Sanayi ‘az kârla’ yaralarını sardı

İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) bu yıl 45’incisini gerçekleştirdiği ‘Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ 2012 yılı araştırmasında, geçmiş yıllarda olduğu gibi yine Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ) 40.1 milyar TL üretimden satış performansıyla Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu oldu. Araştırmaya göre 2012 yılında 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun üretimden satışları 2011 yılına göre yüzde 9.2’lik bir artışla 323.9 milyar liradan 353.7 milyar liraya çıktı. Yüzde 2.2’lik büyüme sağlanan 2012’de 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun büyümesi Türkiye ekonomisinin üzerinde gerçekleşmiş oldu.

İLK ÜÇ DEĞİŞMEDİ

İlk 3’ün değişmediği araştırdama Ford Otomotiv, 8 milyar 164 milyon liralık üretimden satışlarıyla ikinci sırada Oyak-Renault da 7 milyar 529 milyon liralık üretimden satışlarıyla 3’üncü sırada yer aldı. Bu güçlü sanayi sektörleri içine farklı bir sektörden girebilen tek şirket ise Arçelik oldu. Son yılların trend sektörlerinin aksine beyaz eşya alanındaki başarısıyla ilk 10’a girmeyi başaran Arçelik’in, yükselen bir grafiği var. Arçelik, 7 milyar 221 milyon liralık üretimden satışlarıyla altıncı sıradan dördüncülüğe yükseldi.

57 ŞİRKET KÂRLA TANIŞTI

2011’deki 22.7 milyar liralık kârını yüzde 6.3’lük bir artışla 24.1 milyar liraya çıkaran 500 Büyük, bu artışın önemli bölümü faaliyet dışı gelirlerdeki artıştan elde etti. 2011’de 500 Büyük içindeki 4 şirketten biri zarar etmişti. Zarar eden kuruluşların sayısı 120’den 63’e düştü. Kâr edenlerin sayısı ise 380’den 437’ye çıktı. 437 şirketin karı 26 milyar 905 milyon lira olurken, 2011 yılında kâr eden 380 şirketin kârı 26 milyar 607 liraydı. 2011 yılında şirketler 3 milyar 854 milyon lira zarar yazarken, 2012’de bu rakam 2 milyar 713 milyon liraya indi.

İHRACAT YERİNDE SAYDI

500 Büyük Sanayi Kuruluşunun 2012 yılındaki en düşük performansı, binde 6 gibi küçük bir oranla artabilen ihracatta ortaya çıktı. 2011’de toplam ihracatı 63 milyar 337 milyon dolar olan büyük şirketlerin ihracat performansı, 2012’da 63 milyar 712 milyon dolar oldu.
Araştırma kapsamındaki sanayi kuruluşlarının toplam istihdamında ise yüzde 3.7 oranında artış oldu. Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşunda 2012 rakamlarına göre 596 bin 55 kişi çalışıyor. Bu rakam 2011’de 574 bin 589 kişiydi.

30 yıldır zirvede

1983 yılında kurulan TÜPRAŞ, 30 yıldır İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasında lider olarak ilk sırada yer alıyor. Bu yıl 40.1 milyar liralık üretimden satışlarıyla lider olan TÜPRAŞ 2006’da özelleştirilerek KOÇ Holding bünyesinde faaliyetine devam etmeye başladı.

500 ‘Büyük’ten çarpıcı sonuçlar

· 1990’da 91 olan kamu kuruluş sayısı 13’e indi.
· Üretimden satışlarda da yabancı sermayeli kuruşların yüzde 40’lar civarında olan payı, yüzde 35’lere düştü.
· 500 Büyük’ün en büyük 10 kuruluşu arasına girebilentek kamu kuruluşu Elektrik Üretim A.Ş. oldu. Şirket beşinci sırada yer aldı.
· Üretimden satışlarını 269.6 milyar liradan 296.4 milyar liraya çıkaran ilk 250’deki şirket yüzde 10 büyüdü.
· İkinci 250’lik dilimi oluşturan şirketler ise üretimden satışlarını 54.3 milyar liradan 57.2 milyar liraya çıkarak yüzde 5.3 büyüme gösterdi.
· 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2012 listesinde 18 şirket adının açıklanmasını istemedi.
· Geçen yıl 500 Büyük listesinde yer almayan ama bu yıl listeye giren şirket sayısı ise 48 oldu.

Yabancı sayısı azaldı

500 büyük sanayi kuruluşu listesinde 2009’da 153 olan yabancı sermaye ortaklı kuruluş sayısı 2012 yılında 138’e düştü. Üretimden satışlarda da yabancı sermayeli kuruluşların yüzde 40 olan payı, bugün yüzde 35’lere
kadar düştü.

Hürriyet sektör lideri

İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasında sektörlere göre sıralamada Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş., 549.4 milyon liralık ciroyla Kağıt, Kağıt Ürünleri ve Basım Sanayi sektörünün en büyük sanayi kuruluşu oldu. 500 Büyük içinde de 131. sırada yer alan Hürriyet’i kendi sektöründe 413.2 milyon lira ciroyla Modern Karton takip etti. Aynı sektörde Doğan Gazetecilik A.Ş. de 201.4 milyon lira ciroyla 12. oldu.

Nadir yükseliş

İSO 500 listesinde en hızlı yükseliş kaydeden şirket Nadir Metal Rafineri A.Ş. oldu. 481 şirketi geride bırakan Nadir Metal 2.4 milyar liralık ciro ile listenin 19. sırasında yer aldı. İSO kayıtlarına göre 100 kadar çalışanı bulunan şirketin ihracatı 191 bin lira olarak kayıtlara yansıdı. Şirketin 2012 kârı ise 2.8 milyon lira olarak gerçekleşti.
Merkezi İstanbul Kuyumcukent’te bulunan Nadir Metal’in temelleri 1960’lı yıllarda Nadir Tütüncü tarafından ramat firması olarak kuruldu.

30 yıldır zirvede

1983 yılında kurulan TÜPRAŞ, 30 yıldır İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasında lider olarak ilk sırada yer alıyor. Bu yıl 40.1 milyar liralık üretimden satışlarıyla lider olan TÜPRAŞ 2006’da özelleştirilerek KOÇ Holding bünyesinde faaliyetine devam etmeye başladı.

Bahçıvan: Seçim ekonomisine dikkat

İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, “7 ay içinde Türkiye bir seçime gidecek. Bir seçim ekonomisine doğru gidiyoruz. Dünya ekonomisi açısından da birçok belirsizliğin olduğu bir ortamdayız” dedi. Bahçıvan, borç ve öz kaynak ilişkisinde geçen yıla göre nispi düzelme olduğuna işaret etti. Bahçıvan, “500 Büyük Sanayi Kuruluşunun borçlar/özkaynak oranı özel sektörde yüzde 134’ler düzeyinde seyrederken bu oran gelişmiş ülkelerde yüzde 70’ler seviyesinde. Bu oranın bu kadar yüksek olması, kaynak yapısı açısından risk oluşturuyor” dedi.