Rüzgar terse döndü, yabancılar yazlıklarını satıyor

Bir taraftan yabancıların mülk edinmesine ilişkin yap-boza dönen yasal düzenlemeler, diğer taraftan küresel kriz, gayrimenkul sektöründeki yabancı rüzgârını tersine çevirdi. Bir dönem Türkiye'de konut almak için sıraya giren yabancı yatırımcılar, satışa geçti.

Referans Gazetesi'nden Sibel Cingi'nin haberine göre, sahil bölgeleri başta olmak üzere yabancılara ait olan binlerce konuta "satılık" ilanları asıldı. Sadece Bodrum'da yabancılara ait 200 konut satılık. Yabancıların alımının da tamamen durduğunu belirten emlakçılar, yabancıların zararı bile göze alıp konutunu satma eğiliminde olduğunu açıklıyor. Bodrum'un yabancılara gayrimenkul satışı yapan emlak ofislerinden biri olan Yalçın Emlak Yalıkavak Sorumlusu Erkan Yıldız, "Yabancılar krizin Avrupa'da kendini daha çok hissettirmeye başladığı yaz aylarından itibaren satışa geçmiş durumda. Şu anda sadece bizim elimizde 60'a yakın yabancıdan satılık konut var" açıklamasını yapıyor.

Marmaris Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Kenan Akkuş da tersine dönen rüzgârdan dolayı birçok projenin boş kaldığını ve büyük inşaat firmalarının bölgeyi terk etmeye başladığını söylüyor.
 
Satışlar bıçak gibi kesildi

Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü'nün Eylül 2008 verilerine göre Türkiye'de bugüne kadar yabancı uyruklu 78 bin 218 kişiye 67 bin 116 taşınmaz satıldı. Alınan mülklerin toplam büyüklüğü ise yaklaşık 46 milyon metrekare. Yabancılar mülk alımında en çok Muğla, Antalya, İstanbul ve Aydın'ı tercih etti. Türkiye'den en çok taşınmaz alan yabancıların başında ise Almanlar, İngilizler, Yunanlılar, İrlandalılar geliyor. Yabancıların Türkiye'de mülk edinmeleri özellikle 2000'li yılların başından itibaren artışa geçmişti. Artan ilgi sayesinde özellikle sahil bölgelerinde yabancılara özel yüzlerce konut projesi hayata geçirildi.

Hatta Türkiye'nin yabancıların mülk alımlarından yılda 8 milyar dolara yakın para kazanan İspanya'ya bile rakip olabileceği konuşuluyordu. Türkiye'ye olan ilgi yabancı basının gündeminde bile geniş yer bulmuştu. Yabancı basında Avrupa'ya kıyasla çok daha uygun fiyata Türkiye'de ev sahibi olunabileceği vurgulanıyordu. Yabancıların ilgisinden dolayı sahil bölgesinde oteldeki çalışandan markete kadar emlakçılığa soyunmuştu. Ancak bugün satışların bıçak gibi kesildiği belirtiliyor. Türkiye'de mülk edinmesine yönelik getirilen engeller ve yap-boza dönen yasal düzenlemeler, yabancı yatırımcılar cephesinde oluşan güvensizliğin ve küresel krizin satışları durma noktasına getiren en önemli nedenler olarak gösteriliyor.
 
Ofisimize kimse uğramaz oldu

Bodrum'da faaliyet gösteren Yalçın Emlak Yalıkavak Ofisi Sorumlusu Erkan Yıldız, yabancıların yaz başında Türkiye'yi gözden çıkarmaya başladığını söylüyor.

Türkiye'de satışların durmasında ve mevcut taşınmazların satılığa çıkarılmasında Avrupa'yı sarsan küresel krizin büyük bir etkisinin olduğunu belirten Yıldız, "Avrupalı mülk sahipleri özellikle ülkelerinde kullandığı kredilerden dolayı darboğaza düştü. Kimi işsiz kaldı. Bu nedenle Türkiye'de ikinci konut olarak aldıkları mülkleri satışa çıkardı. Ağırlıklı İngilizler olmak üzere şu anda elimizde 60'a yakın satılık konut var" diye konuşuyor. Yıldız, Bodrum genelinde toplam 2-3 bin konutta satılık ilanı bulunduğunu, bunun yüzde 10'unun yabancılara ait olduğunu kaydediyor. Yıldız, Bodrum piyasasında bugün gelinen noktayı ise şöyle özetliyor: "2006'da sadece bizim ofisimize haftada 10 yabancı gelirdi ve alım yapardı. Şimdi bu sayı sıfır."
 
