Sanayide başarı grafiği yükseliyor

İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) hazırladığı ve özelleştirilmesinde çeşitli sorunlarla karşılaşılan Tüpraş'ın ilk sırayı aldığı, ”Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” raporunda, 2003'ün büyük kriz sonrası ikinci başarılı yıl olduğu vurgulandı.

Son 2 yılda ekonomide olumlu bir performans yaşandığına işaret edilen raporda, “Özellikle imalat sanayii sektöründe görülen olumlu gelişmede, 2002 yılında olduğu gibi ihracat ağırlıklı sektörlerde yaşanan gelişmeler etkili olurken, bu eğilimin 2003 yılı ve İSO 500 içinde geçerli olduğu görülmektedir” denildi.

Ekonomide yaşanan olumlu performans doğrultusunda 500 büyük sanayi kuruluşunun 2003'de oldukça başarılı bir yıl geçirdiği belirtilen raporda, 2003 yılında da kuruluşların mali yapılarının daha sağlıklı hale geldiği ve finansmanda özsermayenin payının arttığına dikkat çekildi.

Raporda, geçen yıl ekonomideki olumlu gelişmede ihracatın yanı sıra özellikle yılın ikinci yarısında iç talep ve özel sektör yatırım harcamalarında yaşanan canlanmanın etkili olduğu belirtildi.

8.4 KATRİLYON LİRALIK KAR

Rapora göre, 2003 yılında 500 büyük sanayi kuruluşu arasındaki 476 özel büyük sanayi kuruluşunun üretimden satışları, 2002'deki 470 özel büyük kuruluşun üretimden satışlarına göre cari fiyatlarla yüzde 30.8 oranında artış gösterdi. Reel artış ise yüzde 7.4 oldu.

2003 yılında kamu kuruluşlarının sayısı, birleşmelerden dolayı 6 adet azalarak 24 oldu. Kamu kuruluşlarının üretimden satışları, bir önceki yıla göre cari fiyatlarla yüzde 5.5 artarken, reel olarak yüzde 17.8 geriledi.

500 büyük sanayi kuruluşunda, toplam satışlar cari fiyatlarla yüzde 28.1, reel olarak yüzde 3.5 artış gösterirken, ihracatta büyük başarı elde edildi. Geçen yıl 500 büyük sanayi kuruluşunun ihracatı yüzde 35.7, özel kuruluşların ihracatı yüzde 36.1, kamu kuruluşlarının ihracatı ise yüzde 29.5 arttı.

2003 yılı vergi öncesi dönem karı toplamı, önceki yıla göre cari fiyatlarla 500 büyük kuruluşta yüzde 29.8 ve özel büyük kuruluşlarda yüzde 41.6 artarken, kamu kuruluşlarında yüzde 0.8 azaldı.

500 büyük sanayi kuruluşun üretimden satışları toplam 103 katrilyon 363 trilyon 20 milyar 298 milyon lira, satış hasılatı 130 katrilyon 411 trilyon 260 milyar 926 milyon lira, dönem karı 8 katrilyon 380 trilyon 843 milyar 329 milyon lira olurken, ihracat toplamı 23 milyar 578 milyon 790 bin dolar olarak gerçekleşti. Önceki yıl 504 bin 796 olarak açıklanan 500 sanayi kuruluşundaki çalışanların sayısı, 2003'de 518 bin 532 olarak belirlendi.

ÖZEL KURULUŞLARIN ÖDEDİĞİ FAİZLER GERİLEDİ

Raporda, 2003 yılında özel büyük kuruluşların ödediği faizlerin yüzde 39.7 oranında gerilediği, kuruluşların mali yapılarının güçlendiği vurgulandı. Kamu kuruluşlarında ise ödenen faizler 2002 yılında yüzde 53.8 oranında azalırken, 2003 yılında tekrar yüzde 77.2 artış gösterdi.

