Rusya’ya ihracatı zorlaştıran belgeye ortak imza atmışlar

TÜRKİYE’yi Rusya’ya ihracatta büyük zarara sokan ve Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Hayati Yazıcı’ya bağlı Gümrük Müsteşarlığınca altına imza konulan protokol ortaya çıktı. Protokole göre, Türk firmalarının ve Türk ihraç ürünlerinin "ticari sır" niteliğindeki bilgileri Rusya tarafına verilecek. Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Türk firmalarının ise bu protokole karşı çıktıkları belirtildi. Rusya’nın, Türk ihraç ürünlerine yaptığı engellemeye dayanak gösterdiği protokolün 18 Şubat 2008’de Ankara ve İstanbul’da yapılan toplantılarda imzalandığı dikkati çekti. "Türk Gümrük İdaresi ile Rusya Gümrük İdaresi’nin Rusya’ya Giren Ürünlerin Organize Edilebilmesi için Geçerli Kurallar" başlıklı protokolün altında Rusya Gümrük İdaresi adına L. Shornikov’un, Türkiye Gümrük İdaresi adına ise Müsteşar Yardımcısı İbrahim Şenel’in imzası bulunuyor.

Belgeler verilecek

Protokolün 7. maddesinde, "Türkiye Gümrük İdaresi, Rusya Gümrük İdaresi’ne, bu sevkedilecek ürünlere ilişkin değer ve liste bilgilerini, bu ürünlerin değerini etkileyen verileri iletecektir" deniliyor. 10 maddesinde ise "Taraflar pilot projenin 1 Nisan 2008 tarihi itibariyle uygulanması amacıyla her türlü çabayı gösterecekleri hususunda anlaşmışlardır" ifadesi yer alıyor.

Çatlağın nedeni

Bakan Tüzmen, "Mütekabiliyet esasına göre 1 Eylül’den itibaren Rusya’ya karşı ’Kırmızı Hat’ uygulaması başlattık" demişti. Aynı gün toplanan Bakanlar Kurulu’nun ardından, Hükümet Sözcüsü Cemil Çiçek ise Tüzmen’i yalanlayarak, "Rusya’ya karşı Kırmızı Hat uygulaması yapmıyoruz. Sayın Tüzmen önerdi, ancak Bakanlar Kurulu’nda reddedildi" açıklaması yapmıştı. Hükümet içinde "çatlak" görüntüsü veren olayın ardında, bu protokolün büyük payının bulunduğu kaydedildi.

Tüzmen karşı çıkıyor

Tüzmen ve DTM’nin, ticari açıdan "çok kritik" sayılan firma ve ürün bilgilerinin Rusya’ya verilmesi halinde Türk firmalarının rekabet gücünü kaybedeceklerini savunuyor. Türk firmaları da, bu bilgilerin Rus tarafına verilmesine karşı çıkıyorlar.

AB ülkeleri reddetmiş

Rusya’nın aynı teklifi Avrupa Birliği’nden (AB) ve üye ülkelerden de istediği, ancak onların, talebi tartışmaya dahi açmadan reddettikleri öğrenildi. Rusya, Türkiye’den istediği taleplerine gerekçe olarak, Türkiye’den Rusya’ya yapılan ithalat ile Rusya istatistiklerindeki farkı gerekçe gösterdiği kaydedildi. Bu fark AB ile ticarette 35 milyar doları, Çin için 4 milyar doları bulurken, Türkiye’den ithal ettiği toplam ürünler içindeki payının sadece 500 milyon dolar olduğuna dikkat çekiliyor. Bu arada, bazı büyük Türk firmalarının, Rusların talep ettiği ihracatın bir firma üzerinden denetlenerek geçmesini talep etmişlerdi.

Yazıcı: Rusya’da ’Türk malları engellensin’ talimatı yok

DEVLET Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Hayati Yazıcı, ticarette yaşanan sorunlarla ilgili Rusya’nın hazırladığı bir protokol bulunduğunu belirterek, "Yine bizim heyetimizin aynı çerçevede hazırladığı, bazı nüanslar içeren, bir protokol var. Önümüzdeki pazartesi günü telefonla belirlenecek bir günde Moskova’da bu protokolün nihai şeklini vermek ve nihai şekli alması halinde de imzalanmak üzere mutabık kalınmıştır" dedi. Yazıcı, Rusya Federasyonu Federal Gümrük Servisi Başkanı Andrei Belianinov ile bir araya geldi.

