Sayıştay, TCDD için hazırladığı ihale raporunda firma ismi vermedi
Güncelleme Tarihi:
Kamu ihalelerine ilişkin hazırladığı raporlarda bugüne kadar firmaların isimlerini açık bir şekilde yazan Sayıştay, bu kuralı Devlet Demiryolları için hazırladığı 347 sayfalık raporda bozarak firma isimlerini gizledi. Sayıştay’dan bir yetkili kararla ilgili, “Firmalar üzerinden tartışma olmasını istemedik” açıklamasını yaptı.
TÜRKİYE’nin son dönemdeki en büyük projelerini gerçekleştiren Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın (TCDD) 2013 yılı çalışmalarında belirlenen mevzuata aykırılıklar 374 sayfaya zor sığdı. Sayıştay denetçilerinin TCDD ihaleleriyle ilgili belirlediği ve Ulaştırma Bakanlığı’ndan da gerekirse soruşturmasını istediği mevzuata aykırılıklar arasında, “ihalesi yapılan demiryolunun köylerden, değerli tarım arazilerinden, hatta diğer demiryolu hatlarının bazı bölümlerinden geçtiğinin belirlenmesi”, “ihale bedelini belirleyen yaklaşık maliyetin piyasa araştırması yerine ihaleyi kazanan firmadan alınan fiyatla yapılması“ ve “ödeneğinin yüzde 96’sı harcanan işte sadece yüzde 13 ilerleme sağlanması” da yer alıyor.
DHMİ RAPORUNDA VAR
Sayıştay’ın raporunda dikkat çeken en önemli husus hiçbir firma ismine yer verilmemesi oldu. Sayıştay raporlarında geleneksel olarak incelemeye tabii tutulan ihalelerde işi yürüten firmaların isimleri açık bir şekilde yazılıyordu. Örneğin yine 2013 yılı için açıklanan Devlet Hava Meydanları İşletmeleri’ne (DHMİ) ait raporda firma isimleri açık olarak yer alıyor. Ancak bu kural TCDD için hazırlanan raporda bozuldu ve firmaların isimleri gizlendi.
FİRMA ÜZERİNDEN TARTIŞMA
Sayıştay Rapor Değerlendirme Kurulu’nun aldığı karar çerçevesinde böyle bir yola gidildiği belirtilirken, bilgi veren bir yetkili “Amacımız firmalar üzerinden bir tartışma olması değil. Biz idarenin yaptığı iş ve işlemlerdeki eksiklikleri vurguluyoruz. Bu nedenle de firma isimlerinin olmaması yönünde kararlar alabiliyoruz. TCDD’de de bu kural uygulandı” dedi. Sayıştay denetçilerinin firma isimlerini gizlediği Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın (TCDD) 2013 yılı çalışmaları raporunda dikkat çeken detayları ise aşağıda sıraladık.
Bir gecede iş yüzde 20 arttı
SAYIŞTAY raporunda dikkat çeken ilk ihale şöyle: “TCDD’nin altyapı ve tren işletmeciliğine ilişkin eğitim ve danışmanlık hizmeti alımı için açtığı ihalede, ihalenin ortalama bedelini belirleyecek fiyat araştırması sadece bir firmadan görüş alınarak yapıldı. İhaleyi de, söz konusu fiyat bilgisini veren firmanın kazandığı ortaya çıktı. Üstelik ihale için sadece 2 teklif alınmış ve diğer firma farklı gerekçelerle teklifi değerlendirilmeden elenmişti. İhaleyi kazanan firmayla 6 milyon TL’lik sözleşme imzalandı. Bedeli 6.6 milyon TL’nin altında hesaplandığı için ihale, Kamu İhale Yasası kapsamına alınmadı; bir başka deyişle istisna kapsamında kaldı. Ancak sözleşmenin imzalanmasından kısa bir süre sonra yüzde 20 iş artışı yapıldı ve işin bedeli 7 milyon TL’ye çıkarıldı.” Sayıştay denetçileri, bu ihalenin Ulaştırma Bakanlığı tarafından incelenmesini talep etti.”
Diğer hatla çakışınca 2.2 milyar TL’ye çıktı
SAYIŞTAŞ denetçilerine göre TCDD’nin yaptığı bir diğer tartışmalı ihale de, Ankara-Sivas hızlı tren demiryolu hattının, Yerköy-Sivas kesimi oldu. Bu ihale de 840 milyon TL’ye bir firmaya verildi. Ancak sözleşme imzalandıktan sonra, projenin tünel boyundan hat uzunluğuna kadar birçok detayı değişti. Sözleşme imzalandıktan sonra yapılan bu kapsamlı değişikliklerin nedenleri, “yapılacak bazı kesimlerinin diğer hatlarla çakışması, fay hattına çok yakın olması, köylerin taşınma zorunluluğunun ortaya çıkması, verimli arazi ve topraklardan geçmesi” olarak sıralandı. Projenin 840 milyon TL’ye tamamlanamayacağı anlaşılınca tasfiyeye karar verildi, ikinci kez açılan ihalede yaklaşık maliyet 2.2 milyar TL oldu. İşin tasfiyesi sürecinde, TCDD’nin firmadan işin durdurmasını istediği ancak firmanın işe devam ettiği de belirlendi. Denetçiler bu ihaleyle ilgili olarak da bakanlığın inceleme ve gerekiyorsa soruşturma yapması gerektiği yönünde görüş bildirdi.
Yüzde 96’lık harcamaya yüzde 13’lük yapım
TCDD tarafından 393.2 milyon TL’ye ihale edilen Bursa-Yenişehir hattında da tartışmalı işlemler bulundu. Sayıştay raporunda yer alan tespitlere göre, sözleşmenin imzalanmasından sonra 75 km’lik hattın 50 km’lik kısmında güzergah değişikliği yapıldı. Bu değişikliklerin nedenleri arasında projenin çok değerli tarım arazilerinden geçmesi ve Bursa’nın 20 yıllık içme suyu şebekesi planlarını etkilemesi de yer aldı. Ancak sözleşme bedelinin yüzde 96’sı kadar harcama yapıldıktan sonra fiziki gerçekleşmenin yüzde 13 düzeyinde kaldığı belirlendi. 75 kilometrelik yolun daha 10 kilometresine ulaşılmadan sözleşme bedeline ulaşılması nedeniyle iş tasfiye sürecine girdi. İşin tasfiye sürecine girmesi proje maliyetlerinin artması ve yapım işinin önemli ölçüde gecikmesine neden oldu. Denetçiler bu ihaleyle ilgili olarak da bakanlığın devreye girmesini talep etti.