Raporda, “500 büyük sanayi kuruluşunun ekonomik büyüklükleri değerlendirilirken, 2003 yılında özellikle özel büyük sanayi kuruluşlarında finansman giderlerinin büyük ölçüde azalması, karlılığın artış gösterip, kuruluşların faaliyetleri sonucu yarattıkları kaynaklarda yaşanan büyük artışlar, kuruluşların mali yapılarını daha sağlıklı hale getirmiştir” denildi.

500 büyük kuruluş içinde kamu kuruluşlarının sayısının giderek azaldığı dikkat çekti. 2001 yılında 32 olan kamu kuruluşu sayısı, 2002 yılında 30'a, geçen yıl ise 24'e düştü. 2003'de Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. ilk kez bir özel sektör kuruluşu olarak, kamu kuruluşlarının önüne geçti ve Tüpraş'ın ardından ikinci sırada yer aldı. Tüpraş, özelleştirmesi gerçekleştirildiğinde, 500 büyük sanayi kuruluş sıralamasında ilk kez bir özel sektör kuruluşu olarak ilk sırada yer alabilecek.

MALİ YAPIDA İYİLEŞME

Sanayi kuruluşlarının mali yapılarında iyileşme olduğuna dikkat çekilen rapora göre, 2003 yılında 476 özel büyük sanayi kuruluşunda varlıkların yüzde 54.49'u dış kaynaklarla fonlandı.

2002 yılında özel büyük sanayi kuruluşlarında özsermaye (kar dahil) kaynakların yüzde 38.83'ünü temsil ederken, bu oran geçen yıl yüzde 45.51'e yükseldi.

2002 yılında kamu kuruluşlarının varlıklarının yüzde 55.17'si yabancı kaynaklarla fonlanırken, bu geçen yıl yüzde 46.45'e geriledi. Raporda, kuruluşların özsermayeleri içinde kendi faaliyetlerinden yarattıkları kaynakların payının yükselmesi ile özsermaye yapılarının kaynak sağlama açısından daha sağlıklı duruma geldiği belirtilerek, bu yapıda sürdürülebilirlik sağlanmasının, kuruluşların ve ekonominin geleceği açısından büyük önem taşıdığı vurgulandı.

Rapora göre, 2003 yılında 500 büyük kuruluşun borçlanma oranı (toplam borçları/özsermaye) 1.48'den 1.1'e geriledi. 2002 yılında yüzde 38 olan “Kısa vadeli borçlar/toplam varlıklar” oranı da 2003'de yüzde 34'e geriledi.

500 KURULUŞTAN 427'Sİ KAR ETTİ

Rapora göre, 2003 yılında Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşu kapsamında yer alan 427 kuruluş, kar elde ettiklerini bildirdi.

Kar edenlerin sayısı 2001 yılında 343 iken, bu sayı 2002 yılında 401'e, 2003 yılında ise 427'ye yükseldi. 2002'de 16 olan kamu kuruluşlarında kar edenlerin sayısı geçen yıl 12 oldu.

2003 yılında, 1992 yılına göre reel büyümenin yüzde 49.9 oranında olduğu, 2002'ye göre ise reel artışın yüzde 34.32 oranında gerçekleştiği belirtilen raporda, “Görüldüğü gibi yıllardır kaynak yaratamayan kuruluşlar 2002 ve 2003 yıllarında tekrar kaynak yaratabilir hale gelmişlerdir” denildi.

Ayrıca, 2003 yılında 500 büyük sanayi kuruluşunda satış karlılığı oranı yüzde 6.43 oldu. Bu oran, 2002'de yüzde 5.68, 2001'de ise eksi yüzde 0.48 olarak gerçekleşmişti. Ekonomik karlılık ise geçen yıl yüzde 15.70'e yükseldi.

Kuruluşların dönem kar ve zarar toplamı içinde üretim faaliyeti dışı gelirlerinin, ekonomideki olumlu performans doğrultusunda küçüldüğü dikkat çekiyor.