Rüzgarda dünyayı YEKA’ladık

UZUN vadede ülkede enerji maliyetlerini düşürmesi beklenen ve Türkiye’nin rüzgar türbini alanında bir ihracat üssü haline gelmesini sağlayacak Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) ihalesi dünyada da yankı buldu. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İcra Direktörü Fatih Birol, Alman Siemens’in ortaklığındaki konsorsiyumun teklif ettiği 3.48 dolar cent/ kilovatsaat fiyat ile Türkiye’nin rüzgar enerjisinden elektrik üretiminde dünyada en düşük fiyata sahip beş ülke arasına girdiğini söyledi. İhalede ortaya çıkan 3.48 dolar cent fiyatın, Türkiye spot piyasasındaki fiyatın yüzde 40, mevcut teşvik fiyatının ise yüzde 50 altında olduğuna dikkat çeken Birol, “Rüzgar enerjisi ve teknolojisinde bugüne kadar çok büyük adımlar atmış birçok ülkeden ucuz, elverişli bir sonuç oldu. YEKA ihalesi ile birlikte rüzgar enerjisinden elektrik üretmenin maliyeti Türkiye’de megavat saat başına 35 dolara kadar düştü. Ancak güncel rakamlara göre rüzgarda önde gelen ülkelerde aynı maliyet 118 dolara kadar çıkabiliyor. Dünyanın rüzgar enerjisinde bir numaralı ülkesi olan Çin, Almanya, İngiltere’den daha ucuz ve daha uygun fiyatla sonuçlanmış oldu ihale. Bir de sadece rüzgardan elektrik üretimi değil, rüzgar türbini üretim tesisi kurulması şartı da en azından iki açıdan çok önemli: Öncelikle tesisin kurulacağı bölgelerde ciddi istihdam olanakları yaratacak. İkincisi, Türkiye’de gelişecek olan teknolojiler Kuzey Afrika, Ortadoğu, Akdeniz ve Balkanlara rüzgar teknolojisi ihraç etme potansiyelini gündeme getirecek. Ar-Ge çalışmalarının ihalede şart koşulması ise bu teknolojilerin geliştirilmesi ve maliyetlerin düşmesini sağlayacak. Zaman içerisinde vatandaşın elektriği daha makul fiyatlarla tüketmesine yol açacak” yorumunu yaptı.

EN İYİ 5 FİYAT

Önceki gün yapılan ilk rüzgar YEKA ihalesini kazanan Siemens-Türkerler-Kalyon ortak girişim grubu, Türkiye’nin belirlenen 5 bölgesinde toplamda bin megavatlık kapasite oluşturmanın yanısıra, rüzgar türbini fabrikası kuracak ve yerli üretime başlayacak. Türkiye’ye özgü bu yatırım modeli dünyanın da ilgisini çekiyor. Fatih Birol, “Giren firmaların dünya enerji piyasalarındaki önemi ve rolüne baktığımızda, bu şirketlerin böyle bir projeye talip olması Türkiye enerji sektörünün rekabetçi gücü ve potansiyelinin altını çiziyor” dedi. Megavatsaat (MWh) başına fiyatın YEKA ihalesi ile Türkiye’de 35 dolara kadar düşmüş olduğunu dile getiren Birol, “Rüzgar kurulumlarında dünyanın bir numaralı ülkesi Çin’de 70 dolar, bizde 35 dolar. Çin’in yarı fiyatına yapıyoruz” yorumunu yaptı. YEKA ihalesinde çıkan fiyat ile Türkiye’nin Fas, Peru, Meksika ve Mısır’la birlikte dünyadaki en iyi fiyata 5 ülkesinden biri olduğunu söyledi.

TÜKETİCİYE YANSIYACAK

TÜRKİYE Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB), “Teknoloji geliştikçe verim artıyor ve yenilenebilir enerjide maliyetler düşüyor. Böylece elektrik birim maliyeti düşüyor. Bunların tüketiciye yansıması bu santrallerin yaygınlaşmasına bağlı olarak önümüzdeki süreç içinde görülecek. Rüzgar kaynağına para ödenmeyen bir enerji kaynağı olduğu için bu projelerin hayata geçmesi ile temiz enerji olan yenilenebilir enerjinin güzelliklerini tüketici de somut olarak görecek” açıklaması yaptı. TÜREB, şu değerlendirmede bulundu: “Özellikle 2015’ten sonra inşaa halindeki santrallerimiz azaldı. Sektörü ve yan sanayiyi beslemek için can suyuna ihtiyacımız var. Bu cansuyunu ancak kapasite artışları ile sağlayabiliriz. Bunun yanında 2015 müracaatlarından geriye kalan 2.290 MW’lık kapasite yarışmalarının 2017 içinde yapılması, ikinci YEKA projesi hazırlıklarına başlanması ve 2018’de veya 2019 başında sonuçlandırılması, daha önce açıklanan ve ertelenen 2.000 MW’lık kapasite müracaatlarının alınarak sonuçlandırılması da bundan sonraki süreç için önem taşıyor.”

