Rekabet Kurumu ‘kartel’ görmedi ithalatın dümeni Et-Balık’a verildi

HÜKÜMET, kriz dinlemeyen ve perakendede kilosu 30 liranın üzerine çıkan et fiyatlarını aşağı çekmek için, çözümü Et-Balık Kurumu’nu canlı hayvan ve et ithal etme yetkisi vermekte buldu. Hükümetin attığı bu adımdan önce harekete geçen Rekabet Kurumu da, gelen şikayetler üzerine et piyasası ile ön araştırma yaptırdı. Bu araştırmaya göre ette bir ‘kartel’ sorunu yok, ancak işletmelerin yapısal sorunları bulunuyor.

Yetki müsteşarlıkta

Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan’ın yaptığı açıklamada, şöyle denildi: “Et fiyatlarında meydana gelen spekülatif fiyat artışlarının dengelenmesi amacıyla, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve ilgili diğer kurumlarla sürdürülen çalışmalar sonucunda, Et ve Balık Kurumu’na canlı hayvan ve et ithalatı yapabilmesi için gerekli belgeler Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca verildi.”

Ön araştırma yaptık

Rekabet Kurumu Başkanı Prof. Dr. Nurettin Kaldırımcı, bugün başlayacak Uluslararası Rekabet Ağı (ICN) 9. Yıllık Konferansı hakkında bilgi vermek için düzenlediği toplantıda, et piyasası ile ilgili sorulara da yanıt verdi. “Bize şikayetler geldi, müdahil olduk” diyen Kaldırımcı, “Bir ön araştırma yaptık ama, ön araştırmamızda yapısal unsurların daha önemli olduğu fakat örgütlü, kartel dediğimiz türden rekabet ihlali tespiti yapmaya imkan verecek tablo bulunmadığı anlaşıldı. Ön araştırma, soruşturmaya dönüşmedi” dedi.

Arka sokaklara girdik

Kaldırımcı, “Toplu alım yaparak fiyatları etkileyenler olup olmadığı” sorusuna da şu yanıtı verdi: “Et piyasasının arka sokaklarına girdik, araştırmamız sürüyor. Hem sektörün geneline hem de alt başlıklarına dönük ilgimiz sürüyor. Özellikle sektörün bazı kısımlarında ek çalışmalar yaptık. Ön araştırmaya ilişkin raporu kamuoyuyla paylaşacağız.”

Hayvan az, girdi yüksek

“İthalat çözüm olabilir mi, Rekabet Kurumu’nun et fiyatlarına müdahalesi olacak mı” sorularına ise Prof. Kaldırımcı’nın yanıtı şöyle oldu: “Çözümlerden birini ithalat oluşturabilir. Bakanlığın bu konuda bir inisiyatifi olabilir. Ama kalıcı sonuçlar için herhalde başka şeyler üzerinde durmak gerekir. Yapısal unsur dediğimiz başlık altında hayvancılığın, etin kamu yardımları açısından özel bir kategori olduğunu ifade edebilirim. Yapısal temelde verimli işletmeler ortaya çıkmadıkça, ölçek meselesi halledilmedikçe, üretim, dağıtım konusuna çözüm sağlanmadıkça iniş-çıkışlar devam edecektir. İşletmelerde hayvan sayısı az, girdi maliyetleri yüksek. Mevcut durum itibariyle şimdi müdahil olacağımız bir nokta, rekabet açısından yok. Başka bazı belge ve bilgilerle belki ileride soruşturma açılabilir.”

Birileri spekülasyon yapıyor, bunu önlüyoruz

ET ithalatına izin verilmesi sonrası gelen eleştirileri yanıtlayan Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, et fiyatlarındaki artış konusunda, “Arada birilerinin spekülasyon yaptığını” belirterek, “Amacımız aradaki spekülatörlerin zararlı tesirlerini bertaraf etmek” dedi. İthalata ilişkin sorular üzerine, Eker, şunları söyledi: “Asla üreticiye zarar verecek bir uygulama yapmayacağız. Arada birileri spekülasyon yapıyor, üretici dışında. Tüketiciye zarar veriyorlar, üreticiye de zarar veriyorlar. Yani böyle bir arada bir zümre türedi. Hedefimiz onların vereceği zararı bertaraf etmek. Ama toptan et fiyatlarını etkiler, kesimleri etkiler. Et fiyatlarına yansıması makul bir sürede olur. Bu konu 2-3 gündür konuşuluyor. Dolayısıyla, öyle akşamdan sabaha olacak bir şey değil.”

