Rusya ekonomisi tekliyor

UKRAYNA’yı işgale kalkışan Rusya’ya karşı başta ABD ve AB olmak üzere birçok ülke yaptırım silahını çekti. Orta ve uzun vadede Rusya ekonomisinde ciddi hasarlar vermeyi hedefleyen ülkeler, son olarak SWIFT aracını da kullanmaya başladı. Hafta sonu Avrupa Parlamentosu’nun bazı Rus bankalarını SWIFT sisteminde çıkarttığını duyurması ve Putin’in kimyasal silah kullanmayı kast eden mesajları sonrası Rusya ekonomisi haftaya ciddi kayıplarla başladı. Rus rublesinin bir günlük kaybı ortalama yüzde 30’u buldu. Dün sabah saatlerinde yurtdışı merkezli işlemlerde dolar/ruble yüzde 28 yükselerek 107’yi aştı. Rusya Merkez Bankası döviz işlemlerinin saat 10.00’a kadar ertelendiğini duyurdu. Piyasanın açılmasıyla rubledeki kan kaybı devam etti. Dolar/ruble günlük yüzde 32 yükselişle 111’e kadar çıktı. Harekâtın başlamadan önce dolar/ruble 85 rubleden işlem görüyordu.

ŞOK FAİZ HAMLESİ

Açıklanan yaptırımlar ve rubledeki sert kayıplar doğrultusunda Rusya Merkez Bankası’ndan şok bir faiz hamlesi de geldi. Rusya Merkez Bankası, politika faiz oranını yüzde 9.5’ten yüzde 20’ye çıkardığını duyurdu. Bankadan yapılan açıklamada, Rus piyasalarında yaşanabilecek olası sorunlara işaret edildi. Vatandaşların birikimlerinin değer kaybetmemesi, mali ve fiyat istikrarının korunması için faiz artırımı kararı alındığına işaret edilen açıklamada, politika faizinin 10.5 puan artışla yüzde 9.5’ten yüzde 20 çıkartıldığı belirtildi. Pandemi döneminde politika faizini yüzde 4.25 seviyesine kadar indiren banka, 2021’in Mart ayından itibaren faizleri kademeli bir şekilde artırarak yüzde 9.5 seviyesine çıkarmıştı. Öte yandan, Rusya Merkez Bankası’nın aldığı kararla şirketlere zorunlu döviz satışı da getirildi. Buna göre, Rus şirketler döviz gelirlerinin yüzde 80’ini satacak. Banka, dün Moskova Borsası’nda hisse işlemi yapılmasını da yasakladı.

YAPTIRIM YAĞMURU

Rusya’ya yönelik her gün yeni bir yaptırım daha açıklanıyor. Son olarak, Avrupa Birliği’nin bazı Rus bankalarını SWIFT sisteminden çıkarılması kararına Japonya ve Güney Kore’den de destek geldi. Diğer taraftan, ABD Hazine Bakanlığı, Rusya Merkez Bankası’na ek yaptırımlar açıkladı. Yaptırımlar ile ABD’lilerin Rusya Merkez Bankası, Varlık Fonu, Maliye Bakanlığı ile işlem yapmaları yasaklandı. Rusya Merkez Bankası ile enerji ticareti işlemlerinin yapılabilmesi için haziran ortasına kadar süre tanındı. İngiltere de dün vatandaşlarının Rusya Merkez Bankası ile işlem yapmasını yasaklamak üzere gerekli adımlar atılacağını açıkladı. Öte yandan, Norveç varlık fonu Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası ülke varlıklarından çıkma kararı aldığını bildirdi. Bu kapsamda, Norveç ülkenin 1.3 trilyon dolarlık varlık fonundan Rus varlıklarını çıkarmak için işlemlere başlayacak. Fon çıkış stratejisinin Norveç Maliye Bakanı ile koordineli bir şekilde gerçekleştireceği bildirildi.

