Samsung'un patronunun mirası Kore'yi karıştırdı: Hemşehri kavgası

Dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinden Samsung, ülkesi Güney Kore'nin şehirlerini birbirine düşürdü. Özellikle Daegu ve Busan'ın yerel yöneticileri Samsung'un efsane başkanı Lee Kun-hee'yi paylaşamaz oldu.

Elbette bir şehrin başarılı bir iş insanına değer verip hemşehri olarak sahiplenmesinde şaşılacak bir durum yok. Türkiye'de de böyle olaylarla zaman zaman karşılaşıyoruz.

Ancak bu kez iş biraz daha farklı. Güney Kore şehirlerinin kavgası birkaç milyar dolar değerinde...

EFSANE BAŞKAN BİRKAÇ AY ÖNCE HAYATINI KAYBETTİ

Dilerseniz en baştan başlayalım... Lee geçtiğimiz Ekim ayında 78 yaşındayken hayatını kaybetti. Teknoloji zengini olmasının yanında bir sanat yatırımcısı olan Lee, yaşamının son 40 yılında aralarında Monet, Picasso, Dali gibi dünyanın en ünlü ressamlarının imzalarını taşıyan tabloların da bulunduğu 23 bin parçalık bir koleksiyon oluşturmuştu.

Wall Street Journal'a göre, Lee'nin ölümünden sonra ailesine oldukça büyük bir miras kaldı. Bu mirasın vergisinin 11 milyar dolar değerinde olması ise varisleri biraz korkuttu. Ödeyecekleri miktarı azaltmak isteyen mirasçılar, Lee'nin sanat koleksiyonunu bağışlama çözümünü geliştirdi. Şehirlerin kavgası da böyle başladı.

DAEGU VE BUSAN'IN MEMLEKET İDDİASI

Daegu Belediye Başkanı Kwon Young-jin bu ay başında bir basın toplantısı düzenleyerek, kentte bir "Lee Kun-hee müzesi" kurulması için çalışmalara başlatıklarını duyurdu. Başkan Kwon, "Lee burada doğdu. Eğer Lee Kon-hee'nin

sanat koleksiyonu bir yerde sergilenecekse orası Daegu olmak zorunda" dedi.
Aynı dönemde Busan'ın belediye başkanı da Facebook paylaşımında benzer bir iddiada bulundu. "Burası Lee'nin memleketi" diyen Başkan Park Heong-joon, koleksiyonun sergilmesi için en uygun yerin ülkenin güneyindeki liman şehri Busan olduğunu yazdı.

Tarih kitaplarına bakılırsa her iki belediye başkanının da haklılık payı var. Lee, Daegu'da doğup büyüdü ancak ailesi Kore Savaşı sırasında Busan'a sığındığı için eğitim hayatına burada başladı.

Ancak tabloların tek hevesli Busan ve Daegu değil... Koleksiyona ev sahipliği yapmaya hevesli en az 9 şehir, kasaba ve köy daha bulunuyor.

TABLOLARIN DEĞERİ 2 MİLYAR DOLARDAN FAZLA

Güney Koreli eksperlere göre, Lee'nin tamamı gerçek eserlerden oluşan koleksiyonunun değeri 2,2 milyar doları buluyor.
Lee'nin koleksiyonunda modern Batılı ressamların şaheserlerinden Kore antikalarına kadar çok sayıda sanat eseri bulunuyor. Günümüze kadar gizli kalmış olan bu koleksiyonda Monet'nin "Su Zambakları" serisinden bir parça bile var.

Bir sanat yazarı ve eski bir Samsung çalışanı olan Shim Jung-taik, Wall Street Journal'a, "Samsung dışında hiç kimsenin böyle bir koleksiyon toplayacak parası yoktu" diye konuştu. Daha önce şirketle ilgili kitaplar da kaleme almış olan Shim, "Lee Kun-hee zaten esrarengiz bir girişimci olaran görülüyordu. Bu özel sanat koleksiyonu da gizemli imajına katkıda bulundu" ifadelerini kullandı.

1987'DE BABASINDAN DEVRALDI

Samsung şirketi 1938 yılında Lee'nin babası tarafından kuruldu. İlk zamanlar balık ürünleri ihracatı yapan şirket daha sonra ürün gamına tekstil ürünlerini ve mikrodalga fırınlar gibi elektrikli aletleri de ekledi. 1987'de babasının ölümü üzerine başkanlık koltuğuna oturan Lee, Samsung'u akıllı telefonları, televizyonları ve hafıza kartlarıyla tüm dünyanın tanıdığı bir teknoloji devine dönüştürdü.

Forbes dergisinin Ekim ayında yaptığı hesaplamalara göre, Lee'nin toplam servetinin değeri 20 milyar doları aşıyor.

Lee'nin ailesinin sanat koleksiyonunu Güney Kore hükümetine bağışlamasıyla, servetin vergiye tabi olan miktarının azaltılması amaçlanıyor. Söz konusu bağış Samsung'un vergi ödeme planının bir parçası olarak gündeme gelmişti.

