Restoranların gözü kulağı Ankara’da

Hürriyet’in önceki gün restoran ve kafelerin açılması ile ilgili ‘Restorandan 5’li teklif’ manşetiyle gündeme taşıdığı konu hükümetin de gündemine girdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, konunun Bakanlar Kurulu’nda görüşüleceğine vurgu yaparken, uzun süredir açılmayı bekleyen yeme içme sektörü gelecek olumlu cevabı bekliyor. Hürriyet olarak biz de yeme-içme sektöründe yaşanan sorunları, salgının sektör üzerindeki ekonomik etkilerini öğrenmek için sektör temsilcileri ile konuştuk. Turizm Restaurant Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) Başkanı Kaya Demirer, yeme-içme sektörü için hazırladıkları raporu, Hürriyet ile paylaştı. Hazırlanan rapordaki veriler çarpıcı. Rapora göre yaklaşık 35 bin işletme açılmama tehlikesi ile karşı karşıya kalırken, 700 bin kişinin de işini kaybetme riski bulunuyor. Marka restoranlardan, küçük çaplı kafelere kadar bu süreçte yaşanan zorlukları ve yaşadıkları durumu ilk elden öğrenmek için işletmecilerle konuştuk.

20 MİLYAR TL’LİK DESTEK BEKLİYORUZ

Yaşanan durum sebebiyle kamunun vergi kaybının 47 milyar TL’ye ulaşabileceğini ifade eden TURYİD Başkanı Kaya Demirer, beklenti ve önerilerini paylaştı. Demirer şunları söyledi: “Mart ayında beklenen yeniden açılma sonrası sektörün yüksek talep göreceğini tahmin ediyoruz. Bu talebe cevap verecek, zamanında yatırım yapmış işletmelerin sürdürülebilir yapıya kavuşması ve kamuya gelir sağlamaya başlaması ve ilave istihdam yaratabilmesi için açılışa kadar işletmelerin vergi, SGK, yeniden yapılandırma, tedarikçi ödemeleri için 20 milyar TL’lik nakit hibe desteği bekliyoruz. Ayrıca açılış sonrası işletmelerin ciro kayıpları dikkate alınarak, muhtasar, vergi, SGK primlerinin 6 ay süre ile alınmamasını talep ediyoruz. Yapılandırılmış vergi borçlarının ilk taksitlerinin Haziran’a ertelenmesini bekliyoruz. Kamu bankalarına olan kredi borçlarının faiz eklemeden 3-6 ay arası ötelenmesi önem taşıyor. Bu, özel bankalara da örnek olacaktır. KDV indiriminin yıl sonuna kadar devam ettirilmesi de beklentilerimiz arasında.”

‘ÇALIŞANLAR BÜYÜK ZORLUK YAŞIYOR’

İşletmelerinde yasaklar öncesi 52 kişiyi istihdam ettiklerini ifade eden Gezi İstanbul ve Agora 1890’ın sahibi Hakan Kıran, “Şu anda Agora 1890 tamamen kapalı. Gezi İstanbul’da ise 8-10 kişi çalışıyor. Yaşanan durum işletmelerin dışında en çok çalışanlarımızı etkiledi. Maaş dışında bahşiş gelirleri de olan çalışanlarımız şu anda büyük zorluk yaşıyor. Gücü olan işletmeler çalışanlarına destek olmaya çalışıyor ancak bu durum sürdürülebilir değil. Bu yüzden gerekli tedbirlerle bir an önce açılmayı bekliyoruz. İşini iyi yapan yani tedbirleri harfiyen uygulayan işletmelerle, tedbirlere uymayan işletmelerin aynı kefeye konulmaması gerekiyor. Kapalı olunan süreç sadece ekonomik değil sosyal hayatı da etkiliyor. Çok kapsamlı düşünerek harekete geçilmesini bekliyoruz” diye konuştu.