ENERJİDE DIŞA BAĞIMLILIĞI AZALTACAK

RÜZGAR türbini üretim tesisi kurulması ile ciddi istihdam olanakları yaratılacağını ve gelişecek teknolojilerin Türkiye’den diğer ülkelere ihraç edilmesinin önünün açılacağını söyleyen Birol, şöyle konuştu: “Dünyada önümüzdeki 10 yılda yapılmakta olan elektrik yatırımlarına baktığımız zaman her 10 dolardan 7 doları yenilenebilir enerjiye gidiyor. Dünyadaki trendi yakalamış durumdayız. Yenilenebilir enerjinin yatırımlardaki payı küresel çapta artıyor. İkincisi yenilenebilir enerjinin rolü ciddi olarak değişti. Beş yıl önce ‘yenilenebilir enerji iyi, ama pahalı’ diyorduk. Bugün ‘yenilenebilir iyi ama o kadar da pahalı değil’ diyoruz. 5-6 yıl sonra ‘yenilenebilir enerji hem iyi, hem de çok ucuz’ diyeceğiz.”

AGORA ENERGİEWENDE: TÜRKİYE’Yİ TEBRİK EDİYORUZ

ALMAN Mercator Vakfı ve Avrupa İklim Vakfı ortak girişimi olan Agora Energiewende’nin Kıdemli Uzmanı Philipp Godron ise YEKA ihalesi sonrası “Bu sonuç için Türkiye’yi tebrik ediyoruz. Rüzgâr enerjisinin şu anda 3.48 dolar / kWh’lik bir seviyede olması Türkiye’yi ucuz rüzgar enerjisi için başlıca yerlerden biri haline getiriyor. Türkiye’de güneş enerjisi maliyetlerinin de bu seviyeye inebileceğine inanıyorum. Yenilenebilir artık Türkiye’de de gerçekten rekabetçi bir enerji kaynağı - ve hem rüzgar hem de güneş enerjisi için büyük potansiyel var. Türkiye, isterse, bölge için bir yenilenebilir enerji gücü haline gelebilir” açıklamasında bulundu. Türkiye’deki ihale modelinin de ilginç olduğunu çünkü yerel parça üretimi konusunda sıkı şartlar içerdiğini söyleyen Godron, “Bu nedenle, rüzgar ve güneş enerjisi ihaleleri yüksek katma değer yaratacak. Bu, Türkiye ekonomisi için iyi. Gelecek için ve yenilenebilir kaynakları sisteme daha iyi entegre etmek için, güneş ihalelerinde de rüzgar konseptinin uygulanması iyi olabilir: Yani hepsini tek bir noktaya odaklamak değil, varlıkları ülke çapında eşit olarak dağıtmak. Türkiye’nin tamamına yaygın mükemmel güneş ve rüzgar potansiyeli var” dedi.

MEVCUT SANTRALLERİ ETKİLEMİYOR

TÜRKİYE’DE YEKA dışında kalan mevcut rüzgar santralleri bu fiyattan etkilenmiyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim lisansı sahibi tüzel kişiler Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması(YEKDEM) kapsamında verilen teşviklerden yararlanabiliyor. Buna göre:

- YEKDEM kapsamında rüzgarda alım garantisi 7.3 dolar/cent

- Yerli katkı payı eklenince YEKDEM alım garantisi 10.3 dolar/cent

- YEKA ihalesinde çıkan fiyat 3.48 dolar/cent

DÜNYADAN RAKAMLAR

Bazı önemli rüzgar ülkelerindeki yaklaşık fiyatlar söyle ($/MWh)

ALMAN BASININDA GENİŞ YANKI

YEKA ihalesini, teknoloji üreticisi Siemens’in yer aldığı konsorsiyumun kazanması Alman basınında geniş yankı buldu. Alman DPA ajansı haberi abonelerine, “Siemens konsorsiyumu Türkiye’de büyük rüzgar enerjisi ihalesini kazandı” başlığı ile duyururken, haberde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’ın ihaleyi bir Alman firmasının kazanması ile ilgili değerlendirmelerine de yer verdi. Ajans, “Enerji Bakanı Berat Albayrak, söz konusu bu büyük projelerin Türk-Alman ilişkilerine olumlu yönde katkıda bulunması ümidini ifade etti” diye belirtti. Bir başka Alman yayın kuruluşu Deutsche Welle de iki ülke arasındaki gerginlik döneminde gerçekleşen ihaleye geniş yer ayırırken, haberini, Alman Hükümetinin Türkiye’ye yatırım yapılmaması çağrısının dünya devi Siemens’i korkutmadığı spotu ile paylaştı. Deutsche Welle de Bakan Albayrak’ın değerlendirmelerini haberinde geniş olarak paylaşırken, “Enerji Bakanı Berat Albayrak, söz konusu bu büyük projelerin Türk-Alman ilişkilerine olumlu yönde katkıda bulunması ümidini ifade etti” satırlarına yer verdi.