100 bin pound'a tripleks var

Bodrum Turyap Merkez Ofisi'nin sahibi İbrahim Sarıbiga da alım taleplerinin yerini satışa bıraktığını anlatıyor. Sarıbiga, elinde 4'ü İrlandalılara, 4'ü ise İngilizlere ait olmak üzere 8 satılık konut olduğunu ifade ediyor. Sarıbiga da Yıldız gibi yabancıların satışa geçmesine ülkelerinde kullandıkları kredilerin neden olduğuna dikkat çekiyor. Sarıbiga, bir an önce gayrimenkullerini elden çıkarmak isteyen yabancıların maliyet fiyatlarına satış yaptığını vurguluyor. Sarıbiga, "Çok fazla sayıda konutun satışta olması ve nakit sıkışıklığı yüzünden istenen fiyatlar konutların değerinin altında. Örneğin, daha önce 125 bin pound'a alınan 6+1 tripleks villa için istenen fiyat 100 bin pound. Bir müşterim üç dört yıl önce 46 bin pound'a mal ettiği evini 43 bin pound'a satıyor" açıklamasını yapıyor.

Marmaris Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Kenan Akkuş da yabancıların satın alma potansiyeli dikkate alınarak hayata geçirilen birçok projenin ise boş kaldığını söylüyor. Akkuş, "Şu anda Marmaris'te deprem yönetmeliğine göre yapılmış 1.500 sıfır konut satışta. Eskiden bunu 1 yıl gibi kısa bir sürede satardık. Ama şimdi kimse arayıp sormuyor. Büyük firmalar satış olmadığı için yeni projelerden vazgeçti. Örneğin bölgede yabancılara yönelik inşaat yapan Çolakoğlu İnşaat geri döndü" diyor.
 
 
Uzayan bürokratik işlemler dolandırıcılara yaradı

Türkiye'de yabancıların mülk edinmesine ilişkin yasal düzenlemede 3-4 defa değişikliğe gidildi. En son 2008'in ilk aylarında yasa da yapılacak yeni bir düzenleme için yabacıya satış kısa bir süre için durduruldu. Anayasa Mahkemesi'nin konuyla ilgili iptal kararını göz önünde bulundurarak yapılan bazı değişikliklerle "düzenlenmiş" yeni yasaya göre yabancı uyruklu gerçek kişiler, merkez ilçe ve ilçeler bazında, uygulama imar planı ve mevzi imar plan sınırları içerisinde kalan toplam alanların yüzölçümünün yüzde 10'una kadar taşınmaz alabilecek. Ancak düzenleme yapılana kadar yabancı yatırımcı tedirgin olmuştu.

Öte yandan, yabancıların Türkiye'ye karşı güvenini kıran bir diğer etken de bürokratik engellerden dolayı uzun süren tapu işlemleri. Yaklaşık 1 yıl süren tapu işlemleri nedeniyle dolandırıcılık olaylarının arttığı belirtiliyor. Marmaris Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Kenan Akkuş, "Tapu almak için yabancıların birçok bürokratik engeli aşması gerekiyor. Örneğin Ege Ordu Komutanlığı'ndan izin alması gerekiyor. Kimlik bilgileri doğrulanıyor. Bu epey bir süre alıyor. Hem bu nedenle hem de yüksek talepten dolayı dolandırıcılar türedi. Oteldeki komiden marketçisine ve taksicisine kadar herkes emlakçılığa soyundu. Kısa sürede işini halledemeyen yabancılar paralarını bu kişilere teslim etti. Birçok kişi de paraları çarpıp kaçtı. Sadece Marmaris'te yabancıların açtığı 70'e yakın dolandırıcılık davası var" açıklamasını yapıyor.

Alanya Turyap'ın ortağı Özgül Kenger de aynı durumdan şikâyetçi. Kenger, "Alanya'da '3 kişiden 2'si emlakçıyım' diyor. Yabancıları markette takside yakalayıp ev satmaya kalkanlar, paraları alıp kaçanlar yüzünden kurumsal emlakçılar zarar görüyor. Örneğin geçen hafta İranlı bir vatandaşın yabancıları 1.5 milyon euro dolandırdığı ortaya çıktı" diyor.