AVRUPA’NIN GAZI RUSYA’DAN GELİYOR

AVRUPA Birliği, Rusya’ya karşı yaptırımları açıklarken önemli bir riski de göz önünde bulunduruyor. Avrupa’nın attığı adımlarda daha cesur davranmamasının en önemli sebebi olarak Rusya’ya olan enerji bağımlılığı gösteriliyor. Öyle ki, AB’nin doğalgaz ihtiyacının yüzde 40’ını Rusya karşılıyor. Finlandiya, Almanya, Polonya, Slovakya ve Bulgaristan gibi ülkelerde bu oran yüzde 60’ların bile üzerine çıkıyor. Çekya ise tamamen Rus gazına bağımlı bulunuyor. Avrupa, küresel ölçekte ise doğalgazın en büyük ihracatçıları arasında yer alıyor. Rusya’daki gerilimin ardından AB alternatif doğalgaz tedariki için çalışmalarını da hızlandırdı. Bu kapsamda, doğalgaz alternatifi için Katar ve ABD başta olmak üzere Kuzey Afrika ülkeleriyle sıkı görüşmeler yapılıyor.

PUTİN, EKONOMİ ZİRVESİ YAPACAK

RUSYA sert ekonomik yaptırımlar nedeniyle yara almaya başlarken, Devlet Başkanı Vladimir Putin ekonomi kurmaylarıyla toplanma kararı aldı. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov yaptırımlara ilişkin, “Putin, Batı’nın yaptırım kararlarından sonra ülkede oluşan ekonomik durumu, bugün (dün) ekonomi kurmaylarıyla görüşecek” açıklamasında bulundu. Yaptırımların sorunlu olduğunu söyleyen Peskov, açıklanan yaptırımların ciddi sorunlu yaptırımlar olduğunu belirtirken, “Rusya’nın zararı talep etme potansiyeli var” ifadelerini kullandı.

ŞİRKETLERDEN DE YAPTIRIM YAĞIYOR

Finans

AVRUPA’nın en büyük bankalarından Societe Generale ve Credit Suisse, Rusya’dan emtia ticaretine finansman sağlamayı durdurdular. Bloomberg News’in konuya yakın kaynaklara dayandırdığı haberine göre Societe Generale ve Credit Suisse, Rusya’dan metal ve petrol gibi ham maddelerin alımı için kredi sağlamayacaklar. Hollanda’da ING Group ve Rabobank da Rusya ile Ukrayna’dan emtia alımı için kredi verilmesine sınırlama getirme kararı aldı. Öte yandan, Çin’in en büyük kamu bankalarından en az ikisi Rus emtialarının alımı için finansman sağlanmasını kısıtladı. Çinli Industrial & Commercial Bank Of China, Ukrayna işgalinin ardından akreditif vermeyi durdurdu.

Enerji

İNGİLTERE merkezli enerji şirketi BP, Rusya enerji şirketi Rosneft ile ortaklığı sonlandırma kararı aldı. Şirketin, Rus petrol üreticisi Rosneft’te yüzde 20’lik hissesi bulunuyordu. BP, Rus petrol şirketi Rosneft ile ortaklıktan çekilerek 25 milyar dolarlık zararı bilançosuna yazacağını bildirdi. Norveç merkezli enerji şirketi Equinor da, Rusya’daki ortak girişimlerden çıkmaya başlayacağını ve ülkedeki yeni yatırımları durdurduğunu açıkladı. Şirketten yapılan açıklamada, Equinor’un Rusya’da 30 yılı aşkın süredir faaliyet gösterdiği ve 2012’den beri Rus petrol şirketi Rosneft ile işbirliği anlaşması olduğu belirtildi. Açıklamada, Equinor’un Rusya’da 2021 sonu itibarıyla 1.2 milyar dolar değerinde cari varlığı olduğu da ifade edildi.

Spor

FIFA’nın resmi internet sitesinden yapılan açıklamada, Rusya topraklarında hiçbir uluslararası müsabaka oynanmayacağı belirtilirken, Rusya’nın kendi bayrağını ve milli marşını kullanması yasaklandı. UEFA da, Rusya’da düzenlenmesi planlanan Şampiyonlar Ligi Finali’nin Paris’e verildiğini duyurmuştu. Öte yandan, Formula 1’den de Rusya kararı gelmişti. Rusya GP’nin yarış takviminden çıkarıldığı açıklanmıştı.