Sahte sigortalı avı

“EMEKLİLİK yaşı yükselecekmiş, oğlumu bir yakınımın şirketinde çalışıyor göstersek, primleri cebimizden ödesek, sorun yaşar mıyız?” Bu ve benzeri sorular, okuyuculardan hemen hemen her gün geliyor. Aman diyorum; ne kendinizi bir şirkette çalışıyor gösterin ne de şirket sahibiyseniz yakınınızdan gelen bu tür ricaları kabul edin.

Çünkü bu iş sahtekarlığa giriyor ve cezası da tüm kesimler için çok ağır. Yapılan tespitler son yıllarda sahte sigortalı sayısının arttığını gösteriyor. Öyle ki, bu iş bir sektör haline gelmiş durumda. Sahte sigortalı kaydı yapan onlarca paravan şirket kuruluyor. Vatandaşlar, bu paravan şirketler üzerinden dolandırılıyor. İşte, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bir süredir hem sahte sigortalıların hem de hem de bu iş için kurulan paravan şirketlerin peşine düştü.

KİMLER SAHTE SİGORTALI?

Fiilen çalışmadığı halde sosyal güvenlik haklarından yararlanmak için bir işyerinde sigortalı gösterilmek sahte sigortalılığa giriyor. Kimileri, emeklilik hakkından yararlanmak için bir işyerinde çalışıyor gözüküyor ki, bazı işverenler erken emeklilik için kendi şirketinde işçi olarak bile kendini gösteriyor. Kimileri, emeklilik için gerekli prim/gün sayısını doldurmadıklarından eksik günler için bu yola başvuruyor. Kadınlar, hamilelik döneminde sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek ve doğum öncesi ile sonrasında iş görememezlik ödeneğinden faydalanmak için bir yerde çalışıyor gözüküyor. Kimileri de sağlık hizmetinden yararlanmak için bu yöntemi tercih ediyor.

TEK TEK TESPİT EDİLİYOR

İşin aslı, bir işyerinde sigortalı gözükmek yıllardır uygulanan bir yöntem. Maalesef çoğunluk ‘ne var canım nasıl olsa prim ödeniyor, devletin kaybı yok’ diyerek, bunun bir suç olduğunu bilmiyor. Ama öyle değil; suç ve cezası da çok ağır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bir süredir fiilen çalışmayan, sigortalı gözüken kişileri tespit etmeye başladı. Son iki yılda da 300 bine yakın sahte sigortalı tespit edildi. Bu kişilerin hem sağlık hem de emeklilik hakları iptal edildi ve emeklilik aylıkları, sağlık yardımları yasal faiziyle birlikte bu kişilerden tahsil edildi. Sigortalı yapan işverenlere ciddi cezalar kesildi.

Peki, çözüm ne? Çözüm; prim/gün sayısı yetersiz olanlar isteğe bağlı sigorta, yurtdışında çalışanlar da hizmet borçlanması yapabilirler.

CEZASI ÇOK AĞIR

Sigortalı için;
* Sigortalılığı ve prim günleri iptal ediliyor, ödediği primler iade edilmiyor.
* Emekli olunmuşsa, emeklilik iptal ediliyor, ödenen maaşlar faiziyle geri isteniyor.
* Sahte sigortalılık süresince hem kendi hem de yakınları adına ödenen tüm sağlık giderleri geri isteniyor.
* Sahte sigortalı için Cumhuriyet Savcılığına hapis cezası istemiyle suç duyurusunda bulunuluyor.
* Sigortalı kişiye ödenen iş görememezlik aylıkları faiziyle birlikte geri isteniyor.

Sigorta ettiren için;
* İşveren gösterdiği her sahte sigortalı için ve sahte sigortalılığın devam ettiği her ay için asgari ücret kadar (1.777 TL) ceza ödüyor. Sadece 1 kişi için, 1 yıllık işverenin ödeyeceği tutar faiz hariç, 21 bin lirayı geçiyor.
* Devletin ödediği emekli aylığı, sağlık giderini sahte sigortalı ödeyemezse, işverenden faiziyle birlikte alınıyor.
* İşveren hakkında resmi belgede sahtecilik yaptığı gerekçesiyle 2 ila 5 yıl arası hapis cezası için suç duyurusunda bulunuluyor.
* İşveren vergi cezası da ödemek zorunda kalıyor.

PARAVAN ŞİRKETLERE DİKKAT EDİN!

BİR okuyucumdan gelen elektronik postayı, özetleyerek paylaşayım: “2013 yılında işsiz kalınca, prim gün sayısını tamamlamak için arkadaşın tavsiyesiyle, bir şirket üzerinden kendimi sigortalı gösterdim. Her ay da 125 lira para, şirkete elden ödedim, primlerimi ödesin diye. Geçen sene bu şirketin sahte şirket olduğu ortaya çıktı, müfettişler baskın yaptı. Şimdi ödediğim 3 yıllık tüm primler silindi, paralar da iade edilmedi. Ayrıca, bu zaman içinde sağlık hizmetinden yararlandım diye de benden faiziyle birlikte 38 bin lira para istiyorlar.”
Sahte sigortalılık için kurulmuş aracı adı altında paravan şirketlerin sayısı bir hayli fazla. Bu şirketler, kişilerden hem emeklilik hem de sağlık yardımı için ayda 150-200 lira talep ediyor, SGK’ya aylık prim ve hizmet belgelerini veriyor, ancak vatandaştan aldıkları paraları yatırmıyor ya da birkaç ay yatırıp, sonradan ortadan kayboluyorlar. Özellikle paravan şirketlerin hedefindekiler ise prim/gün sayısı yetmeyen kişiler. Vatandaş ise ‘nasıl olsa primimi ödüyorum, devletin bu işten zararı yok’ diyerek, yaptığının suç olduğunu bilmiyor.