Robot doktorlara emanet olmaya hazır mısınız?

Üç boyutlu yazıcılar ve robot teknolojisinin, tıp dünyasında da pek çok yeniliği beraberinde getireceği düşünülüyor. Öyle görülüyor ki ameliyathanelerde robot doktorların ağırlığı giderek artacak. Uzmanların tahminlerine göre, 2021 yılında ABD’deki ameliyatların 3’te 1’ini robotlar yapacak. Yani sadece 5 yıl gibi kısa bir süre sonra ameliyatların üçte birini robot doktorlar gerçekleştirecek.

Sağlık sektöründe de ağırlıklarını hissettiren robotlar günümüzde daha çok cerrahlara yardımcı olacak şekilde kullanılıyor. Ancak özellikle saatlerce süren zorlu ameliyatlarda, robotlar daha çok devreye girmeye başladı. Bir doktorun, saatlerce süren ameliyat esnasında yorulup dikkatini ve kas beyin koordinasyonunu kaybetme riski var. Tam da bu noktada robotlar devreye giriyor. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), insanlara yönelik kullanıma sunulan ilk robota 2000 yılında izin vermişti. 21 yıl sonra ise ABD’de cerrah robotların sayısı insanlarla neredeyse eşitlenecek. Makinelerin kullanılmadığı bir ameliyatta yaklaşık 12 kişilik bir ekip gerekiyor. Robotik cerrahi ise bu sayıyı dörde kadar indiriyor. Gelecekte ameliyat odalarında sadece hasta, doktor ve robotun kalması da muhtemel…

İLK DOKTORSUZ AMELİYAT
Ameliyatlarda doktorların robotlardan yardım alması alışılmadık bir durum değil. Ancak kısa bir süre öncesine kadar kullanılan robotların uzaktan profesyonel cerrahlar tarafından kontrol edilmesi gerekiyordu. ABD'de doktorların müdahalesi olmaksızın başarılı ameliyat gerçekleştiren robot cerrah, tıp dünyasında yeni bir dönemin başlangıcına imza attı.

ABD’nin başkenti Washington’da bulunan Ulusal Çocuk Tıp Merkezi‘nde geliştirilen Akıllı Doku Otonom Robotu (STAR), doktorların müdahalesi olmadan yumuşak doku ameliyatı gerçekleştirebilen ilk robot oldu. Üstelik STAR cerrahlardan daha büyük bir başarı ile ameliyat yapabiliyor. Robotik cerrahi sayesinde bugün bir böbrekteki tıkanıklığı açmak üç saat sürüyor. Hasta, bir iki hafta değil, ertesi gün taburcu oluyor ve ameliyat yarasını bir yara bandıyla kapatması yeterli oluyor. İleride robotik cerrahinin “tele cerrahi” seviyesine gelmesi bekleniyor. Yani, konsol başında oturacak doktor kilometrelerce öteden ameliyat yapabilecek.

ÜÇ BOYUTLU GÖRÜNTÜ
2000 yılından bu yana ABD’de kullanılan ‘Da Vinci’ robotik ameliyat sistemi bu konuda liderlik etmeye devam ediyor. Her yıl tüm dünyada yüzbinlerce ameliyatı başarı ile yürüten Da Vinci robot sistemleri, ameliyat yapılacak olan alanın yüksek çözünürlüklü 3 boyutlu bir görüntüsünü çıkarıyor. Bu sayede doktorlar çok daha detaylı bir görüntüye kavuşup, birden çok kolu yöneterek ameliyatlarını kolayca gerçekleştirebiliyor. Robotlar yalnızca geleneksel ameliyatları yapmakla kalmıyor aynı zamanda insan elinin yapamayacağı hassasiyetteki işlemleri de gerçekleştirebiliyorlar. 2008’den bu yana yapılan çalışmalar gösteriyor ki, kalp bypass ameliyatlarını robot üzerinden geçiren kişilerin hastanede kalma süreleri çok daha azalıyor. Çünkü bu kişiler çok daha hızlı bir şekilde iyileşebiliyor ve daha az komplikasyon ile karşılaşıyor. Hal böyle olunca robot kollar ve hatta otonom ameliyat robotları üzerine çalışmalar giderek hızlanmaya başladı. Türkiye, söz konusu ‘Da Vinci’ robot 2004 yılında girdi. Ardından hızla daha fazla sayıda hastane yaklaşık 3 milyon doları bütçelerinden feda ederek ‘Da Vinci’ aldı. Kısa sürede robotik sistem hastaneler için bir prestij haline geldi. Sadece 2013’de bin 800’in üzerinde ameliyat ‘Da Vinci’ eşliğinde gerçekleştirildi.