Birileri spekülasyon yapıyor, bunu önlüyoruz

ET ithalatına izin verilmesi sonrası gelen eleştirileri yanıtlayan Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, et fiyatlarındaki artış konusunda, “Arada birilerinin spekülasyon yaptığını” belirterek, “Amacımız aradaki spekülatörlerin zararlı tesirlerini bertaraf etmek” dedi. İthalata ilişkin sorular üzerine, Eker, şunları söyledi: “Asla üreticiye zarar verecek bir uygulama yapmayacağız. Arada birileri spekülasyon yapıyor, üretici dışında. Tüketiciye zarar veriyorlar, üreticiye de zarar veriyorlar. Yani böyle bir arada bir zümre türedi. Hedefimiz onların vereceği zararı bertaraf etmek. Ama toptan et fiyatlarını etkiler, kesimleri etkiler. Et fiyatlarına yansıması makul bir sürede olur. Bu konu 2-3 gündür konuşuluyor. Dolayısıyla, öyle akşamdan sabaha olacak bir şey değil.”

İthalat büyük zararlar verir

TÜRK Veteriner Hekimleri Birliği (TVHB) Merkez Konseyi Başkanı Mehmet Alkan, Et-Balık Kurumu’na verilen ithalat iznine tepkisini şöyle dile getirdi: “Et ithalatı kararı ‘popülist’ bir yaklaşımla alındı. Tüm üreticilerle birlikte biz Türk Veteriner Hekimleri Birliği’ni de endişeye sevk etti, hayal kırıklığına uğrattı. Et fiyatlarının yüksek olmasının nedeni, yanlış hayvancılık politikaları ve küçükbaş hayvan başta olmak üzere arz eksikliği. İthalat, hayvancılığa telafisi mümkün olmayan zararlar verecek.”

Hükümet oyunu bozdu ama ithalat ‘canlı’ yapılsın

İZMİR Kasaplar Odası Başkanı Aydın Mestanlı, “Hükümet et ithalatı kararı ile ellerinde 250-300 bin dana olan 8-10 holdingin oyununu bozdu” derken, şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu holdingler istedikleri gibi fiyat yükseltiyorlardı. Böyle bir hamleyi beklemiyorlardı. Et ve Balık Kurumu kesinlikle kişi ve şirketler üzerinden bu ithalatı yapmamalıdır. Avrupa’dan et ithalatına Türkiye Kasaplar ve Besiciler Federasyonu refakat edebilir. Bu ithalat bıçaklık dana, besi düvesi ve danası olmalıdır. Bu kriz iyi yönetilmeli, teşvik uygulanarak büyük ve küçük baş hayvan varlığımız artırılmalıdır.”

Kemikli etin kilosu 12 liraya kadar düşer

TÜRKİYE Kasaplar Federasyonu Başkan Yardımcısı ve Bursa Kasaplar Odası Başkanı Muhsin Yıldız da, karar üzerine şu yorumu yaptı: “Alınan canlı hayvan ve et ithalatı kararı ile fiyatlar 12 liraya kadar düşer. Önce de söylediğimiz gibi et ithalatına kesinlikle karşıyız. Canlı hayvan ithalatı ile bu sorunun çözülmesi taraftarıyız. Et hangi ülkede ucuzsa o ülkeden getirilsin. Yunanistan, Romanya, Ermenistan ve Almanya gibi ülkelerde kemikli etin kilosu 4 Euro (yaklaşık 8 TL) ve altında. Canlı hayvan ithalatı ile 24 liraya sattığımız kıymayı da
15-18 liraya satarız. Böylece vatandaş ete ulaşır.”