek fiyatla satılıyor. Burada komisyonun ve hal rüsumun düşürülmesiyle tüketicinin ucuza ürün temin etmesine imkan yok. Ayrıca getirilmek istenen bildirim sistemi halleri yok edecek.”
Birçok iyi maddenin bulunduğu taslaktaki bazı maddelerin değiştirilmesi gerektiğini savunan Canatan, bunun olmaması halinde komisyoncuların Türkiye genelinde halleri kapatabileceğini kaydetti.