Samsung'dan Busan ve Daegu gibi şehirlerin bir Lee Kun-hee müzesi kurma çabalarıyla ilgili bir açıklama gelmedi. Ancak koleksiyonun bağışlandığının duyurulduğu açıklamada, bağışın "Lee'nin kültürel mirasımızın yeni nesillere aktarılmasının önemine dair inancı" nedeniyle yapıldığı belirtildi. Açıklamada ayrıca Lee ailesinin "tüm vergilerini ödemenin bir vatandaşlık görevi ve sorumluluk" olduğuna inandığı ifadesi de yer aldı.

KARARI SEUL HÜKÜMETİ VERECEK

Samsung yetkilileri, sanat koleksiyonunun yönetimini tamamen Güney Kore hükümetine bırakmış durumda. Başkanlık sarayındaki bir kaynağa göre, Devlet Başkanı Moon Jae-in, eserlerin özel bir sergi salonununda kamuoyuna sunulmasına karar verdi. Wall Street Journal'a konuşan Kore Kültür Bakanlığı yetkilisi, "Bağışlanan sanat eserleri için kurulacak müze konusunda hiçbir karar verilmiş değil" ifadelerini kullandı.

Sanat eserlerini sergilemeye talip olan şehirler arasında Suvon da bulunuyor. Holdingin en önemli şirketi olan 40 bin çalışanlı Samsung Elektronik'in merkezinin bulunduğu Suvon'dan bir milletvekili, Lee'nin de gömülü olduğu aile mezarlığının da burada bulunduğunu belirterek şehrin öne çıkması gerektiğini savunuyor.

Bir başka aday da Uiryeong kasabası... Kasaba yetkilileri Samsung kurucusu ve Lee Kun-hee'nin babası Lee Byung-chull'un Uiryeong'da doğduğunu hatırlatarak koleksiyonu sergilemenin kendi hakları olduğunu savunuyor.

KALP ŞEKLİNDEKİ ADAYI SATIN ALMIŞTI

Liman şehri Yeosu ise daha güncel bir gerekçe öne sürüyor. Lee 15 yıl kadar önce bu şehrin sınırları içinde bulunan kalp şeklindeki bir adayı satın almıştı. Lee'nin bu adada turistlerin ilgisi çekecek bir çalışma yapacağı ümit ediliyordu ancak o günden bu yana herhangi bir inşaatın emaresi görülmedi.

Yeosu'nun yerel yöneticileri okyanus kıyısında bulunan ve kullanılmayan bir sergi salonunun koleksiyon için mükemmel olduğunu savunuyor. Şehirde kurulan müze komisyonunun başkanı Chong Hee-son, "Yeosu su üzerinde yüzen bir müze inşa edebilir. Bu müze Guggenheim kadar ünlü olacaktır" diye konuştu.

Merkezi hükümet ise halen Lee Kun-hee müzesinin geleceğine dair bir açıklama yapmış değil.

SEUL'DE KALMASIN

Yerel yöneticiler, koleksiyonun tamamının Güney Kore'nin sanat müzelerinin çoğunluğuna ev sahipliği yapan başkent Seul'de kalmasının yanlış olduğunu söylüyor. Başkentte bulunan Ulusal Modern Sanat Müzesi şu ana kadar Samsung ailesinden gelen 1400 parçadan fazla eser bağışının adresi oldu. Eserler Ağustos ayından itibaren ziyarete açılacak.

Busan Belediye Başkanı Park, düzenlediği bir basın toplantısında, "Dünya Seul'ü zaten seviyor. Busan başkente sadece 2,5 saat uzaklıkta ve ülkemizin kültürel gücünü artırmak için iki şehri birbirine bağlayabiliriz" dedi. Busan Belediyesi'nden bir sözcü de Başkan'ın hükümetin yeni bir müzenin inşası için spesifik bir yol haritası çizmesini istediğini aktardı.

KİMİ EĞLENCE PARKINI KİMİ HAVAALANINI ÖNE SÜRÜYOR

Seul'ün hemen dışında bulunan Yongin şehri de Samsung'un 1982 yılında inşa ettirdiği Ho-Am Müzesi'ne ev sahipliği yapıyor. Bu şehrin yetkilileri de koleksiyonun kendilerine gönderileceğini, böylece Yongin'in Samsung hayranlarının akınına uğrayacağını umuyor.

Bir şehir yetkilisi Wall Street Journal'a, "Samsung'un inşa ettiği Ho-Am müzesi ve Samsung'un yönettiği eğlence parkı Everland, Yongin sınırları içinde. Başkanımız Lee Kun-hee müzesini de turistleri buraya çekecek bir başka mekan olarak şehrimize katmak istiyor" diye konuştu.

Adaylardan sonuncusu olan liman şehri Incheon'un Lee ailesiyle ya da Samsung'la çok net bir bağı yok ancak şehrin vekillerinden Bae June-young'a göre çok net bir avantajı var: Dünyanın en büyük beşinci havalimanına sahip olmak. Bae bu konuda yaptığı Facebook paylaşımında, "Samsung'un küresel bir girişim olarak imajı, Güney Kore'nin gururu Incheon Uluslararası Havalimanımız ile uyum içindedir" ifadelerini kullandı.