Sanayinin cirosu 1 trilyon TL’yi aştı

İSO tarafından 52 yıldır hazırlanan ‘500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ listesi açıklandı. 2019’un verilerine dayalı hazırlanan listenin ilk sırasında 87 milyar 949 milyon TL ile TÜPRAŞ yer aldı. TÜPRAŞ’ı Ford, Toyota, Oyak-Renault, Star Rafineri takip etti. Bir önceki yıl 878 milyar lira olan üretimden satışlar, geçen yıl yüzde 16.4 artarak 1 trilyon 21 milyar lira oldu.

SIRA DIŞI BİR YIL OLDU

Koronavirüs nedeni ile İSO 500 araştırması sonuçlarının açıklanmasında gecikme yaşandığını hatırlatan İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, küresel ekonomide geçen yıl sıra dışı gelişmelerin yaşandığını kaydetti.

Bahçıvan, “Ticarette korumacılık yıl genelinde artarken, bu anlamda ticari faaliyetler üzerinde en olumsuz etkiyi ABD-Çin ticaret savaşları gösterdi” dedi. Avrupa ekonomisinin ise bütün yıl boyunca Brexit’in olumsuz etkisi altında kaldığına dikkat çeken Bahçıvan, “Bu düğüm yılın son ayında çözülmüş olsa da süreç, Euro Bölgesi ekonomik faaliyetlerine ağır bir damga vurdu” dedi. Siyasi alanda yaşanan olumsuz gelişmelerin, gelişmiş ülke ekonomilerini de vurduğunu belirten Bahçıvan, “2019’da gelişmiş ülkelerde büyümenin yüzde 1.7 ile son yılların en düşük seviyesine indiğini gördük. ABD yüzde 2.3, Euro Bölgesi ise yüzde 1.3 büyürken, dünya ekonomisindeki büyüme yüzde 2.9 seviyesinde gerçekleşti” dedi. Bahçıvan, Türkiye ekonomisinin ise, dünyada ivme kaybeden ekonomik aktivitenin etkisi ile geçen yıl yüzde 0.9 büyüyebildiğine dikkat çekti.

PAYI YÜZDE 30’U GEÇTİ

İSO 500 araştırmasının ortaya koyduğu iki olumlu gelişmeye değinmek istediğini kaydeden Bahçıvan, “Son 3 yıldan beri istikrarlı bir şekilde gerek orta-yüksek gerekse yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin yaratılan katma değer içindeki payı artış gösteriyor. 2017’de yüzde 20.2 olan orta-yüksek teknoloji payı, 2018’de yüzde 22.2’ye, 2019’da ise yüzde 23.5’e yükselmiştir. Yine 2017’de yüzde 3.6 olan yüksek teknoloji payı da 2018’de yüzde 5.3’e, 2019’da da yüzde 6.9’a çıkmıştır. 2019 yılında ilk kez orta-yüksek ve yüksek teknolojinin yaratılan katma değerdeki payı yüzde 30’u geçmiştir” diye konuştu.

İSO 500 NOTLAR

- Kâr eden sanayi kuruluşu sayısı 381’den 411’e yükseldi.
- AR-GE harcaması yapan kuruluş sayısı 262 oldu.
- 500 büyük kuruluşta çalışan sayısı 696.792 kişi oldu.

YÜKSELİŞİYLE DİKKAT ÇEKENLER

SOCAR Türkiye’nin İzmir Aliağa’da 6.3 milyar dolarlık yatırımla kurduğu STAR Rafineri, tam kapasite üretime geçtiği ilk yılda ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ listesine 5’inci sıradan adım attı. İSO 500 listesinde en fazla yükseliş kaydeden ikinci şirket ise TMSF denetimindeki istikbal Mobilya’da yaşandı. 2018’de 431’inci sırada yer alan şirket geçen yıl 147’nci sırada yer aldı. 160 sıra birden yükselen Çin devletine ait HT Solar Enerji AŞ ise üçüncü en büyük yükselişi kaydeden şirket oldu. 2018’de 351’inci sırada yer alan güneş paneli üreticisi HT Solar 191’inci sırada yer aldı. Erikli Su ve Meşrubat AŞ ise önceki yıl 377’nci sırada yer alırken, 131 sıra yükselerek 246’ıncı sıraya yükseldi. 2018’de 326’ncı sırada yer alan Astor Transformatör AŞ ise 111 sıra yükselerek 215’inci sırada yer aldı.

AR-GE YATIRIMLARI UMUT VERİCİ

Erdal Bahçıvan ikinci olumlu gelişmeye ilişkin de şu ifadeleri kullandı. “Sanayimizin teknoloji yoğunluklu katma değer üretmesinin önünü açacak faktörlerden biri de şüphesiz, şirketlerin Ar-Ge’ye yaptıkları, yapacakları harcamalardır. 2019, 500 Büyük anket verileri bu konuda da iyimser olmamızı sağlayacak sonuçlar sunuyor. Buna göre, 2019 yılında Ar-Ge harcamalarının 9.7 milyar TL olarak gerçekleştiğini görüyoruz. Bu bir önceki yıla göre yüzde 152 artışı ifade etmektedir. Aynı dönemde Ar-Ge harcamalarının üretimden satışlara oranının da yaklaşık binde 5’ten yüzde 1’e yükseldiğini özellikle vurgulamak istiyorum.”

FİNANSMAN GİDERLERİ 63.8 MİLYAR TL

İSO Başkanı Bahçıvan, finansal göstergeler hakkında da değerlendirmelerde bulundu. Bahçıvan, “2019’da yaşanan tüm olumsuzluklara karşın sanayi kuruluşlarımızın esas faaliyetlerinden elde ettikleri başarıları, finansman maliyetlerinin gölgesinde kaldı. 2019’da 500 büyük sanayi kuruluşunun finansman giderleri yüzde 33.4 düşüşle 63.8 milyar TL’ye inerken, finansman giderlerinin faaliyet kârı içindeki payı yüzde 88.9’dan yüzde 69.3’e gerilemiştir. Bu rakamlara bakarak 2019 yılında finansman giderlerinin faaliyet kârı üzerindeki baskısının azaldığını söyleyebilsek dahi bu giderler yine de yüksektir” dedi. 

SANAYİCİ DÜŞÜK FAİZE İHTİYAÇ DUYUYOR

İSO 500’ün kaynak yapısındaki toplam borçların payı hakkında Erdal Bahçıvan, “Bu göstergede son beş yıldır dikkat çeken bozulma 2019’da devam etti. 2015 yılı ile birlikte ilk kez yüzde 60’ların üstüne çıkan toplam borçların payı 1.4 puan daha artarak yüzde 68.4’e yükseldi. Öz kaynakların payı ise yüzde 31.6’ya gerilemiştir. Sanayici kazandıklarıyla borç kapatamıyor. Bu borcu çevirebilmek adına düşük faizlere ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle yüksek faizle mücadeleyi hiç hafife almamalıyız” diye konuştu.