Rant vergisi raftan iniyor

ESKİ Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun 2014 yılında kamuoyuna duyurduğu, ancak 7 Haziran 2015 seçimleri öncesinde rafa kaldırılan ‘rant vergisi’ yeniden gündeme geldi. Hürriyet’in ulaştığı ve İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın üzerinde çalıştığı belediyelere ilişkin taslakta imar planları ve ‘rant vergisine ilişkin’ önemli tespit ve öneriler dikkat çekiyor. Çalışmaya ilişkin nihai karar, Bakanlar Kurulu’ndaki tartışma sonrası verilecek.

Taslakta, özetle şu öneriler dikkat çekiyor: 
BELEDİYE BELİRLEYECEK
* Plan yapma ve gelişen şartlarda planları değiştirme hakkı, şehirlerin seçilmiş meclislerine ait olmalı. Başka kurumların  plan yapma yetkisi olmamalı. İstisnai haller dışında parsel bazında plan değişikliği yapılmamalı. 
*Kamu mülkiyetindeki yerler hariç, kamu yararının zorunlu kıldığı hallerde alt yapı ve plan tekniklerine uygun olarak yapılacak değişiklikler sonucu taşınmazların ‘değer artışından’ pay alınacak. 
*Pay oranı, yüzde  50 ila yüzde 100 arasında belediye meclisince belirlenecek. Taşınmazın değer artışı, bütçe ve imar komisyonu veya belediyece yapılacak. Değer artış payı, nakit veya ayni (arsa, daire vb.) olarak alınabilecek. 

MALİKLERİN TALEBİ
*Maliklerin talebi üzerine yapılan plan değişiklerinde pay bu aşamada, maliklerin talebi dışında yapılan plan değişikliklerinde ise ruhsat aşamasında alınacak.

*Payın yüzde 10’u Bakanlık, kalan kısmın yüzde 70’ini büyükşehir, yüzde 30’unu ilçe belediyesi tahsil edecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının plan değişikliği yetkisi kamu mülkiyetindeki alanlarla sınırlanacak.
*İmar planı değişikliklerinin herkese duyurulabilmesi için parseline büyük tabela asılacak. Ayrıca ilgili muhtarlıkta askıya çıkacak. TOKİ’nin resen yapacağı planların belediyelere (ve valiliğe) 15 gün içerisinde bildirilmesi zorunluluğu getirilecek. 

Cami yapanın borcundan düşün 

TASLAKTA, cami, yurt, okul yaptıran belediyenin masrafının yarısını kamu borcundan düşmesi önerisi de yer aldı. Bu konuda şu öneriler yer aldı: “Belediyelerin okul, yurt, sağlık tesisi ve ibadethane yatırımları için yapmış olduğu harcamaların yüzde 50’si belediyelerin kamuya olan borçlarından (Vergi, KDV ve SGK) mahsup edilsin.  Belediyenin gelir getirmeyen yatırımları (Yol, köprü, park vb.) için yapılacak harcamalarda KDV oranı yüzde 18’den yüzde 1’e indirilsin. Yüzde 1’lik bu KDV de belediye vergi borçlarına mahsup edilsin ki yatırım yapan belediye teşvik edilsin. 14 ilde Büyükşehir ve 27 ilçe kurulmasına ilişkin 6360 sayılı Kanun ile ilçelerden, kapanan il özel idaresi ve belediyelerden, büyükşehir, bağlı kuruluş ve ilçelere devredilen borçlar silinsin.

Toplu taşımadan ÖTV alınmasın
HAZIRLANAN taslakta deniz ulaşımında kullanılan akaryakıttan ÖTV alınmadığı gibi toplu ulaşım araçlarının kullandığı akaryakıttan da Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) alınmaması önerisi yer aldı. Toplu taşıma hizmetlerinde uygulanan KDV, okul ve yurt servis araçlarındaki gibi, yüzde 18’den yüzde 1’e indirilsin. Borçlarını düzenli ödeyen belediyelere yüzde 1 ila 5 oranında indirim yapılsın. Borç kesintilerinin yüzde 0 olarak uygulandığı aylarda belediyelerin kamuya olan borçlarına faiz uygulanmasın. Belediyelerden Kalkınma Ajanslarına pay kesintisi yapılmasın. Süre kısıtı olmaksızın belediye taşınmazlarının satışından KDV alınmasın. 

Özhaseki: Rantı kamu kullanmalı
Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, Hürriyet’e, imara ilişkin kuralların aslında çok net olduğunu, ancak bazı eksikliklerin hazırlığı süren belediye yasasında giderileceğini söyledi. Özhaseki şöyle konuştu: “Öncelikle bu çalışmanın henüz hükümet tasarısı haline gelmediğini söylemeliyim. Ama şehir cinayetlerinin önüne geçmek istiyorsanız, prensip olarak bir rant verilmişse onu almalısınız.

Bu noktada bakanlıklar arasında bir çalışma var. Genel başkan yardımcılığım döneminde çalıştığım bir taslak vardı. Netleşmedi. Nihai olarak Bakanlar Kurulu’nda karar verilecek. Ama tek istediğim bir rant veriliyorsa bedelini alalım. Bu rantı kim tespit edecek, ne kadarı alınacak? Yüzde 50’si mi 75’i mi yoksa tamamı mı alınacak, buna karar verilmedi, tartışma devam ediyor. İmarda eksiklik şurada; bir yoğunluk verildiğinde o yoğunluğun rantının kamu tarafından alınması gerekiyor. Aylardır tartışılıyor.

Kamu olarak almazsanız birileri alır. 10 metre inşaat alanını birileri niye 20 metre yapar? Mutlaka menfaat ilişkisi, rant vardır. Kimse kimseye 50-100 daire fazladan vermez. Evet planlar değişebilir, öngörülmeyen şeyler çıkabilir. Örneğin sokak genişler, park yapılır, okul yapılır. AVM yapılması gerekiyordur. İhtiyaç oluşmuştur. Bu durumda imar tadilatı olur.  Ama burada temel prensip bir rant vermişseniz onu almalısınız. Bu noktada bir çalışma var. Netleşmiş bir durum yok. Özetle belediye yasasını çalışıyoruz. Şunun altını çizmek istiyorum. Vatandaşa ek yük getirmeyeceğiz.”