Sapphire etkisi

Son yıllarda İstanbul’da inşaa edilen gökdelen sayısındaki artışın dikkat çektiği belirtilen haberde, bu projeler arasındaki en yüksek binanın ise 54 kattan oluşan Sapphire Tower olduğuna vurgu yapıldı. Sapphire’nin dolar cinsinden alınan ucuz krediyle yapılan binaların başında geldiği belirtilen haberde şunlar yer aldı:

DÖVİZ AKMAYA BAŞLADI

“2009 yılında Fed başta olmak üzere bir çok merkez bankasının faiz oranlarında kesinti yapmasıyla Türkiye gibi hızlı gelişen ülkelere döviz akmaya başladı. Bu da şirketlerin döviz kredisine yönelmesiyle sonuçlandı. Ancak kısa süre sonra görevden ayrılacak olan Fed Başkanı Ben Bernanke’nin yıl sonuna doğru parasal genişlemeyi yavaşlatacak olması, yerel para birimlerinde değer kaybına ve henüz ödenmemiş dolar kredilerinin ödenmesinde sıkıntılara sebep olacak gibi duruyor.”

BERNANKE BALONU PATLADI

Pi Economics adlı bağımsız danışmanlık şirketinden analist Tim Lee, 2009 yılında dünyada tanık olunan durumun Bernanke balonu olduğunu belirtti. Haberde Lee’nin bahsettiği bu balondan en çok fayda sağlayanın gelişmiş ülkelerden ziyade, Türkiye gibi gösterişli alışveriş merkezlerinin ve gökdelenlerin yapıldığı, 3’üncü havalimanı ve köprü projeleri gibi yeniliklerin geldiği gelişmekte olan ülkeler olduğuna değinildi. Lee, bu balonun sebep olacağı ve şimdiye dek hesaba katılmamış bir konu olan yerel para birimleri üzerindeki tehlike ve baskıya da dikkat çekti.

KREDİ MALİYETLERİ ARTTI

Haberde, Türk lirasının son aylarda dolar karşısında yüzde 4.5 değer kaybı yaşamış olmasının da Lee’nin bu uyarısını destekler nitelikte olduğu görüşüne yer verilirken şu ayrıntılar yer aldı: “Doların düsük olduğu dönemde alınan kredilerle gerçekleştirilen projelere en güzel örnek Sapphire Tower. Başbakan Erdoğan iktidara geldiğinden bu yana oldukça başarılı işlere imza atan Kiler Grup tarafından yapılan 54 katlı proje Sapphire 2011 yılında inşa edilmişti. Kiler Grup’un 164 milyon liralık borcunun 154 milyon lirası dolar cinsinden. Bu 154 milyonun yüzde 79 milyon doları da bugünkü döviz kurundan. Kiler’e ait borcun büyük bir bölümü kısa vadeli ve söz konusu borcun 25 milyon doları Sapphire projesinden kalma. Dolar cinsinden alınan kredilerin maliyeti 6.5 iken lira cinsinden alınanın yüzde 11.5 olduğu bir dönemde Kiler gibi pek çok şirketinde dolar kredisi kullanmayı tercih etmeleri şaşırtıcı değil.”

Dairelerin yüzde 66’sı satıldı

HABERDE doların lira karşısında yüzde 10 değer kazanması durumunda Kiler’in kaybının 11.8 milyon lira olacağının açıklandığı bilgisine de yer veriliyor. Kiler Grup CFO’su Rasim Kaan Aytoğu, Sapphire projeden elde edilen gelirinin de dolar cinsinden olması sebebiyle, döviz kurundaki dalgalanmaların çok etki
etmediğini, Sapphire’de yer alan dairelerin yüzde 66’sının satıldığını ve talebin güçlü olduğunu söylüyor. Ancak gayrimenkul uzmanları fiyatları 1 ile 10 milyon dolar arasında değişen dairelerin Trump ve Zorlu gibi rakiplerine kıyasla daha düşük bir performans gösterdiğini söylüyor.

Bernanke patlaması

BU hafta aralarında Hindistan, Endonezya, Tayland gibi ülkelerin bulunduğu pek çok gelişmekte olan Asya piyasalarında borsa ve para birimleri için zorlu geçiyor. Küresel yatırımcılar, ABD merkez bankasının tahvil alımını yavaşlatarak durdurma kararı sonrasında başladıkları gelişen piyasalardan geri çekilme hamlelerine devam ettiler. Pazartesi günü yüzde 5 düşen Endonezya Borsası kaybına Salı günü de devam ederek yüzde 3.2 daha geriledi. Diğer taraftan Hindistan Borsası’nda da durum benzerdi. Bu piyasa tepkileri bazı analistler tarafından Bernanke patlaması olarak değerlendirdi.

NY Times’tan ilginç Türkiye değerlendirmesi

Fed’nin yıl sonuna doğru parasal genişlemeyi yavaşlatacak olması, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde yerel para birimlerinde değer kaybına ve henüz ödenmemiş dolar kredilerinin ödenmesinde sıkıntılara sebep olmaya başladı. New York Times gazetesi, bunu İstanbul’da ucuz dolar kredisiyle yapılan ‘Sapphire Tower’ örneğiyle haberleştirdi.