Rus petrolünün kalbine girdik
Güncelleme Tarihi:
Bir yanda petrol fiyatlarında yaşanan düşüş, diğer yanda Amerika’nın sıkılaştırdığı yaptırımlar derken Rusya’nın petrol devleri zorlu bir dönemden geçiyor. Ancak buna rağmen petrol sahalarında üretim devam ediyor. Rusya’nın Sovyetler Birliği döneminden sonra keşfedilen en büyük petrol sahasını yerinde gördük.
PETROL fiyatları son bir yıldır 40 ila 50 dolar arasında değişti. Hâlbuki yaklaşık 10 yıl önce, yani 2008’de varili 147 dolara kadar çıkmıştı.
SON 25 YILIN KEŞFİ
Lukoil’in davetlisi olarak gezdiğimiz Vladimir Filanovsky sahasındaki platforma ulaşım kolay değil. Saha, Hazar denizi kıyısındaki Astrahan’ın 190 kilometre açıklarında yer alıyor. Astrahan havaalanında Lukoil’e ait helikoptere binerek, yaklaşık 1 saatlik uçuş sonrası denizin ortasındaki platforma ulaşıyoruz. Platformda termometre 41 dereceyi gösteriyor. Önce güvenlik konusunda bilgilendirme yapıldıktan sonra, üzerimize alev almaz tulumlar giyiyoruz. Platformu gezdiren kişi Aseyev Sergey. 33 yaşındaki mühendis, Petrol ve Doğal Gaz Gubkin Rus Devlet Üniversitesi mezunu ve genç yaşında Filanovsky petrol sahasındaki birinci fazın müdür yardımcılığına yükselmiş. Filanovsky sahasında şu anda yaklaşık 200 kişi çalışıyor. Lukoil’in 2005 yılında keşfettiği saha, şirketin verdiği bilgilere Rusya’nın son 25 yıl içinde büyük petrol keşfi olmuş. Lukoil, 2002-2016 arasında Hazar Denizi projelerinin geliştirilmesine yönelik projelerin geliştirilmesi için 8.7 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirmiş. Bu yatırımlar arasında en yeni ve Rusya’nın en büyük off-shore (açık deniz) petrol sahalarından biri olma özelliğini taşıyan V. Filanovsky’de ticari üretim 31 Ekim 2016’da başlamış. Geçen ay itibarıyla 3 milyon ton petrol üretiminin gerçekleştirildiği sahanın ikinci fazı için çalışmalar sürüyor. Söz konusu çalışmaların bu yılsonunda tamamlanması planlanıyor.
PUTİN AÇTI
V. Filanovsky offshore platformundaki 5 üretim kuyusunda üretilen ham petrolün sıcaklığı 70 derece. 2016 Ekim ayında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından açılan platformun güney doğusunda, aynı platformun ikincisi inşa halinde. Üretim kuyularından çıkan ham petrol, kıyıdaki depolama tesislerine bir deniz altı boru hattı aracılığıyla taşınıyor ve daha sonra daha da ihracat için Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu (CPC) sistemine aktarılıyor. Çıkan gaz ise şirketin Stavrolen petrol ve gaz kimyasal kompleksine gönderilerek, ya petrokimya ürünlerine çevriliyor, ya Lukoil’in elektrik üretimi için, ya da Gazprom’un doğalgaz besleme sistemi için kullanılıyor. Sahanın ilk fazı kapsamında inşa edilen tesislerden bazıları ise şöyle: Buza dayanıklı sabit platform, yaşam alanları platformu, 650 km’den daha uzun toplam uzunlukta denizaltı ve karadaki petrol ve doğalgaz boru hattı sistemi.
YAPTIRIMLAR RUSLARI NASIL ETKİLİYOR?
