‘Rüya hattı’nda kâbus sürüyor

ABD’li uçak üreticisi Boeing’in, “plastik uçak” diye bilinen 787 Dreamliner’ları için dünya çapında alınan uçuşları durdurma kararının ne kadar devam edeceği merak ediliyor. On yıllık aranın ardından, geçtiğimiz yıl rakibi Airbus’tan daha çok yolcu uçağı teslim eden Boeing’in bu başarısı da 787 tartışmalarının gölgesinde kaldı. Eğer 787’lerin sorunları sadece bataryalarındaki teknik arıza ile sınırlıysa, Dreamliner uçuşlarını durdurma kararı birkaç gün veya hafta sürebilir. Ancak sorunlar, uçakların elektrik sisteminde önemli bir yeniden yapılanma gerektirirse, bunun Boeing’e pahalıya patlayacağı ve uçuşların aylarca iptal olabileceği belirtiliyor. İngiliz gazetesi Financial Times da düzenleyicilerin Boeing 787’lere getirdiği uçuş yasağıyla ilgili “Jet çağının başından bu yana bir uçak tipine yönelik bu kadar ‘gaddarca bir adım’ dördüncü kez alınmış oluyor” yorumunu yaptı. FT’de yayınlanan bir makalede, ticari uçakların kısa tarihindeki yasakların, genelde uçak teknolojisindeki değişimlerle çakıştığı belirtildi.

İLK YASAĞI 1952

İlk uçuş yasağının, 1952 yılında dünyanın ilk yolcu uçağı versiyonlarından İngiliz yapımı De Havilland Comet modeline getirildiği, bunun nedeni olarak ise tasarım hataları sonucunda meydana gelen ölümcül kazalar olduğu belirtildi. 1958 yılında Comet modelinin farklı bir biçimde ortaya çıktığı, ancak bu tarihe kadar ABD’li Boeing ve Douglas’ın daha hızlı jetler yaratarak, teknolojik üstünlük sağladığı anlatıldı.

TAZMİNAT GEREKİYOR

Boeing, yaptığı açıklamayla yeni 787 siparişlerini askıya aldığını, ancak uçakları inşa etmeye devam ettiğini kaydetti. Öte yandan Boeing’in uçuşları yasaklanan uçaklar için havayolu şirketlerine de tazminat ödemesi gerekecek. Havayolu şirketleri, Dreamliner uçakları uçamadığı için uçuş planlarında önemli bozulmalar yaşıyor. Bu şirketlerden biri de Hindistan devletine ait Air India. Hindistan’ın Sivil Havacılık Bakanı Ajit Singh, beş Dreamliner uçağına sahip olan şirkete tazminat ödenmesi gerektiğini dile getirerek, “Boeing’in, Air India’ya tazminat ödemesi gerekiyor. Bu aşamada uçuş yasağının ne kadar devam edeceğini bilmiyoruz” diye konuştu.�

Uçuş izni için güvenlik şart

ABD Ulaştırma Bakanı Ray LaHood, cuma günü yaptığı açıklamada, güvenliğinden yüzde bin (yüzde 1000) emin olunmadan, uçuşa izin verilmeyeceğini söyledi. ABD’li Bakan, 787’e uçuş izni verilmesi için bataryalara kapsamlı bir inceleme yapılacağını da belirtti. Dreamliner modelinde kullanılan lityum-iyon baterilerinin, normal baterilerden daha hafif olduğu, daha çok enerji biriktirdiği ve daha çabuk şarj edilebildiği belirtiliyor. Ancak baterilerin sorunu ise potansiyel olarak yanıcı olmaları.

850 yeni sipariş var

DREAMLINER uçaklarında son dönemde meydana gelen olaylar, bugün serviste olan 50 Dreamliner uçağına engelle sonuçlandı. Dreamliner’lar 15 aydır güvenli şekilde uçarak, 1 milyonu aşkın yolcu taşıdı. 787 modeli uçakların en büyük pazarı Japonya. Japon ANA ve JAL havayolu şirketleri, Dreamliner uçaklarından 24’üne sahip. Dreamliner’ların liste satış fiyatı ise 207 milyon olar. Boeing’in, yaklaşık 850 yeni Dreamliner siparişi olduğu tahmin ediliyor.