Rekabet Kurumu market raporunu tamamladı: Market markalı ürünlere Çin Seddi
Güncelleme Tarihi:
Marketlerin kendi markaları için ürettirdikleri ‘private label’ grubundaki ürünlerin tüketicilerde yarattğı ‘ucuz’ imajı, Rekabet Kurumu’nun hızlı tüketim perakende raporunda öne çıktı. Kurumun uzmanları raporda, market markalarıyla diğer markalar arasında ‘Çin Seddi’ olması gerektiği uyarısında bulundu.
Rekabet Kurumu uzmanlarınca hazırlanan Türkiye Hızlı Tüketim Malları Perakendeciliği Sektör İnceleme Nihai Raporu tamamlandı. Zincir marketlerin et, süt, tuvalet kâğıdı gibi ürün grupları başta olmak üzere üreticilerle anlaşma yaparak özel gramajlı üretim yaptırdıkları, bunun tüketicilerde ‘ucuz ürün’ imajı yarattığı tespit edildi. Raporda market markalı ürünlerle diğer markalar arasına ‘Çin Seddi’ çekilmesi, ödeme sürelerinin kısaltılması; tek taraflı sözleşme değişikliğinin, ticari sırların alıcı tarafından kötüye kullanımıyla ticari misillemelerin yasaklanması da istendi.
DÖRT MARKETİN PAYI YÜZDE 74
Ciro büyüklüğüne göre pazardaki ilk dört market zincirinin sektördeki payının 2010’da yüzde 26 iken, 2019 sonunda yüzde 74’e çıktığı; ilk 10 oyuncuya bakıldığında ise oranın yüzde 92’ye ulaştığı belirtilen raporda, ‘küçük marketlerin pay kaybettiği’ vurgulandı. Nihai raporda özetle şu tespitler dikkat çekti:
“İlk dört teşebbüsün üçü indirim markettir. İndirim marketlerin ürün portföylerindeki ‘özel markalı ürün’ ağırlığı diğer marketlerden daha fazla. İndirim marketleri tarafından tasarlanan bu ürünler çoğunlukla KOBİ veya çiftçiye ürettirilmekte. İndirim marketler bu satıcılar karşısında önemli bir alım gücüne sahip. Bu gücün kötüye kullanılması teşebbüslerin rekabetçi güçlerini zayıflatabilir. Çiftçiler ile KOBİ’lerin gelirlerinin azalmasına yol açabilecek uygulamaların engellenmesi şarttır. Teşebbüslerin alıcı güçlerinin kötüye kullanılmadığının garanti altına alınması, marketler arasındaki rekabete de olumlu yansıyarak, başta fiyatların düşmesini sağlayacaktır.”
ÖZEL AMBALAJA YASAK SİNYALİ
Raporda rekabetin tesisi için alıcı gücünün kötüye kullanımının engellenmesi amacıyla belli tip ürün ve ambalajların tek bir teşebbüs için üretiminin yasaklanabileceği vurgulandı. “Ayrıca marketlerin özel markalı ve üretici markalı satın alma birimlerinin birbirlerinden tamamen ayrışmasını sağlayacak, literatürde ‘Çin Seddi’ olarak bilinen uygulamanın katı bir şekilde tesisi ve takibi gündeme getirilebilir” denildi.
YEREL MARKETLERE AYRICALIK
Yerelde küçük perakendecilerin zincirler karşısında rekabet edebilmeleri için daha uygun fiyatlarla ürün satın almasını sağlayacak alım birliklerinin kurulması da rapordaki öneriler arasında yer aldı. “Yerel marketlerin de özel markalı ürün üretmelerinin teşvik edilmesi ve Rekabet Kanunu 5. maddeden muaf tutulması etkili olur” denilen rapor, şöyle devam etti:
“Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Kanunu’nda değişiklik yapılarak bozulabilir tarımsal ürünler ve gıda ürünlerinde ödeme vadeleri 30 günü, diğer tarımsal ve gıda ürünlerinde 60 günü geçmemeli.
Bozulabilir gıdalarda kısa sürede yapılan iptal bildirimlerinin, alıcının tek taraflı sözleşme değişikliklerinin, işlemle ilgili olmayan ödeme taleplerinin, kayıp ve bozuk mal riskinin tedarikçiye transferinin, alıcının yaptığı ticari misillemeleri yasaklanmalıdır.”