PETROL fiyatlarındaki düşüş nedeniyle zor durumda kalan Rus petrol şirketleri, bir yandan da batının uyguladığı yaptırımlardan etkileniyor. Son olarak ABD Rus şirketlerine yönelik daha sıkı yaptırım uygulama kararı aldı. 2014 yılında başlayan yaptırımlar, Rusya’nın açık deniz projelerinde Batılı ekipman kullanımını sınırlamıştı. Lukoil İkmal ve Satıştan Sorumlu Başkan Yardımcısı Vadim Vorobyov, ABD yaptırımlarının kendi projelerini de etkilediğini belirterek, “Yurtdışındaki projelerimiz ne olacak onu da bilmiyoruz şu anda. Eski yaptırımlar sadece Rusya sınırlarını kapsıyordu, şimdiki ise daha geniş kapsamlı. O yüzden bundan sonra daha da sıkıntılı olacak diye düşünüyorum” dedi. Petrol fiyatlarında son üç yıldır yaşanan düşüş nedeniyle gelir ve karlarında azalmalar olduğunu ve bu süreçte bazı önlemler aldıklarını da anlatan Vorobyov, “Hem petrol çıkarılması hem de rafineri sektöründe global projelerimizi askıya aldık. En çok gelir elde ettiğimiz projelere yöneldik, onların üzerinde yoğunlaştık. Petrol çıkarılması konusunda daha çok stokun olduğu bölgelere ve ulaştırılması daha kolay yerlere yoğunlaştık. İkinci olarak, giderlerimizi çok büyük oranda kıstık. Hem Rusya’da hem de yurtdışında sahip olduğumuz aktiflerin de bir bölümünü sattık. Ukrayna’daki rafineri tesisini, Kıbrıs, Macaristan, Litvanya ve Estonya’daki satış noktalarımızı da elden çıkardık. Bizim bu konuda oluşturduğumuz bir yeniden yapılandırma programı var ve buna göre hareket ediyoruz.”
TÜRKİYE’DE SOCAR İLE MASAYA OTURDUK
VOROBYOV, Türkiye akaryakıt piyasasında yüzde 5-6 paya sahip olduklarını belirterek, 2000-2010 yılları arasında Türkiye’deki şirketlerin Avrupa’ya göre fazla kar ettiğini ve bu dönemden sonra akaryakıt mevzuatında yapılan değişiklerle kar marjlarının düştüğünü anlattı. Bu durumun kendilerini de olumsuz etkilediğini söyleyen Vorobyov, “Türk akaryakıt piyasası bizim için cazibesini koruyor, bayi zincirimiz yıllık 1.5 milyon ton satış gerçekleştiriyor. Türkiye pazarına 1 milyar doları bulan yatırım yaptık. Yatırım yaptıktan sonra Türkiye’deki mevzuat bayiler için olumsuz bir şekilde dönüştü. Bayilik marjının düşürülmesiyle ilgili bir mevzuat çıktı. Tabii ki bu durum bizi olumsuz etkiliyor ama Türkiye piyasasından memnuniyetsiz değiliz, çekilmeyi de düşünmüyoruz” dedi. Türk piyasasında sürekli bir satın alma veya birleşme sürecinin yaşandığına da dikkati çeken Vorobyov, “(Petrol fiyatları ve yaptırımlar) Kriz durumundan dolayı önümüzdeki 3-4 yıl içinde Türkiye’deki faaliyetlerimizi büyütmeyeceğiz diye düşünüyorum. Bayilik konusunda ise Türkiye’deki şirketlerle işbirliğine hazırız. Türkiye’nin petrol ürünleri piyasası Lukoil için stratejik önem taşıyor, şirket pazar payını artırmak için seçenekleri sürekli araştırıyor. Bu anlamda, Socar ile Türk pazarında üçüncü taraf varlık satışlarının ortak edinimini değerlendirdik. Bu konularla ilgili henüz sonuçlanan bir durum söz konusu değil” dedi.
RAKAMLARLA RUS PETROL SEKTÖRÜ
6. Dünyada kanıtlanmış en büyük petrol rezervleri
2. Dünyada kanıtlanmış en büyük gaz rezervleri
%43 Rusya devlet bütçe gelirlerinde petrol ve gazın payı
109.5 milyar varil Rusya’da kanıtlanmış petrol rezervi toplamı
554 milyon ton Rusya’nın 2016’da ürettiği petrol
253.6 milyon ton Rusya’nın 2016’da ihraç ettiği petrol
%77 Rusya’nın ihraç ettiği petrol miktarı
32.3 trilyon metreküp Rusya’nın toplam gaz rezervleri
579.4 milyar metreküp Rusya’da 2016’da üretilen gaz toplamı