‘EN BÜYÜK SIKINTI ÇALIŞANLARIMIZDA’

İstanbul Bağdat Caddesi’nde Fiyonk Bakery isimli kafenin işletmecisi Özge Teker, kapalı kaldıkları süreci değerlendirdi. Kapanma öncesinde 12 kişiyi istihdam ettiklerini ifade eden Özge Teker, şunları söyledi: “Virüs tehlikesi devam ediyor. Bu bakımdan alınan tedbirleri doğru buluyoruz. Ancak bizim gibi işletmeler artık sıkıntıya girdi. Biz bir şekilde paket servisle hayatımızı devam ettiyoruz. Bizim hayatımıza devam etmemizin dışında artık çalışanlarımızı düşünüyoruz. Çünkü kafemizde servis olmadığı için çalışanlarımızın büyük kısmı ücretsiz izne ayrılmak zorunda kaldı. Bizim için şu an büyük sorun çalışanlarımızın durumu. Bunun dışında tedarikçilere yapılacak ödemeler aksıyor. Onlar zor duruma düşüyor. Ödenmesi gereken vergiler gecikiyor. Alınacak tedbirlerle artık bir an önce açılmayı bekliyoruz.”

İŞTE TURYİD’İN HAZIRLADIĞI YEME-İÇME SEKTÖRÜ RAPORU

2 MİLYON

Yeme-içme sektöründe doğrudan çalışan kişi sayısı

135 MİLYAR TL

Yeme-içme sektörünün 2019 yılı toplam cirosu

56 MİLYAR TL

Sektörde çalışanların işveren ve işçi payları için ödenen toplam bedel

14 MİLYAR TL

Sektörün ödediği yıllık KDV miktarı

70 MİLYAR TL

Yeme-içme sektörünün kamuya katkısı

35 BİN

Sektörün açılamaması ve destek verilmemesi halinde kepenk indirecek işletme sayısı

3.350 TL

Sektörde çalışanların ortalama maaşı

700 BİN

Tedbirlerin uzaması ve kapasite düşüşü nedeniyle işini kaybetmesi beklenen kişi sayısı

7 BİN

Vergi yapılandırması yapan ancak ödeme yapamama tehlikesi bulunan işletme sayısı

47 MİLYAR TL

Mart 2021-Mart 2022 arasında sektöre destek verilmemesi halinde kamunun kaybı

RESTORANLAR NASIL DENETLENİYOR?

Yeme-içme sektörü açılma talebinde bulunurken, bunun için aldıkları ‘Güvenli Turizm Sertifikalarına vurgu yapıyor. Biz de bu sertifikayı veren kurumlar arasında yer alan SGS Türkiye’nin genel müdürü Nadin Haçerestunç’a ulaştık. Bu sertifikaların ne anlama geldiğini, tüketicinin bu sertifikayı alan işletmelere güvenle gidip gidemeyeceğini ve denetimlerin ayrıntılarını sorduk. İşte Haçerestunç’un belgelendirme hakkında verdiği bilgiler:

- Güvenli Turizm Sertifikası programı, konaklama ve yeme-içme tesislerininin temizlik ve hijyen standartlarını belirliyor.

- Bu sertifikanın alınabilmesi için vale hizmetinden personelin alacağı önlemlere, atık yönetiminden satın almaya, izolasyondan yeme içme ünitelerine kadar her şey inceleniyor.

- Restoranlar pandemi öncesinde de denetleniyordu. Pandemi sürecindeki denetimler ise virüs bulaşma endişesi, yüksek hijyen ve güvenlik beklentilerini karşılamak üzere yapılıyor.

- Belgelendirme ile ilgili kuralları Kültür ve Turizm Bakanlığı yürütüyor. Denetim, Güvenli Turizm Sertifikasını vermeye yetkili olan akredite belgelendirme firmaları tarafından gerçekleştiriliyor.

- Belge vermeye yetkili kuruluşlar ile irtibata geçerek denetim alınması gerekiyor.

- Denetim sonucuna göre, uygunluk olması durumunda 3 gün içinde sertifika hazırlanıyor.

- Uygunsuzluk durumlarında, 3 gün içerisinde uygunsuzlukların giderilmesi bekleniyor.

- Eğer giderilmemişse belge verilmiyor veya mevcut belge iptal ediliyor.

- Denetim ve belgelendirme aylık olarak gerçekleştiriliyor.

- Bu denetimlerin yanı sıra iki ayda bir habersiz olarak gizli müşteri denetimleri de yapılıyor.

- Belgeyi alan tesisler TGA ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı web sitesinden duyuruluyor.

- Güvenli Turizm Sertifika logosu, belgeyi alan tesislerinin görünen noktalarına asılıyor ve müşteriler belge üzerindeki kare kod sayesinde tesis ile ilgili tüm denetleme bilgilerine ulaşabiliyor.