Özel talimat yok

Yazıcı, görüşmeyle ilgili bilgi verirken, "Kesin ve net olarak şunu söylediler; Rusya’nın yetkili siyaset unsurları, siyaset yöneticileri bakımından, siyasetçileri tarafından Türk ürünlerine karşı ayrımcılık yapılması konusunda kesinlikle bir talimat almadıklarını ve bu doğrultuda bir uygulama içinde bulunmadıklarını açık, net bir biçimde ifade etmişlerdir. Gene bavul ticaretine kesinlikle karşı olmadıklarını, amaçlarının Rusya piyasasında Türk ürünlerinin korunmasına dönük ve yasallık içerisinde bu ticaretin sağlanmasını hedef aldıklarını ifade etmişlerdir. Zaten bizim amacımız da bu doğrultudadır" dedi. Yazıcı, Rusya ile son günlerde biraz daha abartılı olarak kamuoyuna aktarılmış sorunları yakın zamanda çözecekleri ümidini taşıdığını ifade etti.

Türkiye’den gelen mallar için denetimi artırın

RUSYA’nın Türkiye’ye yönelik, çifte standart niteliğindeki "özel uygulaması"nı içeren belgede, bu ülkenin hiçbir ülkeye çıkarmadığı zorlukları, Türkiye çıkarılması talimatını içeriyor. Rusya Gümrük İdaresi iç genelgesi olarak nitelenen belgede, "Menşei veya sevk ülkesi Türkiye olan ithal mallar üzerindeki denetimin artırılmasının sağlanması" isteniyor.

Türk malı diye Rusya’ya başka ülkelerden çok ürün geliyor

RUSYA Federasyonu Federal Gümrük Servisi Başkanı Andrei Belianinov, geçmişe dönük olarak bir şeyler söylemek istediğini ifade ederek, "Geçmişe dayalı derken, bu geçmiş Rusya ile Türkiye hükümet başkanlarının birbirleri ile görüşmelerinde dile getirdikleri niyetten ibarettir. Bu niyet, Türk ürünlerinin Rusya’ya sevkiyatından, Rus pazarında korunmasından ve gümrük işlemlerinin kolaylaştırılmasından baz almıştır" dedi. Belianinov, 2007 yılından başlayarak Türkiye gümrük idaresi ile yapılan işbirliğinde amaçlarından birisinin de Türk ürünlerinin, Türk ithalatçısının, üreticisinin Rusya pazarında korunması ve gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması olduğunu vurguladı. Belianinov, "Maalesef üzülerek bildirmek istiyorum ki Türk ürünü adı altında Rusya sınırlarına farklı ülkelerden çok sayıda ürün geliyor. Bunlardan dolayı da Türk üreticilerin çok büyük sayıda kayıpları olmuştur ve hálá olmaya devam ediyor" diye konuştu.

Gümrükte şeffaflık kriminal grupların hoşuna gitmiyor

RUSYA Federasyonu Federal Gümrük Servisi Başkanı Andrei Belianinov, "Rus gümrük muhafaza biriminin kaçakçılıkla mücadele konusunda yaptığı işlemleri herhangi bir politik oyuna alet edilmesinden çok rahatsız oluyorum. Bizim gümrük işlemlerinin şeffaflığı için yürüttüğümüz çalışmalar birçok kriminal grupların hoşuna gitmiyor. Onların büyük ölçüde para kayıplarına neden oluyor. Hepimiz de biliyoruz ki bu grupların belirgin bir milliyeti yoktur. Türkiye’den Rusya’ya, Rusya’dan da Türkiye’ye bu grupların yaptığı çok büyük ölçüde mal akışı var. Bu gruba dahil olup da kendi ürünlerini Türk ürünleri adı altında Rusya’ya sokmak isteyen çok büyük sayıda insan var."